---

---

سابقه و هدف: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات زیست محیطی صنایع چوب و کاغذ، تخلیه فاضلاب رنگی حاوی لیگنین به محیط زیست می‌باشد. هدف از این بررسی، تعیین کارایی فرایند فتوکاتالیستی ۲TiO داپ شده با آهن در حضور UV (Ultra violet) جهت تجزیه لیگنین از فاضلاب مصنوعی صنعت چوب و کاغذ بود. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع مقطعی، در مقیاس آزمایشگاهی و در یک رآکتور ۲ لیتری انجام شد. نانوی موردنظر با روش سل-ژل (‏Sol-gel‏) سنتز شد. آزمایش‌ها بر اساس روش‌های استاندارد آزمایش‌های آب و فاضلاب انجام گردید. جذب لیگنین با استفاده از روش اسپکتروفتومتری UV/Vis (Visible/UV) در طول موج ۲۸۰ نانومتر صورت گرفت. تعداد نمونه‌ها بر اساس روش فاکتوریل، ۷۲ نمونه برآورد شد. جهت ترسیم نمودارها و تجزیه و تحلیل آماری نتایج، نرم‌افزارهایExcel و SPSS نسخه ۱۶ و آزمون برازش رگرسیونی مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌ها: بیشترین درصد حذف در حضور UV حدود ۴/۹۵ درصد و در حضور نور خورشید ۴/۸۷ درصد بود. وقتی غلظت از ۱۵/۰ به ۳۰/۰ گرم در لیتر افزایش یافت، میزان دفع لیگنین نیز افزایش پیدا کرد. در همه pHها با افزایش زمان ماند از ۱۵ به ۱۲۰ دقیقه، درصد حذف افزایش و بعد از ۶۰ دقیقه میزان حذف تا حدودی ثابت ماند و pH بهینه ۷ به دست آمد. همچنین وقتی که غلظت نانو افزایش و pH کاهش یافت، سرعت واکنش افزایش پیدا کرد. استنتاج: میزان حذف در ناحیه نور مرئی و در حضور نور خورشید به طور قابل توجهی بالا بود که نشان دهنده نقش مؤثر داپ کردن نانو می‌باشد. بنابراین با توجه به نتایج این تحقیق، فرایند فتوکاتالیستی با استفاده از نانوی داپ شده به علت مقدار کم نانوی مصرفی، انرژی مصرفی پایین و راندمان بسیار بالا می‌تواند به عنوان یک جایگزین مناسب برای حذف لیگنین از صنایع چوب و کاغذ مورد استفاده قرار گیرد.

---

سابقه و هدف: لجن و پساب فاضلاب‌های صنعتی به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی از عناصر غذائی، به‌عنوان کود مورد استفاده قرار می‌گیرند. فلزات سنگین آلاینده‌های اصلی یافت شده در لجن و پساب‌های صنعتی هستند. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر لجن دفعی و پساب تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی آق قلا بر غلظت فلزات سنگین خاک می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، تعداد ۷۲ نمونه پساب، خاک و لجن طبق روش‌های استاندارد، جمع‌آوری و هضم شد. سپس غلظت فلزات سنگین در نمونه‌ها با پولاروگراف تعیین مقدار شد. کلیه داده‌ها با سطح اطمینان ۹۵ درصد مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت Cd، Cu ، Pb و Zn (mg/kd dw) در لجن دفعی به ترتیب ۵۳/۰، ۹/۱۵، ۴۴/۱ و ۷/۶۹۲ و کم‌تر از حداکثر مجازEPA بوده است. غلظت آن‌ها در پساب خروجی جهت تخلیه به آب‌های سطحی غالباً در محدوده استاندارد بوده است. میانگین غلظت این فلزات در خاک آبیاری شده با پساب بیش‌تر از خاک شاهد بوده به طوری که غلظت سرب و روی به ترتیب بیش از ۱۳۰ و ۴ برابر و کادمیوم و مس کم‌تر از ۲ برابر در یک دوره ۱۰ ساله افزایش داشته اند. با توجه به آزمون آنالیز واریانس یک طرفه غلظت Zn و Pb در نمونه‌های خاک، لجن و خاک شاهد با اطمینان ۹۵درصد دارای اختلاف معنی‌داری بوده است (۰۵/۰< p). اما برغلظت Cd و Cu تاثیرگذار نبوده است (۰۵/۰> p). استنتاج: با توجه به اینکه غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه کم‌تر از حداکثر مجاز می‌باشد، استفاده از پساب و لجن دفعی در زمین‌های کشاورزی و فضای سبز با توجه به کمبود آب در این مناطق با رعایت ضوابط زیست محیطی امکان‌پذیر می‌باشد.

---

سابقه و هدف: تولید رادیکال پرسولفات در فرایند الکترو/ آهن/ پرسولفات، باعث افزایش کارایی فرایند می‌شود. هدف از این مطالعه، بررسی کارایی فرآیند مذکور در تصفیه‌ی فاضلاب ورودی به شهرک صنعتی بوعلی همدان است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه، از یک راکتور مجهز به چهار الکترود آهن استفاده شد. تأثیر پارامترهای pH (۳-۱۱)، غلظت یون آهن (g/L ۵/۰-۱/۰)، آنیون پرسولفات (g/L ۲-۵/۰) و جریان الکتریکی (۱-۵ آمپر) در حذف COD، TSS و رنگ فاضلاب مورد بررسی قرار گرفت. سنجش COD، TSS و رنگ بر اساس روش‌های استاندارد انجام گرفت. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد تحت شرایط بهینه که شامل pH برابر ۳، غلظت آنیون پرسولفات برابر ۱ گرم در لیتر، غلظت یون آهن برابر ۱/۰ ‌گرم در لیتر و جریان ۵ آمپر بود، کارایی فرایند در حذف COD، TSS و رنگ به ترتیب برابر با ۶/۹۱، ۵/۷۳ و ۱/۹۳ درصدبود. با تغییر شرایط پارامترها، کارایی فرایند دچار تغییر شد. کاربرد مجزای تجزیه‌ی الکتریکی کارایی کم‌تری داشته و باعث حذف ۲/۵۸ درصدی COD ، ۲/۵۲ درصدی TSS و ۶۸ درصدی رنگ شده است. استنتاج: فرایند مورد مطالعه، دارای راندمان قابل قبولی در حذف پارامترهای مورد مطالعه می‌باشد. بنابراین می‌توان استفاده از این فرایند را به منظور کاهش بار آلودگی فاضلاب خام قبل از ورود به واحدهای تصفیه متداول مورد ملاحظه قرار داد. تعیین هم افزایی فرایند مشخص نمود که کاربرد مجزای تجزیه‌ی الکتروشیمیایی در شرایط بهینه، کارایی بسیار کم‌تری نسبت به کاربرد همزمان جریان الکتریسته و پرسولفات دارد.

---

سابقه و هدف: صنایع چوب و کاغذ روزانه پسآبی با آلاینده‌های گوناگون تولید می‌کنند. از میان روش‌های مختلف تصفیه فاضلاب این صنایع، بیوجذب بیهوازی به دلیل نیاز کم به انرژی مکانیکی، تولید بیوگاز، میزان بارگذاری بالا (OLR)، تولید لجن کم‌تر و سیستم پایدار مورد توجه است. OLR به عنوان یکی از مهم‌ترین پارامترهای هیدرودینامیکی موثر بر میزان کارایی است. در این مطالعه اثر OLR بر سیستم بیوجذب بیهوازی به منظور تصفیه پسآب صنایع چوب و کاغذ مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روش‌ها: به منظور ساخت راکتور از یک استوانه به حجم مفید ۹۶/۱ لیتراستفاده‌ شد. فاضلاب به وسیله پمپ از پایین راکتور به داخل تزریق گردید. دما و pH به ترتیب در محدوده ۲±۳۰ درجه سانتی‌گراد و ۲/۷-۸/۶ حفظ شد. اثر میزان OLR در محدوده‌ی kgCOD/m^۳.d۱۲-۱ بر بازدهی سیستم مورد بررسی قرار گرفت. کلیه آزمایشات در شرایط ثابت و براساس دستورالعمل کتاب استاندارد متد انجام شد.

یافته‌ها: بر اساس نتایج حاصله، در OLR برابر kgCOD/m^۳.d۷ و سرعت رو به بالاm/h ۵۶/۰ توانایی حذف بالغ بر ۸۰ درصد COD را دارد. در OLR بیش‌تر، تاثیر چشمگیری بر میزان افزایش کارایی مشاهده نشد؛ لذا به عنوان بارگذاری بهینه انتخاب گردید. بازدهی سیستم با کاهش سرعت رو به بالا و افزیش زمان ماند رابطه مستقیم دارد. میزان گاز تولید شده معادل ۳۲/۰ مترمکعب به ازای کیلوگرم COD حذف شده بود.

استنتاج: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که سیستم بیوتجزیه بیهوازی توانایی رضایتبخشی در تصفیه پسآب صنایع چوب و کاغذ دارد و می‌تواند پسآب خروجی را به حد استانداردهای ملی تخلیه پسآب برساند.

---

سابقه و هدف: ملاس یک ترکیب  رنگی، سمی و تجزیه ناپذیر است که در فاضلاب صنایع تخمیری وجود دارد. در این تحقیق راندمان و سینتیک حذف رنگ و معدنی‌سازی ملاس پساب کارخانه خمیرمایه توسط کاتالیست نانوکامپوزیتی کربنی در فرآیند ازن زنی کاتالیزوری و منفرد بررسی شده است.

مواد و روش‌ها: پساب رنگی خروجی از سیستم تصفیه بیولوژیکی، لجن فعال کارخانه تولید خمیرمایه از ملاس در راکتور استوانه‌ای جریان نیمه پیوسته ازن زنی کاتالیزوری (COP) شد و تاثیر پارامترهای pH اولیه (۴-۱۰)، زمان ماند
(۵- ۶۰ دقیقه)، بر راندمان حذف رنگ و معدنی‌سازی مورد بررسی قرار گرفتند؛ پس از تعیین سینتیک فرایندها، اثر جذب سطحی و استفاده مجدد کاتالیست محاسبه شد و راندمان آن با فرایند ازن زنی منفرد (SOP) و کاتالیست کربنی گرانوله مقایسه گردید.

یافته‌ها: راندمان حذف رنگ ملاس موجود در پساب (ADMI ۴۵۲۱) و سینتیک آن در فرایند COP در شرایط بهینه، پس از ۶۰ دقیقه زمان واکنش با غلظت کاتالیست g/L۲، به‌ترتیب به معادل ۹۵ درصد و min^-۱ ۰۴۵/۰ بود، که این مقادیر در SOP به ترتیب معادل ۷۱ درصد و min^-۱ ۰۱۸/۰ و هم‌چنین کاتالیست کربنی گرانوله ۸۶ درصد و min^-۱ ۰۲۸/۰ بوده است. این در حالی است که راندمان معدنی‌سازی در فرایند  COPمعادل ۷۴ درصد تعیین گردید که در آن مقدار TOC اولیه از mg/L۵۱۰ با سینتیک حذف min^-۱ ۰۲۳/۰ به mg/L ۱۳۲ کاهش یافت.

استنتاج: کاتالیست نانو کامپوزیتی دارای بالاترین راندمان تجزیه رنگ و حذف مواد آلی در فرایند COP می‌باشد و می‌توان آن را براحتی توسط آهن ربا بازیافت کرده و بارها مورد استفاده مجدد قرار داد. عمده‌ترین مکانیسم حذف رنگ اکسیداسیون شیمیایی بوده و سهم اندکی به‌واسطه جذب می‌باشد.

---

سابقه و هدف: این مطالعه با هدف ارزیابی کیفیت پساب خروجی تصفیه خانه فاضلاب ناحیه صنعتی الوند قزوین جهت تخلیه به محیط زیست و استفاده از آن انجام گرفت.

مواد و روش‌ها: مطالعه در طول یک دوره نه ماهه در طول سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ به انجام رسید. ۹۰ نمونه از فاضلاب تصفیه خانه پس از جمع‌آوری، جهت تعیین BOD_۵، COD، TSS، TC، FC و فلزات سنگین (Pb، Co و Cd) مطابق با روش‌های استاندارد، مورد آنالیز قرار گرفت. مقادیر آلاینده‌ها با استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ایران جهت تخلیه به محیط زیست و استفاده از پساب مقایسه گردید.

یافته‌ها: میانگین غلظت COD در پساب خروجی از تصفیه خانه در فصل‌های پاییز، زمستان و بهار به ترتیب
۶۶/۵۲ ± ۲۰/۱۴۵، ۸۰/۲۷۹ ± ۵۰/۳۱۶ و ۲/۱۲۴ ± ۰۰/۱۷۷ میلی‌گرم در لیتر و میانگین غلظت BOD_۵ به ترتیب فصول ذکر شده ۷۶/۲۶ ± ۴۰/۷۹، ۸۶/۱۲۲ ± ۲۵/۱۵۴ و ۷۴/۱۳ ± ۰۰/۷۲ میلی‌گرم در لیتر به‌دست آمد. میانگین کلی فرم کل و مدفوعی به ترتیب در پساب ۱۰۰ MPN/۱۰^۲ ×۲۱/۶ و ۱۰^۲× ۶ و هم چنین میانگین غلظت سرب وکبالت به ترتیب
۱۱/۰ ± ۲۱/۰ و ۰۰۳/۰ ± ۰۰۴/۰ میلی‌گرم در لیتر گزارش شدند. غلظت کادمیوم در پساب خروجی بسیار ناچیز بود.

استنتاج: اگرچه نتایج نشان داد که کیفیت پساب با استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ایران جهت استفاده از آن مطابقت داشت اما به دلیل آلودگی میکروبی پساب و هم‌چنین خاصیت تجمعی بعضی عناصر، انتخاب محصول و نوع مصرف پساب برای کشاورزی باید منطبق بر اصول بهداشتی باشد.

---

سابقه و هدف: فورفورال یک ترکیب شیمیایی سمی است که در مقیاس وسیع، در پالایشگاه‌ها و صنایع پتروشیمی استفاده می‌شود. برای جلوگیری از اثرات آن بر محیط زیست و انسان، باید فاضلاب‌های حاوی فورفورال را پیش از دفع به محیط، به‌صورت مناسب تصفیه نمود. این مطالعه با هدف بررسی کارایی فرآیند انعقاد الکتریکی درحذف فورفورال انجام شد.

مواد و روش‌ها: این پژوهش، یک مطالعه تجربی است. راکتور مورد استفاده، از جنس پلکسی گلاس به حجم مفید ml ۵۰۰، مجهز به چهار الکترود از جنس آلومینیوم و آهن (آند-کاتد) و با اتصال تک‌قطبی موازی بود. پارامترهای pH، زمان تماس، ولتاژ و غلظت‌های مختلف فورفورال، برای حذف آن توسط انعقاد الکتریکی با تعریف این چهار عامل در چهار سطح به کمک طرح ماتریکس ترکیبی L–۱۶ مدل تاگوچی در شرایط آزمایشگاهی و به‌صورت ناپیوسته مورد بررسی قرار گرفت. غلظت باقیمانده فورفورال با استفاده از دستگاه HPLC در طول موج nm ۲۵۴ قرائت گردید. سپس داده‌ها توسط نرم‌افزار Minitab ۱۶ تجزیه و تحلیل شدند.

یافته‌ها: با توجه به نتایج حاصل از آنالیز آماری تاگوچی، شرایط بهینه در میزان غلظت فورفورال mg/L ۱۰۰، ۷ pH: ، ولتاژ V ۱۰ و زمان ۳۰ دقیقه بود. براساس مجموع مربعات محاسبه‌شده در جدول آنالیز واریانس، درصد مشارکت هر یک از پارامترها تعیین گردید. بر این اساس، از بین عوامل مورد بررسی، بیشترین میزان تأثیر مربوط به غلظت اولیه‌ی فورفورال و کمترین تأثیر مربوط به pH مشاهده شد. همچنین، پیش‌بینی مدل برای بهترین شرایط حذف فورفورال ۷/۹۴ درصد بود.

استنتاج: نتایج این مطالعه نشان داد، فرآیند الکتروکواگولاسیون یک فرآیند مؤثر در حذف فورفورال بوده که تحت شرایط بهینه آزمایشگاهی می‌تواند حدود ۹۵ درصد کارایی در حذف فورفورال داشته باشد.

---

سابقه و هدف: فنل یکی از ترکیبات آلاینده خطرناک محیط‌زیست است که امروزه کاربردهای فراوانی در زندگی و صنعت دارد. استفاده از نانو ذرات برای تجزیه این ترکیب آلی مورد توجه می‌باشد. هدف این تحقیق بررسی کارایی نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم داپ شده با نقره و تثبیت شده بر بستر بتنی در تجزیه فنل می‌باشد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع تجربی-کاربردی است.حجم نمونه در این تحقیق ۱۰۰۰ میلی‌لیتر بود. غلظت‌های اولیه ۱۰ ،۲۰، ۵۰ و ۱۰۰ میلی‌گرم بر لیتر فنل به طور جداگانه تحت تاثیر پرتو UV تنها، Ag-TiO_۲ تنها و سپس هر دو به طور هم‌زمان، قرار گرفت. متغیرهای این تحقیقpH ، غلظت اولیه فنل، زمان ماند و میزان بارگذاری فتوکاتالیست بود. آنالیز فنل با روش نور سنجی مستقیم با معرف ۴آمینو آنتی پرین در طول موج ۵۰۰ نانو متر با اسپکتروفتو متر مطابق روش D ۵۵۳۰ کتاب استاندارد متد انجام شد. pH در ۳ محدوده ۵،۷ و۱۰؛ فتوکاتالیست در ۳ محدوده ۲۰، ۶۰  و ۸۰ گرم بر مترمربع مورد مطالعه قرار گرفت.
یافته‌ها: براساس نتایج، بالاترین میزان تجزیه فنل با غلظت‌های اولیه ۱۰ و ۲۰ میلی‌گرم بر لیتر در pH بهینه برابر با ۳؛ به ترتیب در زمان ماند‌های ۴۰ و ۸۰ دقیقه به میزان ۱۰۰ درصد، و با غلظت‌های اولیه ۵۰ و ۱۰۰ میلی‌گرم بر لیتر به ترتیب در زمان ماند‌های ۱۸۰ و ۲۰۰ دقیقه در pH بهینه به میزان ۶۵ و ۵۰ درصد به دست آمد. میزان بارگذاری بهینه فتوکاتالیست ۸۰ گرم بر متر مربع بود.
استنتاج: نتیجه این بررسی نشان داد که نانو فتوکاتالیست Ag-TiO_۲ تثبیت شده بر بستر بتنی کارایی موثری در تجزیه فنل در حضور نور UV دارد.
 

---

سابقه و هدف: لجن فاضلاب به دلیل دارا بودن مواد مغذی می‌تواند برای اصلاح خاک استفاده شود. اما به دلیل وجود انواع میکروارگانیسم‌ها به خصوص انگل‌ها ، باعث ایجاد انواع بیماری در انسان و حیوان می‌شود . هدف از انجام این مطالعه بررسی و شناسایی انواع انگل در لجن خروجی تصفیه خانه فاضلاب صنعتی (مطالعه موردی بابلسر) و مقایسه تخم کرم‌ها با استاندارد EPA می‌باشد.
مواد و روش‌ها: به منظور بررسی و شناسایی انگل‌ها، نمونه برداری از لجن خروجی تصفیه خانه فاضلاب یکی از شهرک های صنعتی بابلسر انجام شد. نمونه برداری از ۴ محل دپوی لجن ، ۶ ماه به طول انجامید و ۹ نمونه از هر نقطه دپوی لجن برداشت و جهت شناسایی انگل‌ها از لام مک مستر مطابق روش بلینجراستفاده شد.
یافته‌ها: نتایج حاصل از این تحقیق نشان دادکه میانگین تخم کرم در این لجن در پالت ۱ ،۲ ،۳ و ۴ به ترتیب برابر ۴۲/۴، ۵۲/۱۷، ۶۵/۷ و ۳/۷ عدد در هر چهار گرم لجن خشک می‌باشد. بیش‌ترین تعداد تخم کرم مربوط به توکسوکارا و هیمنولپیس دیمینوتا می‌باشد.
استنتاج: بررسی‌ها نشان داد که مقادیر تخم کرم‌ها در این لجن بیش‌تر از حد استاندارد EPA می‌باشد. با توجه به این که لجن صنعتی می‌باشد و احتمال آلودگی انگلی ناشی از افراد کم بوده و چون تعداد هیمنولپیس دیمینوتا و توکسوکارا بالاست، در نتیجه احتمال آلودگی ثانویه ناشی از تردد حیوانات زیاد است.
 

---

سابقه و هدف: فاضلاب صنایع فراوری زیتون دارای مقادیر قابل توجهی ترکیبات آلی و مقاوم به تجزیه بیولوژیکی می‌باشند که در صورت عدم تصفیه و تخلیه به محیط زیست مخاطرات جدی به همراه دارد. برای افزایش و بهبود قابلیت تجزیه پذیری بیولوژیکی این نوع فاضلاب، روش‌های اکسیداسیون پیشرفته نظیر فرایند فنتون مورد توجه قرار گرفته است. لذا هدف از این مطالعه بررسی عملکرد فرایند فنتون در تصفیه فاضلاب صنایع تولید روغن زیتون می باشد.
مواد و روش‌ها: مطالعه  حاضر از نوع تجربی است که در مقیاس آزمایشگاهی انجام شد. در این مطالعه ابتدا خصوصیات فاضلاب روغن زیتون نظیر COD، BOD_۵، TOC، رنگ و کدورت را تعیین نموده، آنگاه کارایی فرایند فنتون در تصفیه فاضلاب مورد بررسی قرار گرفت. تاثیر پارامترهایی نظیر غلظت یون آهن، پراکسید هیدروژن، pH، زمان و ... برعملکرد فرایند تعیین شد. آنگاه شرایط بهینه فرایند فنتون مشخص شد. تمام آزمایشات مطابق با کتاب روش های استاندارد آزمایش های آب و فاضلاب انجام  گرفت.
یافته‌ها: نتایج بررسی کیفیت فاضلاب روغن زیتون نشان داد که غلظت COD و BOD۵ به ترتیب ۶۷۴۲۷ و ۲۲۴۰۰ میلی گرم در لیتر بود. بالاترین راندمان حذف در شرایط بهینه برای آلاینده های شاخص نظیر COD، BOD۵، TOC، رنگ و کدورت به ترتیب ۹/۸۱، ۱۳/۶۰، ۴۳/۵۷، ۲/۴۴ و ۷/۹۱ درصد در زمان ۱۵۰ دقیقه، می باشد.
استنتاج: فرایند فنتون با تولید رادیکال های هیدروکسیل قادر به حذف درصد بالایی از آلاینده ها در پساب روغن زیتون می باشد لذا این فرایند می تواند به عنوان یک روش پیش تصفیه قبل از فرایندهای بیولوژیکی مورد توجه قرار گیرد.