سبحان بهرامی، فرزاد محمودیان،
دوره ۲۲، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۱ )
چکیده
سابقه و هدف: راستگویی پدیده مورد تأیید همه انسانها است، ولی بشر گاهی در شرایطی قرار میگیرد که قرار است بین دو مصلحت مثل حفظ جان و راستگویی یکی را انتخاب کند. در چنین تناقضاتی انسانها رویکردی به نام دروغ مصلحتآمیز را به کار میگیرند. دامنه کارکرد دروغ مصلحتآمیز اندک اندک به حوزههای مختلفی کشانیده شد که یکی از آنها درمانهای پزشکی بوده است. اخلاقی بودن یا نبودن این رویکرد، یکی از مباحث بحثبرانگیز در حوزه اخلاق کاربردی پزشکی میباشد که متأسفانه خیلی به آن پرداخته نشده است. حاکمیت روحیه پدرسالارانه در پزشکی باعث شده است تا پزشکان این حق را به خود بدهند که در شرایط خاص به جای بیماران تصمیم بگیرند و برای حفظ آنها به ابزار دروغ روی آورند.
مواد و روشها: در پژوهش حاضر، محقق با مراجعه به متون و مقالات و بررسی در کلید واژههایی مانند دروغ، دروغ مصلحتی، اعتماد و راستگویی و حذف موارد غیر مرتبط، مقالات مرتبط را جمعآوری کرد و در بررسی روی آنها موارد لازم و مورد احتیاج را استخراج و به کار بست.
یافتهها: در رابطه بین پزشک و بیمار مسایلی مانند اظهار خبر بد، دادن خبر فوت، تشخیص غلط همکاران، تزاحم با رازداری و عدم بیان عوارض دارو و درمان باعث توجیه دروغ مصلحتآمیز شد. از طرف دیگر، اخلاق در سطح ارتباطی نسبت مستقیمی با اعتماد داشت؛ به طوری که میتوان مدعی بود هر گاه فعلی باعث افزایش اعتماد شود، اخلاقی و در غیر این صورت غیر اخلاقی محسوب میشود.
استنتاج: در این مقاله کارکردهای دروغ مصلحتآمیز با تأکید بر شاخص اعتماد مورد بررسی قرار گرفت و جوانب درستی و نادرستی به کارگیری آن در پزشکی واکاوی و در نهایت استفاده از آن مخالف اصل اعتماد دانسته شد. به کار بستن هر نوع دروغ مصلحتی تابع شرایط بسیار ویژه میباشد که پیشتر به صورت موردی استاندارد شده است.
محمد باقر محمدی لایینی، مرتضی دارابی نیا، سید محمدباقر هاشمی سوته،
دوره ۳۰، شماره ۱۸۳ - ( ۱-۱۳۹۹ )
چکیده
سابقه و هدف: واکاوی سلامت نسل به صورت تلفیقی از منظر اسلام و علم ژنتیک موضوع با اهمیتی است. نسل سالم بهمعنای همبستگی نسلی و عدم گسست یا بحران نسلی، علیرغم متفاوت بودن نسلها با یکدیگر است. این مطالعه با شناسایی نقاط و راهکارهای مشترک در دو حوزه دین و علم قصد دارد به بررسی مولفههای نسل سالم بپردازد.
مواد و روشها: این مطالعه به صورت کیفی و به روش تحلیل محتوا از طریق سندی به انجام رسید. ابتدا متون دینی و علمی با کلید واژههای مرتبط از قبیل نسل، رحم، ذریه، طیبه، تزویج، توارث، فطرت، ژن (Gene)، ژنتیک (Genetics) و اپیژنتیک (Epigenetics) مورد کاوش قرار گرفت. سپس ﻧﺘـﺎﻳﺞ در حوزههای علمی و دینی پردازش شد و با توجه به نظریات معتبر تفسیری و مطالعات تجربی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافتهها: سلامت نسل، فرآیندی مستمر و قاعده مند است که پیش از مرحله انتخاب همسر شروع و تا بزرگسالی استمرار دارد. گزارههای دینی و یافتههای علم ژنتیک، هر یک با استدلال خاص خود در این یافته با یکدیگر همسویی دارندکه هر چند صفات والدین از طریق ژن منتقل میشود، اما تربیت و شیوه رفتاری بر سلامت نسل و صیانت از آن، نقش چشمگیری دارد.
استنتاج: از آن جایی که بهکارگیری سبکهای تربیتی خاص در مراحل پیش از انتخاب همسر، انتخاب همسر، پیش از انعقاد نطفه، دوران جنینی و بارداری، پس از تولد تا بزرگسالی، در سلامت نسل و به حداقل رساندن دخالت عامل ژنوم نابهنجار انسانی موثر است، پیشنهاد میشود این مراحل در آموزش بین نسلی مد نظر قرار گیرد.