سابقه و هدف: یکی از بزرگترین مشکلات بعد از اعمال جراحی، به ویژه جراحی های بزرگ شکمی کنترل درد بعد از عمل می باشد. برای کاهش درد بعد از عمل، روش های متفاوتی از جمله استفاده از داروهای مسکن خوراکی یا تزریقی، بی حسی دهنده های موضعی، داروهای بلوک منطقه ای عصبی، کاتترهای اپیدورال و غیره وجود دارد که هر کدام مزایا و عوارض خاص خود را دارد. امروزه استفاده از پمپ های تزریق مداوم جهت کاهش درد پس از عمل مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه به منظور بررسی تاثیر تزریق مداوم لیدوکائین بر روی پریتوئن، به وسیله پمپ ضددرد، در کاهش درد پس از عمل جراحی لاپاراتومی در بیمارستان امام خمینی ساری انجام شده است.
مواد و روش ها: این مطالعه به روش کارآزمایی بالینی دوسوکور بر روی 76 بیمار (38 مورد و 38 شاهد) که تحت عمل جراحی لاپاراتومی با برش خط وسط شکم، در بیمارستان امام خمینی ساری در سال 1386 قرار گرفتند انجام شد. دو گروه از نظر سن و جنس مشابه سازی شدند. در هر دو گروه بعد از عمل جراحی برای بیماران پمپ تزریق مداوم با کاتتر مخصوص زیر فاشیا کار گذاشته شد. در گروه مورد لیدوکائین 2 درصد با دوز 20mg/kg/day به مدت 24 ساعت و در گروه شاهد نرمال سالین جهت بیمار انفوزیون شد. سپس میزان درد بیمار (با استفاده از (Visual Analog Scale)، فشارخون، تعداد ضربان قلب، درجه حرارت در 4 و 10 و 16 و 24 ساعت پس از عمل و میزان درخواست بیمار برای مسکن ثبت شد. کلیه یافته ها در دو گروه با استفاده از نرم افزار آماری SPSS(15) و تست های Chi-square و Repeated measurement, T-test مورد مقایسه قرار گرفتند.
یافته ها: در این مطالعه 76 بیمار (38 مورد و 38 شاهد) شامل 39 نفر زن (51.3 درصد) و 37 نفر مرد (48.7 درصد) با میانگین سنی 47.03±15.2 سال مورد مطالعه قرار گرفتند. بین دو گروه از نظر سن و جنس و وزن تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت. میانگین تعداد روزهای بستری در گروه مورد 5.03±0.6 روز و در گروه شاهد 5.29±1.3 روز بوده است که اختلاف آماری معنی دار نبود. میانگین مصرف پتدین در گروه مورد 16.05±13.05 میلی گرم در 24 ساعت و در بیماران گروه شاهد 25.39±11.4 میلی گرم در 24 ساعت بود که اختلاف آماری معنی دار بود (P=0.002). میانگین اسکور درد (VAS)، تعداد ضربان قلب، فشار خون، تعداد تنفس و درجه حرارت در 24 ساعت اول در گروه مورد به صورت معنی داری کمتر از گروه شاهد بود. تغییرات شدت درد در ساعت های 4 و 10 و 16 و 24 بعد از عمل نیز در دو گروه تفاوت آماری معنی داری داشت و در گروه مورد ارتباط بین کاهش میزان درد و زمان از نوع خطی بوده است.
استنتاج: استفاده از پمپ تزریق مداوم لیدوکائین 2 درصد می تواند در کاهش درد و نیاز به مصرف اپیوئید، در 24 ساعت اول بعد از اعمال جراحی شکمی با برش خط وسط بسیار موثر باشد.