---

سابقه و هدف: سلامت معنوی نقش مهمی بر سایر ابعاد سلامت دارد. به دلیل تاثیر آن بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان و ارتقاء امید به زندگی و هم‌چنین تاکید قرآن کریم بر تاثیر آن در سعادت دنیوی و اخروی، این مطالعه با هدف تعیین سطح سلامت معنوی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شد. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر میدانی و از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که در آن از بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال تحصیلی ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۳ تعداد ۴۵۲ نفر به صورت تصادفی طبقه بندی انتخاب گردیدند. پرسشنامه‌ای محقق ساخته با ۳۶ سوال با تاکید بر آموزه های قرآنی تدوین شد که ضریب آلفای کرونباخ جهت پایایی آن ۸۸/۰ تعیین گردید. یافته‌ها: میانگین نمره در حیطه شناختی ۴۵/۰ ± ۰۷/۴، در حیطه احساسی- عاطفی، ۶۴/۰ ± ۸۹/۳ و در حیطه رفتاری ۶۰/۰ ± ۹۳۵/۳ بوده استکه بین سه حیطه رابطه معنی‌داری وجود دارد. بین نمره سلامت معنوی با مقطع و رشته تحصیلی، جنسیت، وضعیت تاهل تفاوت معنی‌دار وجود داشت اما بین سن و نمره سلامت معنوی این اختلاف معنی دار نبوده است. استنتاج: دانشجویان درحیطه شناختی و احساسی از سطح سلامت معنوی نسبتاً بالایی برخوردار هستند اما در حیطه شناختی در گزینه هدف‌داری خلقت و نیز در حیطه رفتاری ضعف نسبی مشاهده شده است. پیشنهاد می‌شود متولیان حوزه سلامت معنوی در دانشگاه، عوامل موثر و مرتبط با سلامت معنوی را مورد توجه جدی قرار دهند.

---

سابقه و هدف: درک و نگرش پرستاران و دانشجویان پرستاری نسبت به معنویت و مراقبت معنوی از مهم‌ترین عوامل موثر در فراهم آوردن مراقبت معنوی بیماران  به شمار می‌آید. هدف مطالعه حاضر بررسی نگرش به معنویت و مراقبت معنوی  در میان پرستاران و دانشجویان پرستاری ایران با استفاده از متاآنالیز می‌باشد.
مواد و روش‌ها: با کلید واژه‌های مرتبط، پایگاه‌های ملی و بین المللی مورد جستجو قرار گرفت. اطلاعات مربوط به شناسایی مقاله، روش کار و  نتایج مقالات انتخاب شده استخراج شد. جهت بررسی ناهمگونی بین مطالعات از آزمون های  کوکران(Q) و I-squared استفاده شد. جهت براورد میانگین نمره نگرش دانشجویان پرستاری و پرستاران ازمدل اثر تصادفی با فاصله اطمینان ۹۵ درصد در نمودار انباشت (forest plots) محاسبه شد.
یافته‌ها: با جستجوی اولیه ۱۶۱۸ مقاله یافت شد که در نهایت ۱۲ مقاله وارد  متاآنالیز شد. با ترکیب نتایج مطالعات اولیه میانگین نمره نگرش  دانشجویان پرستاری بر اساس پرسشنامه Spirituality and Spiritual Care Rating Scale  با فاصله اطمینان ۹۵ درصد برابر ( ۹۳/۵۷-۰۸/۵۵)۵۱/۵۶ و براساس پرسشنامه Spiritual Care Perspectives Scale برابر (۴۰/۵۱-۰۷/۳۳) ۲۴/۴۲ برآورد شده است. هم‌چنین میانگین نمره نگرش پرستاران بر اساس پرسشنامه Spiritual Care Perspectives Scale با فاصله اطمینان ۹۵ درصد برابر (۳۸/۶۳-۴۷/ ۳۹)۴۳/۵۱  و بر اساس پرسشنامه Spirituality and Spiritual Care Rating Scale برابر ( ۹۲/۶۰-۳۱/۵۴ )۶۱/۵۷ برآورد شده است.
استنتاج: مطالعه متاآنالیز حاضر نشان داد که که وضعیت نگرش به معنویت و مراقبت معنوی در میان پرستاران و دانشجویان پرستاری در حد متوسط بوده لذا گنجاندن محتوای درسی معنویت و مراقبت معنوی در دوره چهار ساله آموزش پرستاری و نیز برگزاری کارگاه ها ی دانش افزایی برای پرستاران توصیه می‌شود.
 

---

سابقه و هدف: جمعیت معلمان بازنشسته هر ساله در حال افزایش است. مطالعات بیانگر آن است که عوامل متعددی بر درک و احساس پیری بازنشستگان موثر است. به نظر می‌رسد معنویت و مذهب یکی از این عوامل باشد. لذا این مطالعه با هدف بررسی رابطه سلامت معنوی با ادراک پیری در معلمان بازنشسته شهرستان ساری انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه توصیفی و تحلیلی با مشارکت ۳۵۰ نفر از فرهنگیان بازنشسته تحت پوشش کانون بازنشستگان ساری در سال ۱۳۹۸ انجام پذیرفت. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه سلامت معنوی  EllisonوPalutzian و نیز پرسشنامه احساس پیری questionnaire  Ageing Perception بارکر و همکاران جمع‌آوری شد. همچنین داده‌ها با آزمون‌های t-test و من ویتنی Mann Whitney tes و نیز آزمون رگرسیون با استفاده از نرم‌افزار ۱۶ SPSS ver تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: میانگین سن شرکت کنندگان ۳/۴ ± ۳/۶۵ سال بود. نتایج نشان دادکه ۱/۴۳ درصد شرکت‌کنندگان در واقع احساس پیری نداشتند ولی ۹/۵۶ درصد دارای احساس پیری بودند. میانگین احساس پیری معلمان بازنشسته به‌طور کلی برابر ۹/۱۶±۳/۹۹ و نیز میانگین سلامت معنوی آن‌ها به‌طور کلی ۵/۱۷±۱/۹۴ بوده است. به علاوه ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که همبستگی معناداری منفی بین سلامت معنوی با احساس پیری وجود دارد (۰۰۱/۰< P)، (۲۱۳/۰= r).
استنتاج: با توجه به رابطه معنادار معکوس میان سلامت معنوی و احساس پیری معلمان بازنشسته، تدوین پروتکل‌های مناسب برای افزایش سلامت معنوی و در نتیجه کیفیت بهتر سطح ادراک از پیری سالمندان از سوی سیاست‌گذاران عرصه سلامت سالمندان ضروری است.

---

سابقه و هدف: اضطراب و افسردگی از تعیین‌کننده‌های پیش‌آگهی بیماری عروق کرونری(CAD) می‌باشند. سلامت معنوی و پایبندی دینی بر سلامت روان افراد اثرگذار است. با توجه به محدودیت‌های مطالعات مشابه قبلی در تفاوت ویژگی‌های دموگرافیک شرکت‌کنندگان با بیماران CAD ضروری بود که این پژوهش‌ها در بیماران قلبی کرونری تکرار شوند. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت سلامت معنوی و پایبندی دینی و ارتباط آن‌ها با اضطراب و افسردگی در بیماران عروق کرونری مراجعه‌کننده به درمانگاه بیمارستان فاطمه زهرا(س) (مرکز قلب مازندران) در سال۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ انجام پذیرفت.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش توصیفی- تحلیلی مقطعی، ۱۵۹ بیمار قلبی و CAD مراجعه‌کننده به درمانگاه بیمارستان فاطمه زهرا(س) (مرکز قلب مازندران) به روش نمونه‌گیری آسان و در دسترس انتخاب شدند. متغیرهای جمعیت‌شناختی و سلامت شامل سن، جنسیت، وضعیت تاهل، سطح تحصیلات، وضعیت شغلی و سابقه بیماری‌های روانپزشکی و سوءمصرف مواد به وسیله فرم گردآوری اطلاعات اندازه‌گیری شدند. به پرسشنامه‌های مقیاس اضطراب و افسردگی بیمارستان(HADS) (با روایی در مولفه اضطراب ۲۱/۳۲= ۲۶۰t و افسردگی ۲۳/۴۱= ۲۶۰t و پایایی در مولفه اضطراب۰/۷۵=r و افسردگی ۰/۷۱=r)، مقیاس عمل به باورهای دینی(معبد) (پایایی تایید شده با ضریب آلفای کرونباخ ۰/۹۱ و ضریب روایی وابسته به ۰/۸۹) پاسخ دادند. داده‌های مطالعه با کمک نرم‌افزار آماری Stata ۱۴ در سطح معنی‌داری p<۰/۰۵ تجزیه و تحلیل شدند. جهت مقایسه نمرات کمی بین گروه‌های مطالعه از آزمون‌های Independent T-Test و ANOVA و برای مقایسه درصد فراوانی متغیرهای کیفی بین گروه‌ها از آزمون مجذور کای استفاده شد. ارتباط بین متغیرهای مطالعه با آزمون همبستگی ضریب همبستگی پیرسون سنجیده شد.
یافته‌ها: میانگین سنی شرکت‌کنندگان ۰/۱۴±۵۷/۸۲ بوده و ۳۳/۳۳ درصد نمونه را مردان تشکیل دادند. نمره پایبندی دینی شرکت‌کنندگان در بازه ۱۰-۹۷ و با میانگین ۱۹/۱۰±۶۳/۷۳ (سطح پایبندی بالا) بود. ۲۳ درصد شرکت‌کنندگان پایبندی دینی پایین و ۷۷ درصد پایبندی دینی بالا داشتند. نمره سلامت مذهبی شرکت‌کننده‌ها در بازه ۳۴-۶۰ و با میانگین ۶/۳۸±۵۵/۲۸ و نمره سلامت وجودی شرکت‌کنند‌ه‌ها در بازه ۱۳-۶۰ و با میانگین ۱۱/۲۴±۴۳/۰۷ بود. هم‌چنین نمره سلامت معنوی شرکت‌کننده‌ها با بازه ۵۴-۱۲۰ و با میانگین ۱۴/۵۴±۹۸/۳۵ در سطح متوسط بود. ۵۱ درصد شرکت‌کنندگان سلامت معنوی متوسط و ۴۹ درصد سلامت معنوی بالا داشته‌اند. نمره اضطراب بیمارستانی شرکت‌کنندگان در بازه ۰-۲۱ و با میانگین ۲۳/۸±۶۷/۵ (در سطح اضطراب خفیف) بوده است. ۲/۴۴ درصد شرکت‌کنندگان فاقد اضطراب، ۱۶ درصد اضطراب خفیف، ۱۹/۲ درصد متوسط و ۲۰/۵درصد اضطراب شدید داشتند. نمره افسردگی بیمارستانی شرکت‌کنندگان در بازه ۰-۲۱ و با میانگین ۵/۰۶±۷/۳۵ (در سطح افسردگی خفیف) بود. ۴۶/۴ درصد شرکت‌کنندگان فاقد افسردگی، ۱۴/۶ درصد افسردگی خفیف، ۱۲/۱ درصد متوسط و ۲۶/۷ درصد افسردگی شدید داشتند. ارتباط منفی بین شدت سلامت معنوی با شدت افسردگی با ضریب پیرسون ۰/۶۲- (۰/۰۰۱P<) و شدت اضطراب (۰/۴۸-، ۰/۰۰۱P<) یافت شد.  ارتباط بین شدت پایبندی دینی با شدت اضطراب (۰/۸۷=P) و شدت افسردگی (۰/۱۲=P) معنی‌دار نبود.
استنتاج: باتوجه به کاهش نمرات اضطراب و افسردگی درنمونه‌های با نمره سلامت معنوی بالاتر، توصیه می‌شود تمرکز بیش‌تری بر ارتقای سطح سلامت معنوی بیماران CAD از سوی کارکنان پزشکی صورت پذیرد و هم‌چنین برنامه‌های آموزشی گروهی و برنامه‌های آموزشی خود مراقبتی معنوی پس از ترخیص پیگیری شود. وجود جلسات روان درمانی با رویکرد معنوی نیز می‌تواند مفید باشد.