دوره 35، شماره 248 - ( شهریور 1404 )
جلد 35 شماره 248 صفحات 31-17 |
برگشت به فهرست نسخه ها
زهرا مومن 
، محمود فاضلی دینان ، سمیه شاهانی ، محمد آزادبخت ، فاطمه میرزائی ، سید حسن نیکوکار ، احمد علی عنایتی
، محمود فاضلی دینان ، سمیه شاهانی ، محمد آزادبخت ، فاطمه میرزائی ، سید حسن نیکوکار ، احمد علی عنایتی
چکیده: (833 مشاهده)
سابقه و هدف: با توجه به افزایش مقاومت پشههای ناقل بیماریهایی مانند مالاریا در برابر سموم شیمیایی و نگرانیهای زیست محیطی ناشی از مصرف بیرویه آنها، این پژوهش با هدف ارزیابی اثرات حشرهکشی اسانسهای سه گونه نعناع بومی مازندران (نعناع فلفلی، آبی و پونه) روی لارو پشه آنوفل استفنسی انجام پذیرفت که میتواند راهگشای تولید حشرهکشهای گیاهی ایمن و مؤثر باشد.
مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، نمونههای سه گونه نعناع (فلفلی، آبی و پونه) از مناطق مختلف استان مازندران جمعآوری شدند و اسانسگیری به روش کلونجر انجام شد. ترکیبات شیمیایی اسانسها با دستگاه GC-MS آنالیز شد. آزمون زیستسنجی روی لاروهای اواخر سن سوم و اوایل سن چهارم پشه آنوفل استفنسی بر اساس پروتکل WHO انجام شد. دادهها با رگرسیون پروبیت در نرمافزار Rstudio حلیل و مقادیر LC25، LC50 و LC99 محاسبه گردید.
یافتهها: با توجه مقادیر LC25، LC50 و LC99 اسانس گیاه نعناع پونه به ترتیب 77/64،57/50،/218/80 میلیگرم بر لیتر بیشترین و اسانس گیاه نعناع فلفلی به ترتیب 106/88، 143/29، 393/75 میلیگرم بر لیتر کمترین اثر لاروکشی را نشان داد. بر اساس طیف GC-MS در اسانس گیاهان نعناع فلفلی، نعناع پونه و نعناع آبی به ترتیب تعداد 30، 40 و 43 ترکیب شیمیایی شناسایی شد. بیشترین ترکیب شناسایی شده در اسانس گیاهان نعناع فلفلی، نعناع پونه و نعناع آبی؛ به ترتیب شامل ترکیب منتول 61/23 درصد، اکسید پیپریتنون، 22/63 درصد و 1 و 8-سینئول 18/54 درصد بود. همچنین ترکیب 1 و 8-سینئول بهعنوان ترکیب مشترک در اسانس هر سه گیاه دیده شد.
استنتاج: هر سه گیاه نعناع فلفلی، نعناع پونه و نعناع آبی اثر بخشی مناسبی را بر کشندگی لارو آنوفل استفنسی دارند. با توجه به این که گیاهان بهعنوان منابع تهیه حشرهکشها، عوارض کمتری را نسبت به ترکیبات شیمیایی دارند، بنابراین نتایج این تحقیق میتواند چشمانداز مناسبی را در استفاده از اسانس گیاهان بهعنوان جایگزین مناسب برای حشرهکشهای شیمیایی ارائه نماید.
مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، نمونههای سه گونه نعناع (فلفلی، آبی و پونه) از مناطق مختلف استان مازندران جمعآوری شدند و اسانسگیری به روش کلونجر انجام شد. ترکیبات شیمیایی اسانسها با دستگاه GC-MS آنالیز شد. آزمون زیستسنجی روی لاروهای اواخر سن سوم و اوایل سن چهارم پشه آنوفل استفنسی بر اساس پروتکل WHO انجام شد. دادهها با رگرسیون پروبیت در نرمافزار Rstudio حلیل و مقادیر LC25، LC50 و LC99 محاسبه گردید.
یافتهها: با توجه مقادیر LC25، LC50 و LC99 اسانس گیاه نعناع پونه به ترتیب 77/64،57/50،/218/80 میلیگرم بر لیتر بیشترین و اسانس گیاه نعناع فلفلی به ترتیب 106/88، 143/29، 393/75 میلیگرم بر لیتر کمترین اثر لاروکشی را نشان داد. بر اساس طیف GC-MS در اسانس گیاهان نعناع فلفلی، نعناع پونه و نعناع آبی به ترتیب تعداد 30، 40 و 43 ترکیب شیمیایی شناسایی شد. بیشترین ترکیب شناسایی شده در اسانس گیاهان نعناع فلفلی، نعناع پونه و نعناع آبی؛ به ترتیب شامل ترکیب منتول 61/23 درصد، اکسید پیپریتنون، 22/63 درصد و 1 و 8-سینئول 18/54 درصد بود. همچنین ترکیب 1 و 8-سینئول بهعنوان ترکیب مشترک در اسانس هر سه گیاه دیده شد.
استنتاج: هر سه گیاه نعناع فلفلی، نعناع پونه و نعناع آبی اثر بخشی مناسبی را بر کشندگی لارو آنوفل استفنسی دارند. با توجه به این که گیاهان بهعنوان منابع تهیه حشرهکشها، عوارض کمتری را نسبت به ترکیبات شیمیایی دارند، بنابراین نتایج این تحقیق میتواند چشمانداز مناسبی را در استفاده از اسانس گیاهان بهعنوان جایگزین مناسب برای حشرهکشهای شیمیایی ارائه نماید.
نوع مطالعه: پژوهشي-کامل |
موضوع مقاله:
حشره شناسی پزشکی
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |