سابقه و هدف: مشارکت مردان اساس موفقیت برنامه های بهداشت باروری و تنظیم خانواده است که این مسئله در جوامع سنتی خصوصا در بین عشایر از اهمیت ویژه ای برخوردار است این مطالعه با هدف تعیین دیدگاه های مردان عشایری نسبت به تنظیم خانواده براساس الگوی قصد رفتاری در مناطق عشایری شهرستان بیرجند انجام گرفت.
مواد و روش ها: در یک مطالعه مقطعی 400 نفر از مردان عشایری شهرستان بیرجند به روش نمونه گیری چند مرحله ای مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گرد آوری اطلاعات پرسشنامه ای بر مبنای متغیرهای الگوی قصد رفتاری شامل (نگرش نسبت به تنظیم خانواده - هنجارهای انتزاعی ـ قصد ـ رفتار ـ آگاهی) بود که اطلاعات به روش مصاحبه از نمونه ها جمع آوری گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: میانگین سنی افراد مورد مطالعه 41.26±9.84 سال و میانگین بعد خانوار آنها 6.64±2.5 است. همچنین میانگین نمره نگرش مردان عشایری از مجموع 19 نمره 74/5 و میانگین نمره آگاهی آنان از مجموع 18 نمره 14/4 بود که این مساله مبین آگاهی و نگرش ضعیف مردان عشایری نسبت به تنظیم خانواده و روشهای پیشگیری از بارداری بود .42.5 درصد مردان مورد مطالعه هنوز مایل به داشتن فرزند بیشتر بودند، 5/2 درصد مردان عشایری قصد استفاده از روش های پیشگیری از بارداری را توسط خودشان داشته و فقط 5 درصد آنان از روش های پیشگیری از بارداری مردانه استفاده می کردند و بیشترین روش مورد استفاده در این مناطق قرص های پیشگیری از بارداری بود (71.5 درصد).
استنتاج: یافته های به دست آمده این مطالعه ارتباط بین قصد با نگرش و آگاهی را تایید نمود و همچنین عوامل موثر بر هنجارهای انتزاعی نیز مورد بررسی قرار گرفت بنابراین می توان استنباط نمود که الگوی قصد رفتاری دارای کاربرد بسیار خوبی در زمینه تنظیم خانواده به خصوص در فرهنگ های سنتی می باشد و پیشنهاد می گردد که جهت مطالعه رفتارهای باروری در مناطق روستایی و عشایری از این الگو استفاده گردد و آموزش های تنظیم خانواده نیز بر اساس این مدل انجام گیرد .