سابقه و هدف: همسرآزاری به عنوان یکی از انواع خشونت‌های خانگی است که اگر در دوره بارداری شایع باشد می‌تواند پیامدهای نامطلوبی برای مادر و نوزاد ایجاد نماید. این مطالعه به منظور تعیین شیوع همسرآزاری علیه مادران در دوران بارداری و پس از زایمان و عوامل وابسته به آن انجام گرفت.

مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی بر اساس میزان بروز مرگ مادر در شش استان ایران در سال 1394 انجام گرفت. در هر استان 24 مرکز بهداشتی دولتی به طور طبقه‌ای و تصادفی انتخاب شدند. در هر مرکز منتخب 15 تا 20 مادری که حداقل با یک بار مراقبت دوره بارداری تحت پوشش بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌ها به طور هم‌زمان از پرونده بهداشتی و مصاحبه با مادران جمع‌آوری و در نرم‌افزار SPSS18 در سطح معناداری 05/0α> مورد تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: در بین 2704 مادر شرکت‌کننده در مطالعه، میزان شیوع خشونت جسمی در طول دوران بارداری و پس از زایمان 8/10 درصد و میزان خشونت روحی 28 درصد بود. از بین 31 متغیر مورد بررسی با همسرآزاری، ارتباط 10 متغیر هم با همسرآزاری جسمی و هم با همسرآزاری روحی معنی‌دار بود(05/0<p). با آنالیز واریانس چندمتغیره چند مرحله‌ای ارتباط معنی‌داری 7 متغیر با خشونت جسمی و 6 متغیر با خشونت روحی به تایید رسید(05/0<p).

استنتاج: این مطالعه نشان داد که میزان شیوع همسرآزاری در مادران ایرانی برخلاف مستندات ثبتی موجود در پرونده خانوار، بسیار قابل ملاحظه است و ضرورت دارد ارائه‌دهندگان خدمات سلامت نسبت به پیشگیری و یا تعدیل آن اقدامات متناسب انجام دهند.