---

سابقه و هدف:‌ در این مطالعه تاثیر درمانی تزریق سلول‌های استرومایی مغز استخوان (Bone marrow stromal cells= BMSC)، فاکتور رشد عصب (Nerve growth factor=NGF) و ماتریژل بر عصب سیاتیک له شده موش صحرایی توسط بررسی رفتاری، الکتروفیزیولوژ‍ی و هیستولوژی ارزیابی شد. مواد و روش‌ها: پس از له کردن عصب سیاتیک موش‌های صحرایی نر بالغ به طور تصادفی در شش گروه ۷ تایی تقسیم شدند. گروه نرمال، رت‌های سالم بدون ایجاد آسیب، گروه شاهد، رت‌های باله شدگی عصب سیاتیک بدون مداخله درمانی، گروه ماتریژل، رت‌های باله شدگی عصب سیاتیک که با تزریق ماتریژل به محل آسیب درمان شدند، گروه NGF، رت‌های باله شدگی عصب سیاتیک که با تزریق NGF درمان گردیدند. گروه سلول درمانی غیر اتولوگ، رتهای با له شدگی عصب سیاتیک که با تزریق غیر اتولوگ BMSC درمان شدند، گروه سلول درمانی اتولوگ، رتهای با له شدگی عصب سیاتیک که با تزریق اتولوگ BMSC درمان شدند. میزان بهبودی توسط شاخص فعالیت حرکتی عصب سیاتیک (Sciatic functional index=SFI)، الکتروفیزیولوژی و مطالعات بافت شناسی ارزیابی گردید. یافته‌ها: ن SFI در پایان هفته چهارم در گروه‌های درمان نسبت به گروه شاهد افزایش نشان داد گرچه این افزایش معنی‌دار نبود. میانگین SFI در پایان دو هفته پس از ترمیم در هر دو گروه سلول درمانی (اتولوگ و غیر اتولوگ) نسبت به گروه شاهد معنی‌دار بود (۰۴/۰p<). بررسی میانگین سرعت هدایت عصب (Nerve conductive velocity=NCV)در گروه سالم نسبت به گروه‌های درمانیاز لحاظ آماری اختلاف معنی‌داری نداشت. میانگین دامنه پتانسیل فعالیت حرکتی Amplitude muscle action potential= AMP)) در گروه شاهد کاهش شدیدی را نسبت به گروه سالم (۰۶۷/۰p=) نشان داد اما این متغیر در گروه های درمانی نسبت به گروه شاهد افزایش داشت. تعداد رشته‌های عصبی در گروه‌های درمانی، در هفته ششم پس از ترمیم، نسبت به گروه شاهد، افزایش داشته است. از لحاظ آماری گروه نرمال با سایر گروه‌های مورد آزمایش دارای اختلاف معنی‌دار بود (۰۰۱/۰p=). استنتاج: به نظر میرسد که سلول‌های استرومایی مغز استخوان به همراه نوروتروفین NGF و ماتریژل اثرات مثبتی بر ترمیم عصب سیاتیک له شده داشته است. به نظر می‌رسد، که سلول‌های استرومایی مغز استخوان بتوانند، با ترشح فاکتورهای رشد و نوروتروفیک در محل ضایعه از مرگ نورون‌های آسیب دیده جلوگیری کنند.