سابقه و هدف: در فرایند لجن فعال مقدار زیادی لجن تولید می‌شود که مدیریت و دفع آن به دلایل زیست‌محیطی، اقتصادی، اجتماعی و حقوقی به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها تبدیل‌شده است. به همین دلیل انتخاب روش مناسب کاهش لجن می‌تواند در حل این مشکل بسیار مؤثر باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی کارایی سه فرآیند فنتون، ازن زنی و ترکیبی از فنتون و ازن زنی (فنتوازن زنی) بر کاهش لجن فعال مازاد است.

مواد و روش‌ها: دراین مطالعه راندمان کاهش جامدات خشک و حجم لجن بر نمونه لجن فعال مازاد تصفیه خانه فاضلاب، توسط سه فرآیند فنتون، ازن زنی و فنتوازن زنی و تأثیر فاکتورهای pH، زمان واکنش و دوز ازن مورد ارزیابی قرار گرفت.

یافته‌ها: با توجه به نتایج، حداکثر راندمان کاهش جامدات خشک و حجم لجن در فرآیند ازن زنی با غلظت gO₃g_TSS^-114/0 به ترتیب 32/79 و 67/87 درصد به دست آمد. هم‌چنین تأثیر زمان واکنش بر کاهش حجم لجن در هر سه فرآیند و افزایش دوز ازن از 07/0 تا gO₃g_TSS^-114/0 بر راندمان کاهش جامدات خشک و حجم لجن در فرآیند ازن زنی و فنتوازن زنی معنی‌دار گردید (05/0p <).

استنتاج: کارایی فرآیند ازن زنی در کاهش لجن نسبت به دو فرآیند دیگر بالاتر  بوده و ترکیب دو فرآیند فنتون و ازن زنی منجر به کاهش بیشتر لجن نمی‌شود.