چکیده: (16658 مشاهده)
چکیده
سابقه و هدف: ترکیبات آروماتیک چند حلقهای (PAHs ) با توجه به سمیت بالای خود از ترکیبات آلی الویت دار آلودگی در جهان شناخته شده است که بهعنوان شاخصهای آلودگی نفتی در نظر گرفته میشود. با توجه به وجود چاههای نفتی در دریای خزر این ترکیبات یکی از منابع آلوده کننده آن محسوب میگردد. این ترکیبات از آلایندههای اکوسیستم خاکی و آبی به شمار میروند و برای آبزیان بسیار خطرناک و مهلک هستند. هدف از این مطالعه بررسی 16 ترکیب از PAH (آلایندههای شاخص ترکیبات نفتی) در رسوبات سطحی و عضله دو نوع ماهی تجاری سفید و کفال سالینس دریای خزر بوده است.
مواد و روشها: در این تحقیق تعداد 32 نمونه رسوب از 8 ایستگاه در هشت نیم خط ( در عمق 10 متر) طی چهار فصل و همچنین 34 نمونه ماهی سفید و کفال هر یک 17 قطعه در سواحل ایرانی حوزه جنوبی دریای خزر جمعآوری گردید. نمونهها بر اساس روش استخراج حلال مخلوط (هگزان نرمال و دی کلرومتان) با سیتم سوکسیله آماده سازی شده و سپس بهوسیله دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC-FID, Shimadzu-14 A)و استاندارد مرجع مورد آنالیز قرار گرفت.
یافتهها: مقایسه PAH16 رسوبات دریای خزر با مقادیر استاندارد رسوبات NOAA نشان میدهد که مقادیر آنها در اکثر ایستگاهها بیشتر از حد مجاز نبوده است. همچنین ترکیبات پلی آروماتیک در رسوبات نیز بیشتر منشاء پیرولیتک داشته است. میزان ترکیبات ترکیبات پلی آروماتیک در ماهی کفال سالینس (62 ± 2460) کمتر از ماهی سفید (56 ± 2710 میکروگرم برکیلوگرم وزن خشک) بود. اما میزان ترکیات فوق در هر دو ماهی از میانگین سالانه آن در رسوبات
(33 ± 990 میکروگرم برکیلوگرم وزن خشک) بیشتر گردید. بیشتر بودن غلظت ترکیبات آروماتیک در دوگونه ماهی کفال و سفید از غلظت آن در رسوبات، انعکاسی از میزان قابل توجه تجمع زیستی (Bioavaiablity) بوده است. حداکثر غلظت این ترکیبات در بنادر انزلی، نوشهر و امیرآباد احتمالاً ناشی از فعالیتهای زیاد کشتیرانی بوده است.
استنتاج: الگوی توزیع PAHs در رسوبات و ماهی مشابه بوده است بهطوریکه ترکیبات دارای حلقه بیشتر
(4-6 rings) با پتانسیل سرطانزایی و موتاژنی غالبیت بالایی داشته و همچنین ریسک اکولوژیکی (HQ) نیز در آنها بالاتر از واحد بوده است.
نوع مطالعه:
پژوهشي-کامل |