---

چکیده سابقه و هدف: نوروتوکسین‌های باکتری کلستریدیوم بوتولینوم از قوی‌ترین سموم شناخته شده می‌باشند که سبب بروز سندروم خطرناک بوتولیسم در انسان و حیوان می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که زیر واحد اتصالی این سم دارای خاصیت ایمنی‌زایی بوده و میتواند در تهیه واکسن نوترکیب مورد استفاده قرار گیرد. از آن‌جا که واکسن‌های نوترکیب به تنهایی قادر به برانگیختن موثر پاسخ‌های ایمنی نیستند، استفاده از ادجوانت‌های زیست‌سازگار و ایمن از اهمیت زیادی برخوردار است. در سال‌های اخیر مطالعات زیادی جهت استفاده از نانوذرات به عنوان ادجوانت و نیز بستری جهت رسانش واکسن صورت گرفته است. هدف از این تحقیق، بررسی اثر نانوذرات کیتوسان بر روی رسانش موثر یک کاندید واکسن نوترکیب علیه نوروتوکسین بوتولینوم تیپ E بود. مواد و روش‌ها: بیان و تخلیص پروتئین نوترکیب ناحیه اتصالی BoNT/E در باکتری E. coli BL۲۱ (DE۳) صورت پذیرفت. نانوذرات کیتوسان حاوی پروتئین مذکور با روش ژلاسیون یونی ساخته شد و به صورت زیرجلدی به موش تزریق گردید. همزمان، آنتی‌ژن مورد نظر همراه با ادجوانت فروند نیز به گروه موشی جداگانه، تزریق شد و در نهایت میزان تیتر آنتی‌بادی IgG با روش الایزای غیرمستقیم مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: پروتئین نوترکیب ناحیه اتصالی BoNT/E، بیان و تخلیص شد و سپس به وسیله وسترن بلات مورد تایید قرار گرفت. میزان بارگذاری پروتئین در نانوذرات بیش از ۹۰ درصد بود. نتایج الایزا نشان داد که میزان تولید آنتی‌بادی IgG پس از هربار تزریق افزایش یافته است. استنتاج: نتایج این تحقیق نشان می‌دهد نانوذرات کیتوسان توانایی تحریک موثر سیستم ایمنی هومورال را دارد.