---

سابقه و هدف: در سال ۱۹۷۸، کنوانسیون منطقه‌ای کویت با هدف محافظت از محیط زیست دریایی خلیج فارس، بین کشورهای منطقه منعقد گردید. منطقه‌ای که کشورهای ایران، عربستان، کویـت، عراق، امارات متحده عربی و قطر، نفت تولیدی خود را از این دریای نیمه بسته صادر می‌نمایند. از آنجایی‌که در کنوانسیون مذکور کشورهای امضاء کننده متعهد شده‌اند کلیه اقدامات لازم را برای جلوگیری و یا کاستن از آلودگی محیط زیست در منطقه دریایی خلیج فارس به عمل آورند، این مطالعه با هدف بررسی عملکرد آن کنوانسیون در جهت محافظت از محیط زیست دریایی خلیج فارس انجام شده است. مواد و روش‌ها: در این تحقیق مقادیر آلودگی، زمان و اثرات آن در آب‌های خلیج فارس با استفاده از آمارهای ماخوذ از منآبع رسمی مورد بررسی قرار گرفت. در خصوص ریزش مواد نفتی به آب‌های خلیج فارس، آلودگی مذکور به تناسب مقدار تولید نفت در خلیج فارس مورد ارزیابی واقع و سپس با همین تناسب در مقایسه با مدت مشابه در سطح جهانی مورد سنجش قرار گرفت که ابتدا منتج به ترسیم دو نمودار جداگانه به تفکیک، در خلیج فارس و سطح جهان گردید. نمودار سوم حاصل تلفیق دو نمودار قبلی و نشانگر مقادیر افزایش یا کاهش با استفاده از نرم‌افزار Microsoft office ۲۰۰۷ می‌باشد. و سپس تحلیل نهایی با استفاده از داده‌های مذکور به عمل آمد. یافته‌ها: باستثناء سال‌های ۱۹۸۳ و ۱۹۹۱ مقدار آلودگی در خلیج‌فارس چه از نظر تعداد حوادث منتهی به آلودگی و چه از لحاظ حجم ریزش مواد نفتی و آلودگی آب، مقادیر پایین‌تری از میانگین آلودگی درسطح جهانی را نشان می‌دهد. به‌ نحوی که از سال ۱۹۸۷ که سال تصویب کنوانسیون کویت می‌باشد تا سال ۱۹۸۲ و از سال ۱۹۸۴ لغایت سال۱۹۹۰، میانگین سطح آلودگی در مقایسه با سطح جهانی و متناسب با ۴۰ درصد استخراج نفت جهان از منطقه خلیج فارس، سیر نزولی را نشان می‌دهد. اما بروز دو جنگ بزرگ در خلیج فارس، افزایش آلودگی را مجموعاًً به رقم ۶۳/۶۳ درصد نسبت به میانگین جهانی رساند. استنتاج: کنوانسیون منطقه‌ای کویت به هنگام بروز جنگ و درگیری نظامی درخلیج فارس که هشت کشور ساحلی آن حدود ۴۰ درصد تولید نفت خام دنیا را برعهده داشته و روزانه نزدیک به ۲۰ میلیون بشکه نفت صادر می‌نمایند از عمل به تکالیف خود ناتوان بوده و در صورتی‌که به تأسیسات نفتی، اسکله‌ها و نفتکش‌ها حملاتی صورت گیرد، طرح عملیات اضطراری برای کنترل و مهار آلودگی به‌دلیل گستردگی فاجعه و نظامی بودن منطقه عملاً کارایی خود را از دست می‌دهد. لذا پیشنهاد مطروحه این است که با اصلاح پروتکل کنوانسیون کویت و یا تنضیم پروتکل جداگانه، کشورهای عضو متعهد گردند به هنگام بروز جنگ از مورد هدف قرار دادن تاسیسات نفتی یکدیگر خودداری و یا در صورت حمله به تاسیسات نفتی، دخالت فوری عملیات اضطراری برای مهار آلودگی را به رسمیت شناخته و با آن همکاری نمایند.

---

سابقه و هدف: خودکشی یک پدیده پیچیده روانی است که تحت تأثیر متقابل عوامل فردی و محیطی قرار دارد. افزایش روز افزون این ناهنجاری موجب گردید که برای شناسایی علل و عوامل پیرامونی آن، این مطالعه انجام شده است. مواد و روش‌ها: دریک مطالعه مقطعی تعداد۹۳۴جسد ارجاع شده به اداره کل پزشکی قانونی استان فارس که خودکشی به عنوان علت فوت در آن‌ها محرز گردیده بود، در یک بازه زمانی ۵ ساله مورد بررسی قرار گرفت و پس از تکمیل پرسشنامه‌ها و استخراج اطلاعات، داده هاتوسط نرم افزار SPSS ویرایش ۱۹ تجزیه و تحلیل گردید. یافته‌ها: بر اساس نتایج حاصل از مطالعه حاضر، شایع‌ترین علت خودکشی ابرازی توسط اولیاء دم، اختلالات روحی و روانی (۳/۳۱ درصد) بوده است. استنتاج: با توجه به یافته‌ها، برای کاهش این آسیب اجتماعی باید نهادهای اجتماعی نظیر خانواده، مراکز آموزشی ابتدایی نسبت به شناسایی کودکانی که در آن‌ها زمینه بروز اختلالات روحی و روانی وجود دارد اقدام نموده و به پیشگیری اولیه بپردازند.

---

سابقه و هدف: کیفیت زندگی یک مفهوم بسیار مهم برای مراقبت‌های بهداشتی است. این مطالعه با هدف ترجمه و تعیین پایایی و روایی نسخه فارسی پرسشنامه ژنریک "شاخص کیفیت زندگی" برای اولین بار در ایران انجام شد. مواد و روش ها: پس از اخذ اجازه از سازندگان پرسشنامه و ترجمه آن، پرسشنامه بر روی ۱۳۰ نفر از دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی که بر اساس روش نمونه‌گیری تصادفی سیستماتیک، انتخاب شده بودند، اجرا شد. در مرحله اول پرسشنامه‌های کیفیت زندگیQLI و SF-۳۶ و حمایت اجتماعی واکس توزیع شد. پس از دو هفته فقط پرسشنامه OLI توسط دانشجویان تکمیل شد. جهت بررسی پایایی پرسشنامه از روش تعیین هم خوانی درونی و جهت بررسی پایایی در بازآزمایی، روایی ملاکی هم‌زمان و روایی سازه از ضریب توافق و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. یافته ها: در تحلیل هم‌خوانی درونی، آلفای کرونباخ کل پرسشنامه، ۹۳۴/۰ به دست آمد و به جز حوزه خانواده (۵۸/۰= a) سایر حوزه‌های پرسشنامه، از ضرایب استاندارد پایایی بین ۷۴/۰ تا۹۰ /۰ برخوردار بودند. در آزمون پایایی در بازآزمایی، ضریب همبستگی اسپیرمن و ضریب توافق کل پرسشنامه به ترتیب ۸۹/۰ و ۸۸/۰ بود. سایر حیطه‌های پرسشنامه به جز حوزه خانواده (۲۵۵/۰=ICC) ضرایب قابل قبولی داشتند. روایی ملاکی هم‌زمان و روایی سازه، به ترتیب همبستگی مثبت معنی‌داری بین این پرسشنامه با پرسشنامه SF-۳۶و حمایت اجتماعی واکس نشان داد. آزمون تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرمافزار EQS نیز نشان دهنده این بود که ساختار عاملی پرسشنامه در اجرا بر نمونه مطالعه تکرار شده است. استنتاج: نتایج نشان داد گونه فارسی این پرسشنامه، به منظور اندازه‌گیری کیفیت زندگی از پایایی و روایی لازم برخوردار است. اگرچه تحقیقات بیش‌تری به منظور رفع نواقص پایایی حوزه خانواده مورد نیاز است.

---

سابقه و هدف: فیبرومیالژیا یک سندرم دردناک مزمن با منشا غیرمفصلی است که با درد منتشر و خستگی و اختلال خواب مشخص می‌شود. هدف از این مطالعه، بررسی قابلیت اعتماد و اعتبار نسخه فارسی پرسشنامه تجدید نظرشده تاثیر فیبرومیالژیا (FIQR) در بیماران ایرانی مبتلا به فیبرومیالژیا است.

مواد و روش‌ها: بعد از ترجمه پرسشنامه، ۴۴ بیمار مبتلا به فیبرومیالژیا توسط آن مورد ارزیابی قرار گرفتند. بیماران به صورت همزمان پرسشنامه اضطراب و افسردگی بیمارستانی (HADS) Hospital Anxiety and Depression Scale و پرسشنامه کیفیت زندگی (SF-۳۶) Short Form-۳۶ را پر کردند. یک هفته بعد پرسشنامه FIQR مجددا تکمیل شد. قابلیت اعتماد توسط سازگاری داخلی، ضریب آلفای کرونباخ و ضریب ارتباط بین کلاس تعیین گردید. اعتبار ساختاری با ضریب ارتباط اسپیرمن و پیرسون ارزیابی شد.

یافته‌ها: از ۶۹ بیمارزن مبتلا به فیبرومیالژیای اولیه، ۴۴ نفر با نمره HADS کمتر از ۱۵ انتخاب گردیدند. میانگین نمره FIQR در مرحله اول و دوم به ترتیب ۲/۲۰±۸۵/۵۲ و ۳/۱۸±۶۲/۵۳ بود.. میانگین نمره FIQR در مرحله اول و دوم به ترتیب ۲/۲۰±۸۵/۵۲ و ۳/۱۸±۶۲/ ۵ بود. بررسی اعتبار ساختاری پرسشنامه با اجزای پرسشنامه‌های SF-۳۶ و HADS نشان داد اجزای FIQR با افسردگی و نمره‌ذهنی بیماران مرتبط می‌باشد (ارتباط با سطح ۰۱/۰). ضریب ارتباط داخل کلاس معادل (۹۵۶/۰-۸۹۶/۰) ۹۲۹/۰ CI۹۵%= و ضریب پایایی برای حیطه‌های مختلف در ویزیت اول بر اساس آلفای کرونباخ معادل ۹۳/۰ بود. میزان همبستگی بین نمره نهایی مرحله اول و دوم برابر ۸۲/۰ بوده است (۰۰۱/۰= p).

استنتاج: نسخه فارسی FIQR ، ابزاری قابل اعتماد و معتبر برای ارزیابی تاثیر بیماری فیبرومیالژیا بر عملکرد و علایم بیماران فارسی زبان است و می‌تواند به منظور پایش بیماران از نظر بالینی و یا تحقیقات به‌کار رود.

---

سابقه و هدف: جذب به عنوان یکی از موثرترین روش‌های تصفیه برای حذف فلزات سنگین در نظر گرفته شده است. هدف از این مطالعه بررسی کارایی جلبک قهوه‌ای (Padina sanctae cruces) در جذب منگنز از محلول‌های آبی است.

مواد و روش‌ها: آزمایشات در سیستم ناپیوسته و در دمای اتاق انجام شد و تاثیر پارامترهایی مانند محدوده زمان تماس (۱۲۰-۳ دقیقه)، ۷ غلظت اولیه منگنز (۱۰۰- ۵/۰ میلی‌گرم بر لیتر)، pH (۸ ، ۷ ، ۵ ، ۳) و ۶ غلظت متفاوت بیوجاذب (۱۰-۱/۰ گرم بر لیتر) مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‌ها: بالاترین راندمان جذب زیستی منگنز در غلظت بیوجاذب ۵ گرم بر لیتر، زمان تماس ۲۰ دقیقه و غلظت اولیه منگنز برابر ۲۰ میلی‌گرم بر لیتر رخ می‌دهد (۱۰۰ درصد حذف). ایزوترم جذب نیز از مدل لانگمویر بهتر از فروندلیچ پیروی می‌کند که نشان‌دهنده سطح همگن جاذب و جذب تک لایه‌ای منگنز توسط بیوجاذب است. سینتیک جذب نیز توسط سینتیک شبه درجه دوم کنترل می‌شود.

استنتاج: بر طبق نتایج به‌دست آمده، می‌توان از جلبک Padina sanctae cruces به عنوان یک جاذب با راندمان مناسب و هزینه کم برای حذف منگنز از محلول‌های آبی استفاده کرد.

---

چکیده

سابقه و هدف: ویژگی‌های برجسته آفازی‌های ناروان شامل تولید نامناسب، خزانه واژگان محدود و بی‌دستوری می‌باشد. این بیماران در درک و بیان جملات دارای نقص نحوی بوده و گفتار آن‌ها به صورت تلگرافی و کوتاه است. در این مطالعه، انواع خطاهای صرفی و نحوی گفتار بیماران آفازی ناروان با افراد سالم مقایسه خواهد شد.

مواد و روش‌ها: مطالعه از نوع مقطعی و مقایسه‌ای بوده و ۸ بیمار آفازی ناروان و ۸ فرد آسیب ندیده طبیعی (همگن سنی، جنسی و تحصیلی با بیماران) شرکت داشتند. در این پژوهش، ساختار صرفی و نحوی گفتار افراد بیمار و سالم با استفاده از ۲ تکلیف گفتاری توصیف تصاویر وگفتار خود به خودی با استفاده از آزمون‌های آماری من ویتنی مورد تحلیل قرارگرفت.

یافته‌ها: در تکلیف گفتار خود به خودی و توصیف تصاویر در بین افراد سالم و بیمار، تفاوت میانگین تعداد اسم معنی‌دار بود (۰۰۴/۰= p)، در صورتی که در مقوله فعل این تفاوت فقط در گفتار خود به خودی معنی‌دار بود (۰۲۲/۰= p). به همین‌ترتیب در سایر عناصر صرفی و نحوی مانند تعداد کلمات محتوایی و دستوری، انواع فعل لازم، معلوم و مجهول و میانگین طول گفته نیز در گفتار خود به خودی و توصیف تصاویر بین گروه بیمار و افراد سالم تفاوت معنی‌داری دیده شد.

استنتاج: نتایج نشان داد که بیماران مورد مطالعه نسبت به افراد سالم، جملات بدون ساختار نحوی درست و ساختارهای صرفی نامناسب استفاده می‌کنند. این بیماران در تعداد کل کلمات دستوری و کلمات محتوایی (شامل اسم، فعل) کاهش چشمگیری را نشان می‌دهند.

---

سابقه و هدف: انتشار مجلات علمی در هر کشور، از مهم‌ترین راه‌های نشر و گسترش علم و دانش شناخته می‌شود. هدف از این  مطالعه مقایسه وضعیت عدم ارجاع در مجلات فارسی و انگلیسی ایرانی حوزه سلامت نمایه شده در پایگاه اسکوپوس در طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ بوده است.

مواد و روش‌ها: در مطالعه توصیفی تحلیلی حاضر ۸۵ مجله فارسی و انگلیسی زبان ایرانی حوزه سلامت که در پایگاه اسکوپوس نمایه شده اند ، مورد بررسی قرار گرفتند.لیست مجلات از بانک نشریات وزارت بهداشت استخراج گردید و هر مجله در پایگاه اسکوپوس مورد جستجو قرار گرفت. اطلاعات پس از وارد کردن در نرم‌افزار آماری SPSS نسخه ۲۰ توسط آزمون‌های آماری T-test و Mann-Whitney و ضریب همبستگی Pearson مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و
p-value کم‌تر از ۰۵/۰ به‌عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: در مجلات فارسی همبستگی مثبت ضعیف (۴/۰=Pearson Correlation) بین تعداد مقالات منتشر شده و درصد مقالات با حداقل یک ارجاع وجود داشت که از نظر آماری معنی دار نبود (۱۲۳/۰=p) ولی در مجلات انگلیسی همبستگی منفی ضعیف (۳۸۸/۰- =Pearson Correlation) بین تعداد مقالات منتشر شده و درصد مقالات با حداقل یک ارجاع وجود داشت که از نظر آماری معنی‌دار بود (۰۰۰/۰=p).

استنتاج: مجلات نمایه شده در پایگاه اسکوپوس کشور به زبان انگلیسی، بر اساس دو شاخص SJR و SNIP وضعیت تاثیرگذاری بهتری نسبت به مجلات نمایه شده در پایگاه اسکوپوس کشور به زبان فارسی دارند و نیز در صد مقالات بدون ارجاع کم‌تری دارند.

---

سابقه و هدف: دو زبانگی پدیده‌ای شایع در بسیاری از کشورهای جهان بوده و و ممکن است سبب افزایش خطاهای هم خوانهم خوانی در گفتار کودکان دو زبانه شود. هدف از این مطالعه بررسی مهارت‌های واج شناسی شامل بسامد، نوع و نسبت وقوع فرآیندهای واجی در کودکان دو زبانه فارس- عرب شهر اهواز مرکز استان خوزستان در زبان فارسی بوده است.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی و از نوع مقطعی بوده است و آزمودنی‌های این پژوهش ۲۸ کودک ۴۸-۳۶ ماه بودند که در دو گروه ۱۴ نفری تک‌زبانه و دو زبانه  فارس-عرب تقسیم‌بندی شدند. نمونه‌گیری به‌صورت تصادفی ساده از مهدکودک‌های سطح شهر آن جام شد. ابزار این پژوهش آزمون واجی از مجموعه آزمون دیپ متشکل از ۵۴ واژه یک تا چهارهجایی بود که فرآیندهای واجی در دو طبقه ساخت هجا و جانشینی بررسی شدند. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌افزار (SPSS(۲۱ و آزمون آماری من ویتنی مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که نسبت وقوع فرآیند واجی جانشینی بین دو گروه تک‌زبانه و دو زبانه اختلاف معنادار دارد (۰۵/۰P=)؛ اما نوع فرآیندهای واجی در دو گروه کودکان تک‌زبانه و دوزبانه‌ فارس- عرب تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. هم چنین بسامد فرآیندهای واجی در کودکان دو زبانه بیش تر از کودکان تک‌زبانه است.
استنتاج: این مطالعه نشان داد که دو زبانگی تأثیری بر چگونگی نوع فرآیندهای واجی ندارد اما بر بسامد فرآیندها می‌تواند مؤثر باشد. از طرفی چون نوع فرآیندهای واجی در کودکان دو زبانه مشابه کودکان تک‌زبانه است پس نظام واج شناسی این کودکان مشابه کودکان تک‌زبانه است.

---

سابقه و هدف: یکی از شایع‌ترین دغدغه‌های بیماران اسکلروزیس چندگانه (ام.اس.)، اختلال در حافظه است. با توجه به اهمیت حافظه در عملکردهای زندگی روزمره و تأثیر آن بر تعاملات اجتماعی افراد، هدف پژوهش حاضر بررسی عملکرد حافظۀ رویدادی از نوع غیرکلامی بود.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش موردی- شاهدی، تعداد ۴۶ بیمار مبتلا به ام. اس. از نوع عودکننده- بهبودیابنده (۱۳ مرد و ۳۳ زن) از میان مراجعه‌کنندگان به بخش مغز و اعصاب بیمارستان قائم مشهد و ۴۶ فرد سالم نیز که به‌ لحاظ سن، میزان تحصیلات و جنسیت با گروه بیمار همتاسازی شده بودند، به‌صورت نمونه‌گیری در دسترس و با توجه به معیارهای ورود به پژوهش انتخاب شدند. در این پژوهش، بیماران مبتلا به ام. اس. بر اساس نمرۀ مقیاس وضعیت گسترش ناتوانی به دو گروه بیمار با EDSS<۴ و گروه بیمار با EDSS ۴-۶ تقسیم شدند. از آزمون موکا برای غربالگری وضعیت شناختی و از آزمون تصاویرپیچیدۀ هندسی بنسون برای ارزیابی عملکرد حافظه رویدادی غیرکلامی استفاده شد.
یافته‌ها: عملکرد دو گروه بیمار در هر سه مرحله حافظه رویدادی غیرکلامی شامل توانایی ساختاری فضایی- دیداری (کپی‌کردن شکل)، حافظۀ دیداری (یادآوری بلافصل) و توانایی حفظ و بازیابی منابع فضایی- دیداری (یادآوری با تأخیر) به‌طور معنی‌داری (۰۵/۰< P) ضعیف‌تر از گروه کنترل بود.
استنتاج: آسیب مغزی اکتسابی ام. اس. با حافظه رویدادی غیرکلامی مرتبط است؛ بدین‌معنا که این بیماری بر عملکرد فرد در سه مرحله این حافظه (کپی‌کردن شکل، یادآوری بلافصل و یادآوری با تأخیر) تأثیر نامطلوب می‌گذارد. همچنین، تغییر مقیاس وضعیت گسترش ناتوانی پیش‌بینی‌کننده عملکرد متفاوت گروه‌های بیمار در عملکرد سه مرحله یادشده حافظه رویدادی غیرکلامی است.

---

سابقه و هدف: دلیریوم یک اختلال عصبی حاد است که در کودکان، کم‌تر مورد توجه می‌باشد. ابزار کرنل برای شناسایی دلیریوم کودکان طراحی شده و قابلیت شناسایی دلیریوم توسط کارشناس را دارد. هدف مطالعه حاضر ترجمه به زبان فارسی و ارزیابی روایی و پایایی ابزار کرنل است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه ابتدا ترجمه اولیه، بازترجمه و اصلاح انجام گرفت. سپس روایی صوری ابزار با روش کیفی توسط ۱۰ پرستار بالینی انجام شد و بعد از اصلاح نهایی، ابزار توسط ۳ پرستار در بخش مراقبت‌های ویژه کودکان بیمارستان بوعلی سینا ساری روی ۷۲ کودک آزمایش شد.  برای بررسی پایایی ابزار از شاخص کندال و ضریب همبستگی کاپا استفاده شد.
یافته‌ها: در بخش بالینی ۷۲ مورد بررسی انجام شد. میانگین سن بیماران ۱۱/۲ ± ۸۸/۳ سال و ۳۹ بیمار (۲/۵۴ درصد)، پسر بودند. میانگین نمره دلیریوم ۹۵/۲ ± ۲۲/۶ بود. شایع‌ترین علت بستری، مشکلات تنفسی بود و۱۸ مورد دلیریوم
(۲۵ درصد) تشخیص داده شد. در بررسی پایایی ابزار ضریب کندال برای نمره کلی ۰۴۶/۰ بود و در پرسش‌ها و نیز در نمره کلی ابزار، اختلاف معنی‌داری بین ۳ ارزیاب مشاهده نشد (۰۵/۰>P). ضریب همبستگی کاپا در همه موارد در مقایسه دو به دو نتایج ارزیاب‌ها بیش‌تر از ۴/۰ بود.
استنتاج: این مطالعه نشان داد شیوع دلیریوم در کودکان بستری در بخش مراقبت‌های ویژه مورد بررسی در همان حدود مطالعات بین‌المللی است. در ارزیابی پایایی ترجمه ابزار کرنل نیز همبستگی خوبی میان نتایج ارزیاب‌ها وجود داشت. ابزار کرنل می‌تواند برای شناسایی دلیریوم در کودکان مناسب باشد.