مرضیه بهنامپور، امیرحسین براتی، بهروز جعفری، مهرداد بهرامیان،
دوره ۳۴، شماره ۲۳۸ - ( ۸-۱۴۰۳ )
چکیده
سابقه و هدف: بدن انسان یک واحد یکپارچه و هماهنگ است و به گونه‌ای فعالیت می‌کند که هر جزء آن می‌تواند در کل سیستم تأثیرگذار باشد. در علوم جدید با یک دید کلی به بدن نگاه می‌شود و در صورت بروز اختلال در هر قسمت بدن، به همراه درمان علائم، به درمان منبع ایجادکننده اختلال که اصولا در نقطه‌ای دورتر از محل اختلال است، نیز پرداخته می‌شود. هدف این پژوهش تاثیر آنی خود رهاسازی (ماساژ با فوم رولر) و کشش ایستای عضله دوقلو و فاشیا کف‌پایی در زنجیره سطحی خلفی بر دامنه حرکتی و درد مزمن گردن می‌باشد.
مواد و روش‌ها: در این کارآزمایی بالینی تصادفی‌‌شده از ۳۲ آزمودنی با دامنه سنی ۴۰-۳۰ سال مبتلا به درد گردن مزمن غیر اختصاصی استفاده شد. افراد به‌صورت تصادفی به دو گروه مساوی کنترل (۱۶ نفر) و مداخله (۱۶ نفر) تقسیم شدند. گروه مداخله رهاسازی و کشش را به‌ترتیب با فوم رولر و باند انجام دادند و گروه کنترل نیز تمرینی دریافت نکردند. پیش و پس از پروتکل تمرینی، میزان دامنه حرکتی گردن در صفحه ساجیتال به‌وسیله گونیامتر و میزان درد به‌وسیله مقیاس آنالوگ بصری درد مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها با روش آماری تی‌زوجی و آزمون آنکووا در سطح معنی‌داری ۰۵/۰ با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شد.
یافته‌ها: آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین دو گروه مداخله و کنترل در متغیر میزان درد گردن (۰۰۱/۰=P)، دامنه حرکتی گردن در صفحه ساجیتال شامل فلکشن گردن (۰۰۱/۰=P) و اکستنشن گردن (۰۰۱/۰=P) افراد مبتلا به گردن درد مزمن وجود داشت. نتایج آزمون تی‌زوجی نشان داد که در گروه مداخله پیش و پس از شرکت در دوره تمرین کششی همراه با آزاد سازی مایوفاشیای عضلات دوقلو و کف‌پایی، اختلاف نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون در متغیرهای میزان درد گردن، دامنه حرکتی فلکشن و اکستنشن گردن معنی‌دار بوده است (۰۰۱/۰=P)، اما این اختلاف در گروه کنترل بین مرحله پیش و پس‌آزمون تفاوت معنی‌داری نداشت(۰/۰۵<P).
استنتاج: بر اساس یافته‌های مطالعه حاضر به نظر می‌رسد که استفاده از مداخلات خود رهاسازی و تمرینات کششی در پشت ساق و کف پا باعث افزایش دامنه حرکتی و کاهش درد گردن می‌شود. این نتایج نشان از انتقال تنش در زنجیره عضلانی سطحی خلفی دارد، این زنجیره از فاشیای کف‌پایی تا عضلات جلویی جمجمه توسعه یافته و اعمال مداخله در هر قسمت این زنجیره، بر کل این مسیر تاثیر می‌گذارد. با بهره‌گیری از این روش در شرایطی که فرد گردن درد حاد دارد یا به هر علت امکان مداخله در ناحیه گردن وجود نداشته باشد، می‌توان مداخلاتی در مسیر این زنجیره عضلانی اعمال و نتایج آن را در گردن مشاهده کرد. در سال‌های اخیر این مبحث مورد توجه محققین زیادی واقع شده است و شاهد مقالات بسیاری در این حوزه هستیم و به صورت آزمایشگاهی و مطالعه بر روی جسد وجود زنجیره عضلانی سطحی خلفی ثابت شده است. در بالین نیز برای انتقال تنش در زنجیرهای عضلانی علت‌هایی چون خاصیت ویسکوالاستیک بافت، گیرنده‌های عصبی و تغییر امولسیون ماتریکس خارج سلولی بیان شده است، ولی هنوز به صورت دقیق علت این انتقال تنش در بافت فاشیا به صورت یک جعبه سیاه باقی مانده است.
شماره ثبت کارآزمایی بالینی : ۲N۲۰۲۰۰۲۰۹۰۴۶۴۲۲IRCT
mazums.ac.ir