سابقه و هدف: اثرات ناشی از پرتوگیری با شناخت مقدار دز دریافتی میسر است. شناخت سطح دز در روش‌های تشخیصی با کاهش پرتوگیری، افزایش ایمنی پرتو و بهبود عملکرد همراه است. این تحقیق، مقدار دز پرتو در سطح ورودی بدن بیمار، دز موثر و دز تجمعی حاصل از رایج ترین آزمون‌های رادیوگرافی را بررسی می‌کند.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی، دز بیماران در دو بیمارستان امام خمینی (ره) و بوعلی سینا شهر ساری در سال 1394 بررسی شد. مقدار خروجی لامپ در فاصله 1 متری (µGy/mAs) در ولتاژهای مختلف و با توجه به شرایط تکنیکی هر آزمون، اندازه‌گیری و دز ورودی سطح محاسبه شد. دز موثر از ضرایب تبدیل و دز تجمعی از آمار سالیانه به دست آمد.

یافته‌ها: متوسط دز موثر برای هر روش رادیوگرافی در بیمارستان امام خمینی (ره)، mSv 3/0و در بیمارستان بوعلی سینا، mSv 28/0بود. بیش ترین مقدار دز موثر در هر دو مرکز درمانی مربوط به آزمون مهره های کمری است. متوسط مقدار دز ورودی سطح برای تمامی آزمون‌ها در مرکز امام خمینی (ره) mGy 72/5 و در مرکز بوعلی سینا mGy 22/5 به دست آمد که بیش از متوسط کشوری (mGy 7/2) است. بالاترین دز تجمعی در مرکز امام خمینی (ره) مربوط به آزمون مهره‌های کمری (AP) و در مرکز بوعلی سینا مربوط به رادیوگرافی ریه است.

استنتاج: استانداردسازی رادیوگرافی ریه در مرکز بوعلی سینا و مهره‌های کمری در مرکز امام خمینی (ره) می‌تواند سهم مهمی در کاهش دز دریافتی بیماران در شهر ساری داشته باشد. آزمون‌هایی که در آن دز تجمعی بالا و درصد فراوانی کم است، باید مد نظر مسئولان بهداشتی و درمانی قرار گیرد.