سابقه و هدف: درمان های شیمی درمانی ادجوانت موجود، علیرغم افزایش میزان بقا زنان غیریائسه مبتلا به سرطان پستان، ممکن است با عوارض کوتاه مدت و دیررس داروها از جمله اختلال عملکرد تخمدان و یائسگی زودرس همراه باشند. هدف از این مطالعه تعیین آمنوره ثانویه ناشی از شیمی درمانی در مبتلایان به سرطان پستان بود.
مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک طرح توصیفی(case series) بوده که روی 50 بیمار مبتلا به سرطان پستان غیریائسه، تحت شیمی درمانی، دارای قاعدگی نرمال و بستری در بخش انکولوژی بیمارستان امام سجاد (ع) رامسر طی فروردین 1386 تا فروردین 1387 صورت گرفت. نمونه گیری به روش در دسترس انجام شد و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه و یافته های آزمایشگاهی شامل سطح سرمی FSH و پروژسترون خون قبل و 12 ماه بعد از اتمام شیمی درمانی استفاده شد. اطلاعات با استفاده از آزمون های آماری t‏ زوج،t مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که 62 درصد از بیماران مورد مطالعه، 12 ماه پس از اتمام شیمی درمانی دچار آمنوره شدند. نتایج همچنین نشان داد که بین متغیرهای درمان هورمونی، مرحله بیماری، درگیری غدد لنفاوی و وضعیت گیرنده های استروژن (ER) و پروژسترون(PR) با بروز آمنوره ارتباط معنی داری وجود نداشت، اما بین متغیرهای سن (P<0.002)، فواصل دریافت داروهای شیمی درمانی (P<0.000)، تعداد دفعات شیمی درمانی (P<0.02)، رژیم شیمی درمانی (P<0.0001) و دوز داروهای شیمی درمانی (P<0.04) با بروز آمنوره ارتباط معنی داری وجود داشت.
استنتاج: شیمی درمانی در مبتلایان به سرطان پستان قبل از سنین یائسگی، علاوه بر اثر سیتوتوکسیک دارو روی سلول های سرطانی می تواند با مهار فعالیت تخمدان موجب آمنوره شوند.