---

سابقه و هدف: نقشه‌بندی بر اساس میزان‌های استاندارد شده بدون در نظر گرفتن همبستگی مکانی منجر به برآوردهای نامناسبی می‌گردد؛ در این مطالعه با استفاده از هموارگر بیزی (Bayes) در مدل پواسن (Poisson) با تابع پیشین گاما نقشه بروز بیماری سل تهیه گردید. مواد و روش‌ها: نرخ‌های بروز بیماری دارای مدل پواسن می‌باشند که پس از استانداردسازی با استفاده از دو روش هموارسازی بیزی تجربی با تابع پیشین گاما و بدون در نظر گرفتن همبستگی فضایی و با استفاده از داده‌های سال‌های ۹۰-۱۳۸۴ محاسبه شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار GIS (Geographic information systems) نقشه بروز بیماری سل تهیه گردید. برای تجزیه و تحلیل بیزی از نرم‌افزار Excel و WinBUGS نسخه ۱۴ و برای سایر تحلیل‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه ۲۰ استفاده شد. یافته‌ها: بر اساس داده‌های موجود، میزان نرخ بروز بیماری در استان برابر با ۱۴/۸ برآورد گردید. با بررسی متغیرهای وارد شده در مدل رگرسیون پواسون، این نتیجه به دست آمد که متغیرهای جنس و بیماری از متغیرهای تأثیرگذار در نرخ بروز بیماری بودند. استفاده از هموارسازی باعث شناسایی خوشه‌های بهشهر و نکا در شرق استان و خوشه‌های سوادکوه و ساری و بخش بندپی بابل در مرکز و خوشه محمودآباد و سرخرود در غرب استان شد. استنتاج: نرخ بروز بیماری و مقایسه آن با آمار کشوری نشان دهنده وضعیت بهتر استان نسبت به کشور می‌باشد. بر اساس مدل مبتنی بر استنباط بیز تجربی، به دلیل بیش پراکنش برازش داده شده و با توجه به معیار نیکویی برازش بهتر، مدل فوق در شناسایی خوشه‌ها از توانایی بهتری برخوردار بود.

---

سابقه و هدف: اضطراب قبل از جراحی و بیهوشی، واکنش طبیعی به فشار روانی است که یکی از بارزترین علائم آن، بروز هیپوکالمی در این بیماران می‌باشد. از طرفی داروی کلرودیازپوکساید به عنوان داروی آرام بخش مطرح می‌باشد. این مطالعه با هدف اثر کلرودیازپوکساید بر هیپوکالمی ناشی از اضطراب بیهوشی و جراحی انجام گرفت.

مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه کارآزمایی بالینی دوسوکور بر روی ۱۶۶ بیمار کاندید اعمال جراحی ماژور مبتلا به سرطان در سال ۱۳۹۵ در بیمارستان امام خمینی (ره) تهران بود. افراد به صورت تصادفی در دو گروه ۸۳ نفری آزمون و شاهد قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه اضطراب اشپیل برگر و آزمایش خون جهت سنجش میزان پتاسیم سرمی بود. به گروه اول (آزمون) ۵ میلی گرم کلرودیازپوکساید و گروه دوم (شاهد) ۵ میلی‌گرم دارونما به صورت خوراکی شب قبل از عمل و صبح روز عمل به صورت خوراکی تجویز شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های کای دو، paired -t-test، Wilcoxon signed ranks test به وسیله نرم‌افزار SPSS۱۶ انجام شد.

یافته‌ها: میزان پتاسیم خون و سطح اضطراب قبل از مداخله بیماران در دو گروه آزمون و شاهد تفاوت آماری معنی‌د‌اری نداشت، اما پس از مداخله، تغییرات این دو در گروه آزمون و شاهد، به ترتیب ۲/۰±۸۳/۱-، ۰۰۲/۰±۰۱/۰- و ۹۸/۳±۷۳/۸+، ۰۳/۰±۲۲/۰- بود که تنها در گروه کنترل، شاهد تغییرات معنی‌دار میزان پتاسیم (۰۰۰۱/۰p<) و سطح اضطراب (۰۰۰۱/۰p<) بودیم.

استنتاج:این مطالعه نشان داد تجویز داروی کلرودیازپوکساید در پیشگیری از بروز هیپوکالمی و عدم افزایش سطح اضطراب ظاهری بیماران موثر است و می تواند در پیشگیری از بروز علائم سوء، ضمن بیهوشی و جراحی مورد تاکید قرار گیرد.

---

سابقه و هدف: اثرات ناشی از پرتوگیری با شناخت مقدار دز دریافتی میسر است. شناخت سطح دز در روش‌های تشخیصی با کاهش پرتوگیری، افزایش ایمنی پرتو و بهبود عملکرد همراه است. این تحقیق، مقدار دز پرتو در سطح ورودی بدن بیمار، دز موثر و دز تجمعی حاصل از رایج ترین آزمون‌های رادیوگرافی را بررسی می‌کند.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی، دز بیماران در دو بیمارستان امام خمینی (ره) و بوعلی سینا شهر ساری در سال ۱۳۹۴ بررسی شد. مقدار خروجی لامپ در فاصله ۱ متری (µGy/mAs) در ولتاژهای مختلف و با توجه به شرایط تکنیکی هر آزمون، اندازه‌گیری و دز ورودی سطح محاسبه شد. دز موثر از ضرایب تبدیل و دز تجمعی از آمار سالیانه به دست آمد.

یافته‌ها: متوسط دز موثر برای هر روش رادیوگرافی در بیمارستان امام خمینی (ره)، mSv ۳/۰و در بیمارستان بوعلی سینا، mSv ۲۸/۰بود. بیش ترین مقدار دز موثر در هر دو مرکز درمانی مربوط به آزمون مهره های کمری است. متوسط مقدار دز ورودی سطح برای تمامی آزمون‌ها در مرکز امام خمینی (ره) mGy ۷۲/۵ و در مرکز بوعلی سینا mGy ۲۲/۵ به دست آمد که بیش از متوسط کشوری (mGy ۷/۲) است. بالاترین دز تجمعی در مرکز امام خمینی (ره) مربوط به آزمون مهره‌های کمری (AP) و در مرکز بوعلی سینا مربوط به رادیوگرافی ریه است.

استنتاج: استانداردسازی رادیوگرافی ریه در مرکز بوعلی سینا و مهره‌های کمری در مرکز امام خمینی (ره) می‌تواند سهم مهمی در کاهش دز دریافتی بیماران در شهر ساری داشته باشد. آزمون‌هایی که در آن دز تجمعی بالا و درصد فراوانی کم است، باید مد نظر مسئولان بهداشتی و درمانی قرار گیرد.

---

سابقه و هدف: سرطان پستان دومین علت رایج مرگ ناشی از سرطان است که شایع‌ترین کانسر متاستاز دهنده به کبد می‌باشد.رادیوفرکوئنسی (RFA) روشی جدید برای متاستازهای کبدی است. لذا هدف از این مطالعه ارزیابی تاثیر RFA بر تومورهای متاستاتیک پستان به کبد بوده است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده، تعداد ۵۲ بیمار مبتلا به متاستاز کبد با منشاء پستان که تعداد متاستاز کم‌تر از ۵ عدد و اندازه آن کم‌تر از ۵ سانتی متر داشتند وارد مطالعه شدند و در دو گروه مورد (درمان با کموتراپی همراه با RFA) و گروه شاهد(فقط شیمی درمانی) قرار گرفتند. بیماران از لحاظ وضعیت تومور کبدی باقی‌مانده، تغییر اندازه و عوارض درمان مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌ها با نرم افزار SPSS ۲۰ آنالیز آماری شدند.
یافته‌ها: بیش‌ترین فراوانی سایز توده مربوط به توده‌های ۲تا۴ سانتی‌متری با تعداد ۳۳ توده و پس از آن ۲۳ توده با سایز ۴تا۵ سانتی‌متر بود. ۳۵ بیمار (۳/۶۷درصد) یک تومور قبلی داشتند. در ۵/۱۱درصدموارد بروز تومور جدید اتفاق افتاد و ۴/۶۵درصد افراد یک توده بعد از درمان داشتند.توده‌های کبدی در ۹/۷۶درصد بیماران تحت درمان با RFA کنترل شدند که به طور معناداری بیش‌تر از گروه شاهد بود ( ۰۰۰۱/۰p< ).
استنتاج: مطالعه حاضر نشان داده است که روش RFA یک روش کارآمد و بی خطر در درمان متاستازهای کبدی از کارسینومای پستان می‌باشد و اثر سینرژیکی به سزایی در بهبود بیماران دریافت کننده رژیم شیمی درمانی خوراکی داشته است.
 

---

در مقاله فوق که در شماره ۱۵۸ اسفند ۱۳۹۶ در دوره ۲۷ این نشریه منتشر شده بود، قسمت Result در چکیده انگلیسی اشتباه چاپ شده بود، به صورت زیر اصلاح می گردد:
 
Results: The most frequent sizes of mass were ۲-۴ cm (n=۳۳, ۵۴%) and ۴-۵ cm (n=۲۳, ۳۸%). Among the patients, ۳۵ (۶۷,۳%) had one tumor before, in ۱۱.۵% renew tumor happened, and ۶۵.۴% had one tumor after treatment. Liver tumors were controlled in ۷۶.۹% in case group which was statistically higher than that in control group (P< ۰.۰۰۰۱).
 

---

 سابقه و هدف: یکی از مباحث مطرح و مهم در اخلاق پزشکی، اخلاق حرفه‌ای است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اخلاق حرفه‌ای کارورزان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در محیط بالینی از دیدگاه اساتید، انجام پذیرفت.
مواد و روش‌ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی، بر روی ۱۶۱ نفر از اعضای هیئت علمی دانشکده پزشکی در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ انجام شد. انتخاب نمونه‌ها با استفاده از روش سرشماری انجام گرفت، و جهت جمع‌آوری داده‌‌ها از پرسشنامه‎ محقق ساخته ۲۵ آیتمی ارزیابی اخلاق حرفه‌ای کارورزان استفاده گردید. تحلیل اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف‌معیار) و تحلیلی (آزمون‌های تی تست، ضریب همبستگی پیرسون و ANOVA) انجام شد.
یافته‌ها: از مجموع ۱۶۱ نفر از اعضای هیئت علمی دانشکده پزشکی شرکت‌کننده در مطالعه حاضر، ۵/۶۶ درصد مرد و ۸/۹۳ درصد متاهل بودند. میزان اخلاق حرفه‌ای اکثر کارورزان پزشکی از دیدگاه اساتید، با میانگین و انحراف معیار ۷۴/۹±۷۱/۸۶ ، در سطح خوب بود. اخلاق حرفه‌ای اکثر کارورزان (۰۶/۴۹ درصد) در سطح خوب بود. بین نمره ارزیابی شده اخلاق حرفه‌‌ای کارورزان توسط اساتید با متغیرهایی نظیر سن، جنس، وضعیت تاهل و سابقه کار اساتید ارتباط معناداری وجود نداشت (۰۵/۰<P). همچنین، بالاترین نمره اخلاق حرفه‌ای کارورزان پزشکی داده شده توسط اساتید گروه گوش، حلق و بینی (۶۵/۵ ± ۱۱۴) و کم‌ترین نمره توسط اساتید گروه طب اورژانس (۲۷/۴±۵۷/۷۸) بود (۰۵/۰>P).
استنتاج: اخلاق حرفه‌ای اکثر کارورزان پزشکی در سطح خوب بود. همچنین، اساتید مرد و متاهل نظرات مطلوب‌تری را نسبت به اخلاق حرفه‌ای کارورزان پزشکی داشتند.