سابقه و هدف: تماس با فلزات سنگین می‌تواند باعث اختلالات عصبی، به هم خوردن تعادل هورمون‌ها، اختلالات تنفسی و قلبی و عروقی، آسیب به ارگان‌ها، کم خونی، اختلالات پوستی، ریزش مو، ناباروری و سقط جنین شود. سرمه‌های حاوی فلزات سنگین به علت تماس بلند مدت با مخاط چشم می‌توانند منجر به عوارض فوق گردند. هدف از این پژوهش بررسی میزان فلزات سنگین در سرمه‌های مورد استفاده در برخی از شهرهای ایران می‌باشد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی، از 10 نوع سرمه مورد استفاده و موجود در بازار، 30 نمونه تهیه گردید. نمونه‌ها با محلول نیتریک اسید و پرکلریک اسید هضم شدند. پس از آماده‌سازی نمونه‌ها، غلظت فلزات سنگین در هر نمونه با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر جذب اتمی شعله اندازه‌گیری شد.

یافته‌ها: بیش‌ترین غلظت فلزات مورد بررسی در نمونه‌های سرمه به صورت میانگین ± انحراف معیار شامل کادمیوم 20 ± 2350، کروم 240 ± 2270، سرب 1900 ± 61900، نیکل 210 ± 3380، روی 120 ± 16190 و مس 250 ± 36240 (نانوگرم در هر گرم) سرمه اندازه گیری شد. کم ترین غلظت در نمونه ها شامل کادمیوم 002/0± 2، کروم 002/0± 2، سرب 8/0 ± 341، نیکل 4/0 ± 3، روی 40±1100 و مس 8/0 ± 9 نانوگرم در هر گرم سرمه بود. غلظت کادمیوم و روی و نیکل و کروم در تمام نمونه‌ها، مطابق استانداردهای موجود، در محدوده قابل پذیرش بود.

استنتاج: نتایج مشخص نمود که وجود فلزات سنگین در سرمه به عنوان یک عامل هشدار دهنده می‌باشد و با توجه به وجود مقادیر بالای فلزات سنگین در برخی سرمه‌های مورد استفاده، باید در مورد ساخت و مصرف آن نظارت جدی و فرهنگ‌سازی صورت پذیرد. هم چنین قبل از ورود محصول سرمه تولیدی به بازار، سلامت آن از نظر میزان آلودگی به فلزات سنگین می‌بایست مورد تایید قرار گیرد.