اسماعیل بابانژاد، میلاد چهاردوری، محمدصادق امیرخانلو، فاطمه شکی،
دوره ۳۵، شماره ۲۴۵ - ( ۳-۱۴۰۴ )
چکیده
سابقه و هدف: دوپینگ در ورزش به‌عنوان استفاده غیرمجاز از داروهای نیروزا یکی از معضلات اساسی رقابت‌های ورزشی به شمار می‌رود که پیامدهای جسمانی، اخلاقی و حقوقی فراوانی برای ورزشکاران و نهادهای ورزشی به همراه دارد. هدف از این مقاله، بررسی انواع داروهای دوپینگ، روش‌های آنالیز آن‌ها و چالش‌های حقوقی مرتبط با این حوزه است.
این یک مطالعه مروری است که با استفاده از منابع معتبر علمی و حقوقی انجام شده است. ابتدا انواع داروهای نیروزا و تأثیرات آن‌ها بر عملکرد ورزشکاران معرفی شد. سپس روش‌های آنالیز داروها شامل کروماتوگرافی گازی-طیف‌سنجی جرمی (GC-MS)، کروماتوگرافی مایع- طیف‌سنجی جرمی (LC-MS/MS) و روش‌های ایمونواسی مورد بررسی قرار گرفت. هم‌چنین، با مطالعه تطبیقی، چالش‌های حقوقی قوانین ایران در مقابله با دوپینگ با قوانین ایالات متحده و استانداردهای بین‌المللی مقایسه شد.
نتایج نشان داد که روش‌های تحلیلی پیشرفته‌ای مانند GC-MS و LC-MS/MS با وجود دقت بالا، به تجهیزات گران قیمت و زمان آماده‌سازی طولانی نیاز دارند. در عین حال، روش‌های ایمونواسی به دلیل سهولت و هزینه کم‌تر، در غربالگری اولیه مؤثرند، اما با محدودیت‌هایی مانند نتایج مثبت و منفی کاذب مواجه هستند. از نظر حقوقی، تفاوت در قوانین ملی کشورها و نبود هماهنگی کامل با مقررات جهانی، از جمله چالش‌های اساسی در اجرای مؤثر قوانین ضد دوپینگ محسوب می‌شود. در ایران، استفاده از مواد نیروزا عمدتاً تخلف انضباطی تلقی شده و تنها در شرایط خاص جرم‌انگاری می‌شود.
به‌منظور کاهش تقلب‌های ورزشی و ارتقای سلامت ورزشکاران، توسعه روش‌های دقیق‌تر تشخیص دوپینگ و هماهنگی بین‌المللی در تدوین قوانین ضروری به نظر می‌رسد. هم‌چنین ایجاد بسترهای قانونی مناسب در ایران می‌تواند به بهبود روند مقابله با دوپینگ و افزایش شفافیت در عرصه رقابت‌های ورزشی کمک کند
mazums.ac.ir