سابقه و هدف: کارت اندکس بیمار، کلید دست یابی به پرونده بیماران در بخش مدارک پزشکی می باشد. استفاده از این کارت در سیستم اطلاعات بیمارستانی حایز اهمیت بوده و جستجوی پرونده بیماران را تسهیل می کند. علیرغم اهمیت این کارت در بازیابی پرونده، توجه یا حساسیتی به آن وجود ندارد. از آنجا که کاهش کیفیت تولید و بایگانی کارت ها در روند اعتبار بخشی نیز مورد توجه قرار می گیرد، در این مطالعه کارت اندکس های موجود در بخش مدارک پزشکی بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مازندران از نظر میزان ‌به کارگیری قوانین فهرست نویسی (نحوه ثبت اطلاعات و تولید کارت) و بایگانی آن مورد بررسی قرار می گیرد.
مواد و روش ها: این تحقیق در ۵مرکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و بر روی ۱۹۹۹ کارت اندکس بیماران بستری انجام شد. بخشی از داده ها که شامل نحوه تهیه کارت مطابق با دستورالعمل های علمی است با چک لیست و بخش دیگر با پرسشنامه که عوامل مرتبط با مسوولین بخش ها و مسوولین کارت های اندکس را سنجش می نمود، جمع آوری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و به کارگیری آزمون های آماری توصیفی و استنباطی آنالیز شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که تنها میزان تحصیلات ۲۰ درصد مسوولین تهیه و بایگانی کارت اندکس ها فوق دیپلم و رشته تحصیلی آنها مدارک پزشکی بود. هم چنین در ۱۰۰ درصد مراکز از کارت راهنما و اندکس ارجاعی استفاده نمی شد. خطای فهرست نویسی با افزایش تعداد بیماران بستری (۰۰۳/۰=P)، کم بودن میزان سابقه کار (۰۰۱/۰=P)، رشته تحصیلی غیر مدارک پزشکی و پایین بودن میزان تحصیلات مسوولین بخش های مدارک پزشکی افزایش یافت (۰۰۰/۰= Pو ۹,۰۳=x۲) هم چنین میزان خطا در کارکنانی که در دوره آموزش ضمن خدمت شرکت کرده ‌بودند بیش تر بود (۰۵/۰=P و ۳.۸۴=x۲). نتایج نشان داد که۶۴.۲ درصد خطای فهرست‌ نویسی و ۹ درصد خطای بایگانی در کارت های اندکس وجود داشت.
استنتاج: با توجه به یافته های پژوهش به کارگیری پرسنل متخصص در بخش، آموزش کارکنان و گنجاندن نیازهای آموزشی جدید، کنترل دوره ای کارت های صادر شده، ایجاد دستورالعمل های مورد لزوم با استفاده از منابع علمی جدید و مبتنی بر نیازهای کشور و به کارگیری دقیق تر قوانین فهرست نویسی و بایگانی توصیه می گردد.

سابقه و هدف: توانایی های متخصصان بیهوشی در ایفای نقش های مهم در شرایط بحرانی از نظر اقدامات اورژانسی قلبی و عروقی، موجب شده که حضور آنان مورد توجه قرار گیرد. در این مطالعه میزان تاثیر اقامت متخصص بیهوشی بر مرگ و میر بیماران بستری دربخش مراقبت های ویژه مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ساری در طی سال های ۱۳۷۹ لغایت شهریور ۱۳۸۳ مورد بررسی قرار گرفته است.
مواد و روش ها : در این بررسی پرونده بیماران گروه مورد (بیماران فوت شده در زمان حضور متخصص بیهوشی) با بیماران گروه شاهد (بیماران فوت شده در زمان عدم حضور متخصص بیهوشی) مورد بررسی قرار گرفته و مشخصه های دموگرافیک و پزشکی جمع آوری و ثبت گردید و متغیرهای مداخله گر همگن در دو گروه، مانند تجهیزات بررسی نشد. داده ها با نرم افزار SPSS و آمار توصیفی و آزمون های T، Z و X۲ آنالیز شدند.
یافته ها : یافته های پژوهش در بخش مراقبت های ویژه نشان داد، میزان مرگ و میر مردان (۶۱,۹ درصد) و زنان (۳۸.۱ درصد) بیش تر بود. باحضور متخصص بیهوشی در بخش، مدت اقامت کل بیماران از ۱۴ روز به ۱۱ و میزان مرگ بیماران از ۲۴ درصد به ۱۴ درصد کاهش یافت. هم چنین نتایج نشان داد ارتباط معنی داری بین سن و مرگ، سن با علت مرگ و علت پذیرش و علت فوت با سرویس ارجاع دهنده وجود داشت.
استنتاج : یافته های پژوهش نشان داد حضور متخصص بیهوشی در کاهش میزان مرگ و میر بیماران تاثیر دارد. بدیهی است که با وجود محدودیت تعداد تخت بخش مراقبت های ویژه و درخواست پذیرش جهت بیماران مختلف، انتخاب بیماران باید بر مبنای اندیکاسیون های کلاسیک صورت گیرد. به ویژه در شرایط مساوی، بیمارانی که شرایط بهره مندی بیشتری از بخش را دارند و احتمال مرگ آنها کمتر و پیش آگهی بهتری در صورت بستری در بخش را دارند، در اولویت پذیرش قرار گیرند.

سابقه و هدف: بستری بیمار در بیمارستان برای یک عمل جراحی، از وقایع مهم برای وی محسوب می شود. در صورتی که عمل با تاخیر مواجه یا لغو شود، ضمن ایجاد اثرات منفی متعدد بر بیمار، موجب هدر رفتن هزینه ها نیز می شود. همچنین در مراکز آموزشی موجب تعطیل شدن برنامه پیش بینی شده گروه های مختلف آموزشی می گردد.
مواد و روش ها: این مطالعه به صورت توصیفی- مقطعی می باشد. مشخصات کلیه اعمال جراحی برنامه ریزی شده در طی یک سال (مرداد ۱۳۸۵ لغایت ۱۳۸۶) به صورت سرشماری جمع آوری و در چک لیست ثبت شده. متغیرهای مورد بررسی شامل تعداد اعمال برنامه ریزی شده، تعداد اعمال لغو شده و نوع عمل جایگزین، سن، جنس و کلاس ASA بیمار عوامل موثر بر عمل می باشد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS پردازش شد.
یافته ها: از ۴۷۱۱ بیمار نامزد عمل جراحی انتخابی که در برنامه اتاق عمل از روز قبل ثبت می شد، عمل جراحی ۵۱۰ بیمار (۱۰,۹ درصد) لغو شده بود. بیش ترین تعداد عمل جراحی برنامه ریزی شده به ترتیب مربوط به گروه زنان، ارتوپدی و اورولوژی و کم ترین آن مربوط به جراحی ترمیمی و عروق بود. بیش ترین میزان لغو بر اساس تعداد بیمار نامزد عمل برنامه ریزی شده، در گروه جراحی مغز و اعصاب ۳۲.۴ درصد (۶۸ مورد از ۲۰۷ بیمار) و کم ترین آن مربوط به گروه زنان ۴.۴ درصد (۴۸ مورد از ۱۰۹۴ بیمار) بود. نتایج نشان داد که ۵۴.۲ درصد اعمال لغو شده، قابل پیشگیری بوده اند.
استنتاج: نتایج این تحقیق و موارد مشابه، مشخص کرد استفاده از روش های جاری و سنتی در تهیه فهرست عمل جراحی از روز قبل، نیاز به بازنگری جدی دارد. اگر بتوان با استفاده از کار گروه های تخصصی، تغییرات لازم را در جهت کاهش موارد لغو ایجاد نمود و یا حتی در جلسات ماهانه مدیریتی در بیمارستان دلایل لغو را بررسی کرده و موارد قابل اجتناب را به حداقل رسانید، علاوه بر حفظ منابع بیمارستان و بهینه نمودن وقت اتاق عمل، در کاهش اضطراب و نگرانی بیمارانی و خانواده آنها نیز موثر خواهد بود.

سابقه و هدف: یکی از دلایل مراجعه مجدد بیماران به بیمارستان ها عوارض اعمال جراحی است. بررسی عوارض بعد از عمل به عنوان یکی از منابع مهم در ارزیابی کیفیت اقدامات صورت گرفته برای بیمار، مورد استفاده قرار می گیرد.
مواد و روش ها: این تحقیق توصیفی و گذشته نگر می باشد. پرونده پزشکی ۴۰۹ بیمار که با تشخیص عارضه عمل جراحی در طی سال های ۱۳۷۹ تا نیمه اول ۱۳۸۶ از بیمارستان امام ساری ترخیص شده اند، با روش سرشماری بررسی شد. چک لیست گرد آوری داده بر اساس اهداف تحقیق، با مروری بر مطالعات گذشته طراحی شد. جهت دسته بندی عوارض با استفاده از معیارهای سازمان بهداشت جهانی و بر اساس طبقات موجود در فصول کتاب طبقه بندی بین المللی بیماری ها ویرایش دهم و برای طبقه بندی اقدامات انجام شده از ویرایش نهم کتاب مذکور استفاده شد. بر اساس طبقات این کتاب دسته اول عوارضی هستند که به دنبال یک اقدام جراحی اتفاق می افتند مانند: عفونت، عوارض مکانیکی ناشی از کاشت وسایل، شوک، دسته دوم شامل عوارضی است که پیامد یک عمل جراحی خاص یا خارج ساختن یک عضو می باشد مانند: سندروم لنف ادما به دنبال ماستکتومی، و دسته سوم شامل عوارضی مانند پنومونی و یا آمبولی ریوی که در دوره بعد از عمل جراحی ممکن است روی دهد، می باشد.
یافته ها: نتایج نشان داد در طی سال های ۸۶-۷۹، تعداد ۷۲۲۸۱ بیمار تحت عمل جراحی قرار گرفتند که پرونده ۴۰۹ بیمار با چک لیست بررسی شد. عمل جراحی اولیه ۲۹۲ بیمار در مرکز امام و ۱۱۷ نفر در مراکز دیگر انجام شد و مراجعه به بیمارستان امام صرفا جهت بررسی عارضه بوده است. باتوجه به مراجعات متعدد بیماران دفعات مراجعه به صورت مراجعه اول تا پنجم ثبت شد. بر اساس نتایج مطالعه و مطابق با معیارهای سازمان بهداشت جهانی در کتاب طبقه بندی بین المللی بیماری ها مشخص شد که در پنج مرحله بستری بیماران، عارضه نوع اول ۴۰۷ مورد (۸۸,۴ درصد)، که عمده ترین آن خونریزی، هماتوم، شوک، پارگی و سوراخ شدن، عفونت، باز شدن محل بخیه، جاماندن جسم خارجی (گاز) و فیستول ۱۹۷ مورد (۴۲.۸ درصد) بوده است، عوارض نوع دوم ۵۳ مورد (۱۱.۶ درصد) که عمده ترین آن عفونت و باز شدن زخم سزارین ۳۶ مورد (۷.۸ درصد) بود و عوارض نوع سوم نیز اصلا مشاهده نشد.
استنتاج: بر اساس نتایج این مطالعه مشخص گردید که میزان بیمارانی که به دنبال عارضه جراحی ۰,۵۶ درصد می باشد. بدیهی است که با تدابیر پیشگیری، خصوصا بدست آوردن عوامل موثر در فرآیند های ارزیابی، می توان این میزان را کاهش داد.

سابقه و هدف: یکی از علل شایع نابینایی صدمات هستند که عمدتا نیز قابل پیشگیری می باشند. این مطالعه به منظور بررسی وضعیت صدمات چشمی در استان مازندران انجام شد.
مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی گذشته نگراز نوع داده های موجود، به صورت سرشماری در ۱۳ بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی مازندران طی سال های ۸۶ و ۱۳۸۷ انجام شد. متغیر های مورد بررسی نوع بیمارستان، سن، جنس، نوع صدمه، عامل صدمه، اقدامات، عوارض، فاصله زمانی ایجاد صدمه تا ورود به بیمارستان، میزان دید هنگام معاینه اولیه و هنگام ترخیص، شغل، سابقه صدمه چشمی، امکان پوشاندن چشم در زمان حادثه، فعالیت فرد هنگام صدمه و مکان صدمه بودند. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون Wilcoxon تجزیه و تحلیل شدند.
یافته ها: از ۲۶۴ بیمار بستری، ۶۶ نفر (۲۵ درصد) زن و ۱۹۶ نفر (۷۴,۲ درصد) مرد و ۰.۸ درصد نامشخص بود. میانگین سنی ۲±۲۹ سال و بیشترین گروه سنی در معرض صدمه ۲۱ تا ۳۰ سال بود. آسیب چشم راست در ۴۷.۸ درصد، آسیب چشم چپ در ۴۶.۲ درصد و ۶ درصد آسیب در هر دو چشم وجود داشت. بیشترین نوع صدمه، زخم باز چشم و ناحیه اطراف چشم در ۲۴.۶۲ درصد بود. بیشترین عامل صدمه، تماس با زنبور، سم، آتش، بخار (۲۱.۵۱ درصد) بوده است. اقدام صورت گرفته در ۲۳.۲ درصد ترمیم پارگی قرنیه و عارضه ایجاد شده به دنبال صدمه چشمی در ۲۷.۲ درصد کاتاراکت ضربه ای بود. در این مطالعه، تنها ۱ نفر (۰.۴ درصد) در هنگام صدمه، از عینک ایمنی در زمان وقوع حادثه استفاده می کرده است.
استنتاج: صدمات چشمی در استان مازندران نیاز به بررسی جدی داشته و برنامه های آموزشی و پیشگیری می بایست برای گروه های کم سن طراحی شود.

سابقه و هدف: در کشور ما برآورد واقعی از میزان خطاهای رخ داده وجود نداشته و به نظر می ‌رسد وجود نگرش نامتناسب با این تفکر مانع اصلی گزارش خطاها باشد. با توجه به نقش مدیر در عملیات اجرایی هر موسسه، این مطالعه با هدف بررسی نگرش مدیران ارشد دانشگاه علوم پزشکی مازندران نسبت به گزارش ‌دهی داوطلبانه خطا انجام شد.
مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی و مقطعی است که به صورت سرشماری از روسا، مدیران، روسای پرستاری (مترون)، سوپروایزرها و سرپرستاران از ۳۲ بیمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران پرسشگری شد. پرسشنامه ‌ای خودایفا در دو بخش و شامل سوالات بسته جهت تعیین تجربه از خطای پزشکی و همچنین بررسی نگرش ایشان در خصوص گزارش ‌دهی داوطلبانه خطاهای پزشکی در بیمارستان به کار برده شد. پرسشنامه بر اساس مروری بر مطالعات و اهداف تحقیق طراحی و دارای روایی صوری و در مطالعه مقدماتی دارای ضریب پایایی ۰,۷۹۶ بود.
یافته ها: از تعداد ۲۷۸ مورد (۵۴ درصد) پرسشنامه گردآوری شده، ۳۹,۶ درصد مدیران تجربه خطای پزشکی را داشته و ۶۸.۴ درصد بیان داشته‌ اند که در بیمارستانی که آنان کار می ‌کنند، خطاها گزارش می ‌شود. سنجش نگرش مدیران نشان داد اکثر آنان (۹۵.۷ درصد) معتقدند که گزارش ‌دهی خطاهای پزشکی باعث بهبود ایمنی بیمار خواهد شد. در خصوص «نیاز به رویکرد متفاوت در سیاست ‌های اجرایی» ۸۹.۶ مدیران نظر موافق داشتند. همچنین ۸۵ درصد نیز «رویکرد تنبیهی صرف» را برای جلوگیری از رخداد مجدد خطا بی‌ تاثیر دانسته ‌اند.
استنتاج: اکثریت مدیران با اجرای سیستمی برای گزارش ‌دهی و آنالیز خطاهای پزشکی موافقت دارند. به نظر می ‌رسد، نهادینه کردن فرهنگ گزارش ‌دهی و بررسی خطاها به صورت سیستماتیک و غیرفردی اولین قدم در تحقق این مهم باشد.