سابقه و هدف: روش تشخیص رایج بیماری سل روش میکروسکوپی اسمیر مستقیم است که حساسیت آن در بهترین شرایط 70 درصد می‌باشد. بنابراین بالا بردن حساسیت اسمیر خلط با استفاده از روش‌های مختلف همواره ذهن محققان را به خود معطوف داشته است. هدف ازاین مطالعه مقایسه ارزش تشخیصی دو روش میکروسکوپی (میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ فلورسنت) اسمیر خلط با و بدون استفاده ازهیپوکلریت سدیم دربیماران مشکوک به سل ریوی بوده است.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی 195 بیمار مشکوک به سل ریوی مراجعه کننده به بیمارستان بوعلی زاهدان در طی سال‌های1390 تا 1391به روش نمونه‌گیری مبتنی بر هدف انتخاب و 3 نمونه خلط از آن‌ها گرفته شد. نمونه‌ها جهت بررسی میکروسکوپی با روش‌های ذیل نلسون و اورامین رودامین و کشت در محیط لون اشتاین فرستاده شدند.ابزار جمع‌آوری داده‌ها به روش مشاهده ای و بررسی‌های آزمایشگاهی بود. جهت بررسی میکروسکوپی اسمیر خلط دو نمونه با و بدون اضافه کردن هیپوکلریت سدیم تهیه شد. در نهایت نتایج اسمیر میکروسکوپی با کشت خلط که استاندارد طلایی تشخیص است، مقایسه گردید.

یافته‌ها: در روش اسمیر مستقیم با رنگ‌آمیزی ذیل نلسون بدون هیپو کلریت سدیم 63 نفر(32 درصد) و با اضافه کردن هیپوکلریت سدیم 69 نفر (35 درصد) ودر روش رنگ‌آمیزی اورامین رودامین بدون و با اضافه کردن هیپو کلریت سدیم به ترتیب 66 نفر (33 درصد) و 71 نفر (36 درصد) مثبت شدند. استفاده از میکروسکوپ فلورسنت با و بدون استفاده از هیپوکلریت سدیم در مقایسه با میکروسکوپ نوری ارزش تشخیصی اسمیر مستقیم را بیش‌تر افزایش داد ولی اختلاف آماری معنی‌داری دیده نشد.

استنتاج: ارزش تشخیصی اسمیر خلط با استفاده از هیپوکلریت سدیم و میکروسکوپ فلورسنت دربیماران مشکوک به سل ریوی نسبت به سایر روش‌های تشخیصی بررسی شده بیش‌تر بود ولی از نظر آماری افزایش غیر معنی‌داری را نشان داد.