سابقه و هدف: نرخ بروز سل در کشور حدود 13 در صدهزار نفر بوده که این میزان در استان های سیستان و بلوچستان و گلستان به بالاترین مقدار خود می رسد. بنابراین با توجه به همجواری با استان گلستان این مطالعه با هدف بررسی اپیدمیولوژیک بیماری سل در استان مازندران و به منظور شناسایی مناظق پر خطر انجام گرفت.
مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مشاهده ای (طولی) و دوره مورد مطالعه سال های 1378 تا 1387 بود. تعداد افراد مبتلا به سل برابر با 2444 نفر بود که از دفتر ثبت سل استخراج گردید. داده ها بر اساس متغیرهای سن، جنس، نوع بیماری، سال و مکان ثبت در قالب روش های آمار توصیفی، استنباطی و با استفاده از نرم افزارهای SAS و SPSS تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: از 2444 بیمار ثبت شده، 5/52 درصد را مردان و 5/47 درصد را زنان تشکیل می دادند که 61 درصد آنها شهری و 39 درصد آنان روستایی و 4/96 درصد آنان نیز ایرانی بودند. بیشترین نرخ بروز در شهرستان بهشهر (39/19 درصد هزار نفر) و کمترین آن در شهرستان جویبار (45/6 درصد هزار نفر) بود.
استنتاج: میزان شناسایی بیماران مبتلا به سل ریوی اسمیر مثبت در استان مازندران از استان های گلستان و گیلان پایین تر و میزان تاخیر در تشخیص این بیماران بیشتر از استان های خراسان رضوی، کردستان و چهارمحال و بختیاری می باشد. در کشور ما، میزان تاخیر در تشخیص بیماران طولانی تر از نپال و انگلیس است. یافته های این مطالعه می تواند اطلاعات مفیدی فراهم کند تا برنامه ریزان و مسوولان بهداشتی با مداخلات مناسب در جهت کنترل بیماری اقدامات موثری انجام دهند.