---

سابقه و هدف: روش اکسیداسیون غیر مستقیم با تولید الکتروشیمیایی پراکسید هیدروژن، یک فرایند الکتروشیمیایی برای تصفیه فاضلاب است که بر اساس تولید رادیکال هیدروکسیل، به وسیله تولید پراکسید هیدروژن در حضور فلزات واسطه مانند مس انجام می‌گیرد. مواد و روش‌ها: تولید پراکسید هیدروژن در یک سل باز و تقسیم نشده با آند پلاتین و کاتد گرافیت فلت در حضور یون مس برای تجزیه فاضلاب واقعی نساجی مورد ارزیابی قرار گرفت. اثر متغیرهایی همچون اکسیژن محلول، pH اولیه، شدت جریان، غلظت مس و زمان واکنش بر روی رنگ‌زدایی مورد مطالعه قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که ۹/۶۷ درصد رنگ‌زدایی و ۳/۵۶ درصد حذف COD (Chemical oxygen demand) بعد از ۲۱۰ دقیقه زمان واکنش تحت شرایط غلظت اکسیژن محلول ۹/۷-۸/۷ میلی‌گرم بر لیتر، شدت جریان ۲۵۰ میلی‌آمپر، غلظت یون مس ۷ میلی‌مولار و ۴ = pH به دست آمد. استنتاج: با توجه به نتایج، فرایند تولید الکتروشیمیایی پراکسید هیدروژن در حضور یون مس قادر به تجزیه فاضلاب واقعی نساجی است. علاوه بر این، به علت تولید پراکسید هیدروژن، این فرایند از نظر اقتصادی قابل توجه می‌باشد.

---

سابقه و هدف: استفاده از کاتالیزورها به منظور افزایش راندمان فرآیند ازن زنی متداول به‌عنوان فرایند ازن زنی کاتالیزوری شناخته می‌شود که در سال‌های اخیر مورد توجه قرارگرفته است. این مطالعه با هدف کلی بررسی امکان سنجی استفاده ازکاتالیزور در فرآیند ازن زنی برای رنگ زدایی و معدنی‌سازی فاضلاب واقعی نساجی در حضور پرسولفات انجام شده است.

مواد و روش‌ها: این مطالعه تجربی، در یک راکتور نیمه پیوسته انجام شدکه اثر پرسولفات، دبی ازن زنی، زمان واکنش و دوز کاتالیزور . برای حذف رنگ و COD در حالت بهینه از طرح آزمایش با روش فاکتوریل کسری عاملی سه سطحی (۳^k−p) با درجه تفکیک بالای VI استفاده گردید.

یافته‌ها: نتایج حاصل از آنالیز داده ها نشان داد که زمان تماس ۱۵ دقیقه (۰۰۶/۰=p) و دوز کاتالیزور ۵/۰ گرم در لیتر (۰۲۹/۰=p). بیش‌ترین اثر را روی متغیر پاسخ ( درصد حذف رنگ) داشت و اثر متقابل این پارامترها معنی‌دار می‌باشد. (۰۲۵/۰=p) شرایط بهینه حذف رنگ براساس آنالیز واریانس و مدل مناسب به‌دست آمـده در زمان واکـنش ۱۵ دقیقـه، دبی ازن زنی ۲ لیتر در دقیقه، دوز پرسولفات ۵/۱ میلی‌مول بر لیتر و دوز کاتالیزور ۵/۰ گرم در لیتر بود. در شرایط بهینه راندمان حذف رنگ از فاضلاب نساجی ۹۶ درصد و حذف COD ۷۵ درصد به دست آمد.

استنتاج: استفاده از نانواکسیدمنیزیم به همراه ازن در حضور پرسولفات، اثر هم‌افزایی و خاصیت بافری در حذف رنگ و معدنی‌سازی فاضلاب نساجی دارد و به شدت کارایی رنگ‌زدایی و معدنی‌سازی را افزایش داد و نیاز به اصلاح pH در فرآیند را منتفی می‌سازد.

---

سابقه و هدف: رنگ‌های آزو در فاضلاب اغلب کارخانجات نساجی وجود دارند و در صورت ورود به منابع آب با توجه به اثرات سمیت، تجمع بیولوژیکی و جهش زایی سلامت انسان و محیط زیست را با خطر مواجه می‌کنند. این مطالعه با هدف تعیین میزان حذف رنگ آزو به روش بیولوژیکی با کاربرد لجن تصفیه‌خانه فاضلاب در شرایط هوازی و بی‌هوازی و جداسازی و شناسایی باکتری‌ها، انجام پذیرفت.
مواد و روش‌ها: این مطالعه تجربی در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شد. در این مطالعه حذف رنگ آزو راکتیو قرمز ۱۹۵ موجود در فاضلاب کارخانجات نساجی با استفاده از لجن فعال تصفیه خانه فاضلاب مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشات به صورت ناپیوسته در دو حالت هوازی و بی‌هوازی با ۱۹۲ نمونه انجام شد. غلظت‌های رنگ مورد آزمایش در محدوده موجود در فاضلاب کارخانجات نساجی ۵۰، ۶۵ و ۸۰ میلی‌گرم بر لیتر بود. محیط کشت مورد استفاده محیط معدنی حاوی گلوکز بود. بطری‌های حاوی رنگ، لجن و محیط کشت در دو حالت هوازی و بی هوازی به‌مدت ۸ روز در انکوباتور دمای ۳۰ درجه سانتی‌گراد قرار گرفتند. اثر عوامل موثر شامل زمان تماس، مقدار لجن و غلظت رنگ مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌گیری در زمان تماس‌های ۱، ۲، ۴ و ۸ روز انجام و پس از سانتریفیوژ، غلظت رنگ به روش اسپکتروفتومتری در طول موج ۵۴۵ نانومتر اندازه‌گیری شد. غلظت کل کربن آلی(TOC) نمونه‌ها ‌به‌وسیله دستگاه آنالیزور TOC اندازه‌گیری شد. پس از حذف رنگ، شناسایی باکتری‌های موجود در ظروف به روش تشخیص افتراقی و با استفاده از محیط کشت‌های اختصاصی، رنگ‌آمیزی گرم و تست‌های بیوشیمیایی صورت گرفت.
یافته‌ها: در حالت بی‌هوازی و در زمان تماس ۸ روز حذف رنگ در غلظت ۵۰ و ۸۰ میلی‌گرم بر لیتر با استفاده از ۵ میلی‌لیتر لجن به ترتیب ۹۳ و ۸۲ درصد به‌دست آمد. در حالت هوازی حذف رنگ با راندمان بیش از ۹۰ درصد طی دو روز زمان تماس حاصل شد و پس از آن راندمان حذف با شیب ملایم افزایشی پس از ۸ روز به حدود ۱۰۰ درصد رسید.
با افزایش غلظت رنگ از ۵۰ به ۸۰ میلی‌گرم بر لیتر راندمان حذف حدود ۱۰ درصدکاهش یافت. افزایش حجم لجن از ۵ به ۱۰ میلی‌لیتر در هر دو حالت تاثیر معنی‌داری بر افزایش میزان حذف رنگ نداشت. میزان حذف رنگ آزو در حالت هوازی بیش‌تر از حالت بی‌هوازی بود. در حالت هوازی برای همه غلظت‌های رنگ، میزان حذف TOC حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد به‌دست آمد. میزان حذف TOC در مقادیر ۵ و ۱۰ میلی‌لیتر لجن اختلاف معنی‌داری نداشت. میانگین حذف TOC در حالت هوازی حدود ۱۰ درصد بیش‌تر از حالت بی‌هوازی بود. در حالت هوازی باکتری‌های شناسایی شده شامل اشریشیاکلی، باسیلوس سوبتیلیس، استافیلوکوکوس اورئوس، سودموناس آئروژنوزا و در حالت بی‌هوازی گونه‌های باکتریایی شناسایی شده لاکتوباسیلوس، انتروکوکوس فکالیس و باسیلوس سرئوس، بودند.
استنتاج: حذف کامل رنگ آزو از فاضلاب صنعت نساجی به‌وسیله زیست توده لجن تصفیه خانه فاضلاب در شرایط کشت میکروآئروفیلیک در زمان تماس ۸ روز امکان‌پذیر است. راندمان حذف رنگ در شرایط هوازی جزئی نسبت به حالت بی‌هوازی مطلق بیش‌تر بود. باکتری‌های شناسایی شده حذف‌کننده رنگ عمدتا از نوع بی‌هوازی اختیاری و میکروآئروفیلیک بودند.