سابقه و هدف: استروژن یک از هورمون استروئیدی است که از طریق پساب‌های شهری و بیمارستانی وارد منابع آب شده، لذا باعث ایجاد خطراتی برای موجودات آبزی به خصوص ماهی‌ها می‌شود و سلامت انسان را به مخاطره می‌اندازد. هدف از این تحقیق بررسی کارایی و عملکرد تصفیه خانه فاضلاب شهری و بیمارستانی به ویژه تصفیه بیولوژیکی در حذف ترکیبات استروژنی از فاضلاب شهری و بیمارستانی می‌باشد.

مواد و روش‌ها: ردیابی استروژن در محیط‌های آبی به وسیله نمونه‌برداری انجام گرفت. تعداد 56 نمونه طی 8 ماه از نقاط مختلف تصفیه خانه فاضلاب شهری و بیمارستانی شهر اهواز گرفته شد. نمونه‌ها به روش الکترو کمی لومینسانس (ECL) توسط آزمایشگاه مورد آنالیز قرار گرفتند و نتایج به صورت نانوگرم بر لیتر گزارش شد.

یافته‌ها: میانگین هورمون موجود در فاضلاب ورودی به تصفیه خانه فاضلاب شهری 8/58 نانوگرم بر لیتر و میانگین هورمون خروجی از تصفیه خانه 4/5 نانوگرم بر لیتر بود. میانگین هورمون موجود در ورودی تصفیه خانه بیمارستان امام خمینی شهر اهواز 8/61 نانوگرم بر لیتر و در خروجی تصفیه خانه 8/10 نانوگرم بر لیتر می‌باشد. نتایج نشان داد که تصفیه بیولوژیکی به روش لجن فعال قادر است مقادیر قابل ملاحظه‌ای از هورمون استروژن را حذف کند و به مقدار پایین‌تر از حد استاندارد پیشنهادی بین‌المللی برساند.

استنتاج: مهم‌ترین مکانیسم حذف هورمون استروژن در سیستم تصفیه بیولوژیکی به ویژه فرآیند لجن فعال جذب سطحی و فرآیند تجزیه و تخریب بیولوژیکی می‌باشد. تصفیه خانه فاضلاب خصوصاً واحد تصفیه ثانویه آن در کاهش هورمون از فاضلاب موثر می‌باشد که می‌توان این موضوع را به انجام تاثیر تصفیه بیولوژیکی در این مرحله نسبت داد.