سابقه و هدف: سیکلوفسفامید یکی از داروهای ضدسرطان می باشد که در درمان بیماری هایی از قبیل لنفوما، لوسمی، نوروبلاستوما، کارسینومای تخمدان، سرطان پستان و بیماری های اتوایمیون مورد استفاده قرار می گیرد. با این وجود، مصرف این دارو به دلیل اثرات سمی در بافت های مختلف، در تخمدان نیز اثر کرده و باعث کاهش تعداد فولیکول های تخمدانی و دژنره شدن آنها می گردد.هورمون رشد باعث بهبود عملکرد بسیاری از بافت های بدن می شود. تحقیقات نشان داده اند که مصرف این هورمون باعث افزایش تعداد و اندازه فولیکول های تخمدانی می گردد. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر هورمون رشد در کاهش سمیت (Toxicity) حاصل از مصرف سیکلوفسفامید در فولیکول های تخمدانی می باشد.
مواد و روش ها: برای انجام این مطالعه، 30 سر خرگوش ماده، نژاد سفید نیوزلندی، در 3 گروه ده تایی توزیع گردید. گروه اول به عنوان شاهد فقط سرم نمکی به عنوان دارو دریافت کردند. به گروه 2 و 3، سیکلوفسفامید روزانه به مقدار 100 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، به صورت خوراکی تجویز شد. به گروه 3 روزانه 0.15 میلی گرم به ازای هر کیلـوگرم وزن بـدن، هورمـون رشد به صـورت زیر جلدی به مدت 49 روز (7 روز قبل از مصرف سیکلوفسفامید و 14 روز بعد از آخرین مصرف سیکلوفسفامید) تزریق گردید. بعد از آخرین روز تزریق هورمون رشد، خرگوش ها توسط اتر بیهوش شده و پس از برداشتن تخمدان ها، تخمدان ها از لحاظ تعداد فولیکول ها و اثرات ایجاد شده مورد مطالعه آسیب شناسی بافتی قرار گرفتند.
یافته ها: دژنره شدن فولیکول ها در گروه 2 و 3 مشاهده گردید ولی تعداد فولیکول های دژنره در گروه 2 بیش تر از گروه 3 بود. نواحی دژنره دربافت تخمدان در گروه 2 نسبت به دو گروه دیگر بیش تر بود. تفاوت وزن بدن و تخمدان در گروه 1 و 3 معنی دار نبود ولی اختلاف معنی داری در کاهش وزن بدن و تخمدان در گروه 2 نسبت به دو گروه دیگر مشاهده شد.
استنتاج: تمامی این نتایج نشان دهنده اثر محافظتی هورمون رشد در بافت تخمدان، در مقابل سمیت ایجاد شده توسط سیکلوفسفامید است.