سابقه و هدف: بررسی میزان تکرار تصاویر رادیوگرافی و عوامل مرتبط با آن در راستای بهره وری مناسب از منابع موجود بخش های درمانی صورت می گیرد. تکرار تصاویر رادیوگرافی سبب استهلاک سیستم ها و کاهش عمر مفید آنها می شود. و موجب پرتوگیری کارکنان و بیماران می شود. با شناخت درصد تکرار تصاویر رادیوگرافی و عوامل مرتبط با آن می توان نسبت به رفع مشکلات موجود اقدام کرد و در نهایت صرفه جویی قابل ملاحظه ای در منابع مالی حاصل خواهد شد
مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی، نمونه ها (تصاویر رادیوگرافی) بصورت آمارگیری و غیر تصادفی به مدت سه ماه از 8 اتاق رادیوگرافی و چهار تاریکخانه و چهار بیمارستان دولتی در شهرستان ساری جمع آوری شدند. در مدت مطالعه، تمامی فیلم های کنار گذاشته شده توسط کارشناسان مقیم در هر مرکز، مطالعه مشاهده شد و اطلاعات در فرم های طراحی شده وارد گردید. در این طرح عوامل مرتبط با تکرار تصاویر رادیوگرافی شامل: خطا در شرایط تابش، خطا در حالت گماری بیمار، عدم انتخاب درست نقطه تابش روی عضو و عدم انطباق مرکز تابش و مرکز کاست، انتخاب نامناسب اندازه فیلم، حرکت بیمار، خطای ناشی از دستگاه، تغییرات ظاهر تصویر ناشی از تاریکخانه و سایر موارد مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها: از 36758 فیلم استفاده شده در چهار مرکز درمانی، 2155 فیلم تکرار شد و درصد کل تکرار تصاویر رادیوگرافی 9/5 درصد بود. بیشترین درصد تکرار تصاویر رادیوگرافی در بیمارستان بوعلی سینا (2/7 درصد) و کمترین درصد تکرار مربوط به بیمارستان زارع (7/0 درصد) بود. از عوامل مرتبط با تکرار تصاویر رادیوگرافی، بیشترین درصد تکرار مربوط به شرایط تابش بالا (4/1 درصد) و کمترین درصد مربوط به انتخاب نامناسب اندازه فیلم (08/0 درصد) بود. درصد سایر عوامل شامل انتخاب شرایط تابش پایین 12/1 درصد، خطا در مرکز تابش 92/0 درصد، سایر موارد 84/0 درصد، تاریکخانه 78/0 درصد، خطا در حالت گماری بیمار 32/0 درصد، خطای عملکردی دستگاه 27/0 درصد و عامل حرکت 14/0 درصد می باشد.
استنتاج: این مطالعه نشان می دهد که درصد تکرار تصاویر رادیوگرافی در بیمارستان های دولتی شهرستان ساری نسبت به آمارهای منتشر شده در سایر مراکز در سطح قابل قبولی قرار دارد. با اتخاذ تدابیر مناسب از جمله آموزش پرسنلی که از تجربه کمتری برخوردارند، کنترل کیفی منظم دستگاه های مولد اشعه ایکس و مراحل تاریکخانه، طراحی روش های انتخاب مناسب شرایط تابش می توان درصد تکرار تصاویر رادیوگرافی را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش داد و از به هدر رفتن منابع مالی جلوگیری کرد.