سابقه و هدف: سل بیماری عفونی مزمنی است که مطالعه اپیدمیولوژیک آن در افراد در معرض خطر می تواند در کنترل آن درجامعه نقش موثری ایفا نماید.این مطالعه به منظور بررسی واکنش(Purified Protein Derivatives) (PPD) که یکی از روش های تشخیصی سل می باشد در سال 1375 در رفتگران شهرداری ساری انجام شد.
مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی کلیه رفتگران شهر ساری که بر اساس موقعیت شغلی؛ میزان آگاهی از چگونگی انتشار باسیل سل؛ شرایط اقتصادی و کثرت جمعیت خانوار در ریسک بالای آلودگی قرار داشتند مورد مطالعه قرار گرفتند و آزمایشات کلینیکی؛ پاراکلینیکی و تست توبرکولین بر روی آنها انجام شد. در این بررسی ظهور اندوراسیون در محل تزریق PPD با قطر بیش از ده میلیمتر مثبت در نظر گرفته شد.
نتایج: در این تحقیق 160 نفر با میانگین سنی 44±8 سال مورد بررسی قرار گرفتند که 45 نفر (39 درصد) دارای واکنش مثبت توبرکولین بودند. از این تعداد 41 نفر (91 درصد) واکنشی با قطر اندوراسیون بین 15-10 میلی متر را نشان داده و 4 نفر (9درصد) دارای واکنش با قطر بیش از 15 میلیمتر بودند. آزمایش لام مستقیم خلط تمامی رفتگران مورد مطالعه از نظر وجود باسیل سل (B.K) منفی بود. در آزمایش رادیوگرافی در قفسه سینه هیچیک از رفتگران آثاری از وجود ضایعه در بافت ریه مشاهده نگردید.
استنتاج: باسیل به دلیل ویژگی های خاص باکتری و همچنین شرایط اقلیمی کشور در منطقه حضور مداوم دارد. برنامه مدون بهداشتی- آموزشی جهت کنترل انتشار آلودگی از سوی مرکز بهداشتی می تواند نقش موثری در سلامت جامعه ایفا نماید.