سابقه و هدف: خستگی یکی از شایع‌ترین علائم در مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) می‌باشد. ابزارهای موجود ارزیابی خستگی، شدت و یا تاثیر خستگی را می سنجند و هیچ یک قابلیت راهنمایی درمانگران در درمان و کنترل خستگی را ندارند. مقیاس ارزیابی جامع خستگی در افراد مبتلا به ام اس (CFAB-MS) Fatigue Assessment Battery for Multiple Sclerosis علاوه بر ارزیابی خستگی، فاکتورهای مرتبط با آن را نیز مورد ارزیابی قرار می‌دهد. هدف از مطالعه حاضر ترجمه و بومی‌سازی این پرسشنامه و بررسی روایی نسخه فارسی مقیاس ارزیابی جامع خستگی CFAB-MS) در افراد مبتلا به ام اس در ایران می‌باشد.

مواد و روش‌ها: پس از ترجمه مستقیم و برگردان با استفاده از روش بین‌المللی ترجمه کیفیت زندگی، نسخه فارسی CFAB-MS توسط 60 ایرانی مبتلا به ام‌اس تکمیل گردید. پرسشنامه جهت بررسی روایی صوری و محتوایی در اختیار 10 درمانگر صاحب نظر قرار داده شد و برای روایی ساختاری، ارتباط بین نمرات نسخه فارسی CFAB-MS و نمرات پرسشنامه‌های کیفیت خواب، معیار تاثیر خستگی، درد، وضعیت راه رفتن و مقیاس اضطراب و افسردگی بیمارستانی بررسی گردید.

یافته‌ها: از نظر 10 درمانگری که در زمینه ام‌اس خبره بودند، همه سوالات قابل فهم و از نظر فرهنگی قابل قبول بودند. همان‌گونه که فرض شده بود، نمرات نسخه فارسی مقیاس ارزیابی جامع خستگی در بیماران ام‌اس با نمرات پرسشنامه‌های موردنظر ارتباط معنی‌داری داشت (470/0 تا 863/0 ، 001/0 p<) و روایی قابل قبول تا عالی را نشان داد.

استنتاج: براساس نتایج به دست آمده مقیاس ارزیابی جامع خستگی در بیماران مبتلا به ام‌اس از روایی مطلوب برای ارزیابی علل خستگی در بیماران ام‌اس در ایران برخوردار است.