سابقه و هدف : با توجه به شیوع بیماری بتاتالاسمی در مازندران، به منظور تعیین انواع موتاسیون های این بیماری این تحقیق در بیماران و خانواده های مراجعه کننده به درمانگاه تالاسمی بیمارستان بوعلی سینای ساری در سال ۱۳۷۳ انجام گرفت.
مواد و روش ها : تحقیق به روش توصیفی روی ۴۴ خانواده تالاسمیک انجام گرفت (در این تحقیق، هر خانواده تالاسمیک عبارت است ازیک فرزند بیمار به اضافه والدین آنها که حاملین ژن بیماری می باشند). از هر خانواده تالاسمیک مقدار cc۱۰ خون در لوله هپارین دار دریافت گردید و برای تشخیص موتاسیون بیماری به آزمایشگاه تشخیص های قبل از تولد دانشگاه لندن ارسال شد. D.N.A.‌ گلبول های سفید نمونه های مورد آزمایش استخراج شده و سپس به کمک روش (Polymerase chaine reaction)P.C.R و سیستم (Amplification refractory mulation system)ARMS موتاسیون آنها مشخص گردید.
نتایج : از ۴۴ بیمار مورد بررسی ۲۳ نفر (۳/۵۲ درصد) پس و ۲۱ نفر (۷/۴۷ درصد) دختر بودند. میانگین سن بیماران ۹ سال بود در ۸ مورد از بیماران تعیین موتاسیون دریکی ازکروموزوم ها ممکن نشد (۲/۱۸ درصد). ۲۴ مورد (۵/۵۴درصد) دارای ژنوتیپ هموزیگوت و ۱۲ مورد (۳/۲۷ درصد) بصورت Compound heterozygote بودند. فقط در ۱۸% خانواده ها بین زن و شوهر نسبت خویشاوندی وجود داشت. تعداد ۱۰ نوع موتاسیون ازبیماران و حاملین ژن بدست آمد. شایعترین آنها موتاسیون IVSII-۱ (G → A)‌ بود که از ۷/۶۸% کروموزوم ها بدست آمد.
استنتاج : دانستن نوع موتاسیون های بتاتالاسمی یک منطقه برای تأمین خدمات تخصصی قبل از تولد در آن منطقه ضروری و مقدی می باشد.

سابقه و هدف : ساختمان ویروس هپاتیت C عامل اصلی عفونت های ناشی از انتقال خون می باشد. مبتلایان به تالاسمی ماژور که به دفعات خون دریافت می دارند در خطر ابتلاء به ویروس می باشند. عده زیادی از مبتلایان به این عفونت دچار حالت مزمن می شوند که سیروز کبدی و هپاتوسلولرکارسینوما از عوارض آن است. از سال ۱۹۹۰ آلفا اینترفرون برای درمان هپاتیت مزمن فعال ناشی از ویروس هپاتیت C‌ به کار می رود. در این مطالعه عده ای از بیماران مراجعه کننده به مرکز درمانی بوعلی سینا ساری بدین روش تحت مداوا قرارگرفته اند.
مواد و روش ها : ابتدا در یک مطالعه توصیفی اکثر بیماران مراجعه کننده از نظر آنتی بادی و ویروس هپاتیت C با کیت ELISA نسل دوم Diagnosric biotechnology بررسی شدند. پس از ثبت خصوصیات پایه و معاینه بالینی و کسب رضایت از بیماران و یا والدینشان برای موارد مثبت آزمایش های فریتین ، بررسی عمل کبد ( ترانس آمینازها ، PTT,PT) و در عده ای بیوپسی کبد انجام شد. پاتولوژی کبد بر اساس Knodell score ارزیابی شد. موارد دچار هپاتیت مزمن فعال با آلفا اینترفرون ( α IFN ) درمان شدند. دارو با مقدار ۳ میلیون واحد ، ۳ بار در هفته و از راه تزریق زیر جلدی تجویز شد. مدت درمان ۶ ماه بود. بررسی بالینی و کنترل آزمایشگاهی با انجام CBC هفتگی و اندازه گیری AST و ALT هر ماه انجام شد. آزمایش عملکرد تیروئید حداقل ۲ بار بررسی شد. جواب به درمان با ۳ روش ارزیابی گردید. ۱- بررسی تغییرات ترانس آمینازها ۲-بیوپسی مجدد کبد در برخی بیماران ۳- بررسی ویرمی با روش PCR برای بررسی ارتباط ها از آمار پیرسون و مقایسه نتایج قبل از درمان از آزمون Mc Nemar استفاده شد. میزان فریتین قبل و پس از درمان با PairedT-test مقایسه شد.
نتایج: از۵۰۰ بیمار مورد مطالعه ۷۷ نفر (۱۵درصد) که ۴۳ درصد مؤنث و ۵۷ درصد مذکر بودند ؛ دارای آنتی بادی هپاتیت C‌ بودند. سن بیماران در این زمان ۴ ± ۶/۱۳ سال بوده. در شروع درمان در ۶۱ درصد AST‌ و ALT بالا و در ۳۹ درصد طبیعی بود. در پایان درمان ۵۴ درصد بیمارانی که آنزیم های بالا داشتند به درمان پاسخ دادند. ۳۱ درصد پاسخ نسبی دادند و ۱۱ درصد بدون پاسخ بودند. این تغییرات در جهت بهبود به لحاظ آماری معنی دار بود ( ۰۲/۰ P< ). برای ۴۷ نفر در شروع درمان بیوپسی کبد انجام شد. شایع ترین عارضه پاتولوژی ، هپاتیت مزمن فعال ( ۸۷ درصد ) با درجاتی از فیبروز بود. سیروز واضح در ۱۱ درصد گزارش شد و ۱ مورد طبیعی بود. عوارض اینترفرون شامل تب و لرز و درد عضلانی در ۲-۱ هفته اول ، ۷۷ درصد ، لکوپنی (۳mm/۱۵۰۰≤ WBC ) ۱۰ درصد و عوارض گوارشی ۳ درصد بود که منجربه قطع درمان در هیچ بیماری نگردید. برای ۲۴ نفر بیوپسی مجددکبد انجام شد. در ۵/۸۷ درصد فیبروز در همان مرحله ثابت مانده بود و در ۵/۱۲ درصد پیشرفت داشت (هفتگی یک Stage). التهاب در ۷۱ درصد در همان مرحله ثابت ماند و در ۲۱ درصد کمتر شد و در ۸ درصد پیشرفت داشت. در پایان درمان برای ۲۴ نفر PCR‌ انجام شد که در ۶۰ درصد منفی بود، کلیه بیماران پی گیری شدند. تغییرات فریتین به لحاظ آماری معنی دار نبود.
استنتاج : تحقیق نشان داد که آلفا اینترفرون در هپاتیت مزمن فعال ناشی از هپاتیت C اثر بهبودی دارد. پی گیری بیماران با آنزیم های کبدی و PCR در طول زمان های طولانی تری توصیه می شود.

سابقه و هدف: خودکشی در زمره ده علت عمده مرگ و میر قرار دارد. شیوع خودکشی در کشورهای موسوم به کمربند خودکشی ۱۰-۲۵ درصدهزار نفر در سال است. بنابراین، با توجه به فقدان آمار مناسب، کلیه موارد مرگ به علت خودکشی از طریق دفاتر ویژه پزشکی قانونی و دادگستری مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش ها: از ۲۶ مرکز پزشکی قانونی و مراکز وابسته به دادگستری استان با یک روش توصیفی و گذشته نگر اطلاعات لازم کسب گردید و با کمک روش های آماری (Chi-square) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: شیوع خودکشی در سال ۷۰، ۹/۱ در صدهزار و در سال ۷۱، ۳/۲ در صدهزار بوده است. در این میان مبتلایان به بیماری های روانی و به خصوص گروه های سنی جوان و نوجوان، زنان و متاهلین، در خطر بیشتری قرار داشته اند. انتخاب روش های خطرناکی مثل خودسوزی و دارآویختگی و مسمومیت، بالاترین درصد مرگ و میر را به دنبال داشته اند.
استنتاج: خطر خودکشی در کشور جوانی مثل ایران با توجه به افزایش روزافزون جمعیت و وفور بحران هویتی در این گروه سنی از یک سو و مشکلات خاص جامعه رقابتی از سوی دیگر بایستی مد نظر قرار گیرد.دادن اولویت به اطلاع رسانی مناسب به جامعه، بیماریابی همه جانبه و تاسیس و تجهیز مراکز درمانی مناسب از دیگر توصیه های این گزارش است.

سابقه و هدف: ورود به دانشگاه منجر به تغییرات عمده ای در زندگی فرد می شود و مقطع بسیار حساسی به شمار می رود. قرار گرفتن در چنین شرایطی غالبا با فشار و نگرانی توام بوده و می تواند عملکرد و سلامت روانی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. بر این اساس، در پژوهش حاضر وضعیت سلامت روانی پذیرفته شدگان ورودی سال تحصیلی ۷۸-۷۹ دانشگاه علوم پزشکی مازندران مورد بررسی قرار گرفته است.
مواد و روش ها: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و بر روی کلیه دانشجویان پذیرفته شده سال تحصیلی ۷۸-۷۹ انجام گرفته است. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه های مشخصات فردی وSCL-۹۰-R بوده است.
نتایج:یافته های به دست آمده از این پژوهش نشان می دهند که پذیرفته شدگان به ترتیب از علایمی مانند افکار پارانویید (۴/۵۵ درصد)، افسردگی (۴۴,۳ درصد)، حساسیت در روابط متقابل (۷/۴۰ درصد)، وسواس (۷/۴۰ درصد)، و اضطراب (۳۲ درصد) رنج می برند. همچنین نتایج، تفاوت معنی داری را بین سلامت روانی با متغیرهای جنسیت، تاهل، رشته تحصیلی، محل سکونت فعلی، استقلال اقتصادی، نیاز به مشاوره، و علاقه مندی به رشته تحصیلی، حداقل در برخی از ابعاد آزمون، نشان می دهد. بر اساس نتایج به دست آمده، ۸/۵۱ درصد از دانشجویان مشکوک به اختلال روانی هستند که این میزان در دختران، ۵/۵۶ درصد و در پسران ۵/۴۱ درصد است.
استنتاج: با توجه به نتایج پژوهش و افزایش مشکلات روانی و میزان موارد مشکوک به اختلال روانی در دانشجویان نسبت به یافته های پژوهش های قبلی، توجه بیشتر مسوولین جهت حل مشکلات بهداشت روانی دانشجویان و فعال سازی مرکز مشاوره دانشجویی ضروری به نظر می رسد. انجام برنامه ریزی های جامع به منظور ارایه خدمات مشاوره و روانپزشکی و اجرای برنامه های منظم و مستمر آموزش بهداشت روانی می تواند در جهت ارتقای سلامت روانی دانشجویان به ویژه در مراحل اولیه تحصیل مفید باشد.

سابقه و هدف: تعداد و کیفیت مقالات منتشر شده در مجلات علمی - پژوهشی از شاخص های ارزیابی فعالیت پژوهشی اعضا هیات علمی و همچنین برون داد دانشگاه های علوم پزشکی می باشد. تا به حال روی مقالات منتشر شده در مجله «نامه» بازنگری انجام نشده بود. به منظور بررسی تعداد و کیفیت مقالات منتشر شده در مجله «نامه»، مطالعه ای در تابستان ۱۳۸۴ انجام شد.
مواد و روش ها: تحقیق به روش توصیفی و با نمونه گیری سرشماری انجام شد. شماره‌های ۱ تا ۴۷ مجله مربوط به سال های ۱۳۷۱ تا تابستان ۱۳۸۴ برای مقایسه دربخش بررسی شدند. پرسشنامه ای مشتمل بر ۴۸ سوال با استفاده از منابع تدریس روش تحقیق و مقاله نویسی تهیه شد. از آمار توصیفی و آزمون مناسب برای نمایش داده ها و مقایسه آنها استفاده شد.
یافته ها: تعداد ۴۰۷ مقاله مربوط به ۱۳,۵ سال انتشار بررسی شد. ۴۳ مقاله مربوط به شماره های قبل از درجه‌ علمی - پژوهشی (۱۳۷۴- ۱۳۷۱) و ۳۶۴ مورد مربوط به شماره های ۱۲ به بعد بود که در ۲ گروه ۱۸۲ تایی بررسی شد. مقالات منتشر شده در دوره اول عموما به صورت مقالات مروری و معرفی مورد بوده و در دوره دوم و سوم شامل مطالعات توصیفی، کارآزمایی بالینی و تجربی بود. فاصله زمانی انجام مطالعه و تاریخ روی جلد مجله در دوره اول ۱.۶±۱ و در دوره دوم۱.۵±۱.۳۵ و ۱.۳±۱.۲۲سال بود. تعداد منابع مورد استفاده در حال حاضر ۱۱.۵±۲۰ به ازای هر مقاله و تعداد منابع فارسی ۳.۳۸±۲.۱ می باشد. تفاوت تعداد منابع مورد استفاده در دو دوره به لحاظ آماری معنی دار بود (۰.۰۰۰>P). ولی تفاوت منابع فارسی استفاده شده معنی دار نبود.
استنتاج: سیر تکاملی مقالات چاپ شده در مجله به لحاظ تعداد و کیفیت پژوهش های انجام شده در مقالات اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و سایر دانشگاه ها محسوس است.

سابقه و هدف: با توجه به میزان تولد سالانه تالاسمی ماژور در کشور، پیشگیری از این بیماری از طریق تشخیص پیش از تولد از اولویت های بهداشتی است. در ایران در ۲۰-۱۰ درصد افراد ناقل تالاسمی، جهش ژنی ناشناخته باقی می ماند. در چنین مواردی بررسی پیوستگی ژنی با استفاده از جایگاه های چند شکلی داخل یا نزدیک ژن برای ردیابی کروموزوم حامل جهش یا طبیعی، جهت تشخیص پیش از تولد، قابل انجام است. جایگاه SspI که برای اولین بار در ایران مورد بررسی قرار می گیرد، داخل اینترون II ژن بتاگلوبین قرار دارد. هدف این مطالعه تعیین فراوانی چند شکلی این جایگاه در جمعیت استان مازندران می باشد.
مواد و روش ها: خون محیطی ۲۱۱ فرد ناقل تالاسمی ساکن استان مازندران تهیه شد. پس از استخراج DNA و تکثیر ناحیه ژنی بتاگلوبین حاوی جایگاه چند شکلی SspI با استفاده از روش واکنش زنجیره پلی مراز (PCR)، اثر آنزیم SspI با استفاده از ژل آگاروز ارزیابی شد.
یافته ها: از ۴۲۲ کروموزوم بررسی شده، ۲۰,۶ درصد برای جایگاه SspI منفی بود. جایگاه های منفی تقریبا به میزان برابر با آلل های سالم و جهش یافته همراه بودند (۱۱.۹ درصد و ۱۴.۳ درصد).
استنتاج: از بررسی جایگاه SspI برای ردیابی کروموزوم های حاوی آلل سالم و جهش یافته ژن بتاگلوبین می توان استفاده کرد.

سابقه و هدف: با وجود شباهت های فراوان در اپیدمیولوژی (همه گیری شناسی) بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) در دنیا، شیوع آن متغیر است. در مطالعات کرتزکی ایران جزو کشورهای با شیوع پایین بیماری ام اس طبقه بندی گردید. مطالعه حاضر با هدف دستیابی به شیوع مقطعی بیماری ام اس در استان مازندران و ارزیابی سایر جنبه های اپیدمیولوژیک آن انجام گرفته است.
مواد و روش ها: مطالعه در سال ۱۳۸۶ به صورت مقطعی بر روی تمام بیماران ام اس ثابت شده (۵۸۲ نفر، ۱۶۱ مرد و ۴۲۱ زن) مقیم مازندران که عضو انجمن ام اس مازندران نیز بوده اند، صورت پذیرفت. ضمن مصاحبه، اطلاعات دموگرافیک و مشخصات بیماری شرکت کنندگان در پرسش نامه ثبت گردید. آمار نفوس استان مازندران (۲,۸۹۳.۰۸۷ نفر) ازنتایج سرشماری سال ۱۳۸۵ اخذ گردید.
یافته ها: میانگین سن بیماران ۹,۴±۳۴.۳ و شیوع مقطعی بیماری ۲۰.۱ در صد هزار [فاصله اطمینان %۹۵ (CI):۱۸.۷-۲۲.۱] بوده است. نسبت زنان به مردان ۲.۶ بوده و بیماری در دهه سوم عمر شایع تر بود. اختلالات بینایی با۴۰.۱ درصد (%۹۵ CI ۳۸.۵-۴۲.۹:) و اختلالات حسی با ۴۳.۲ درصد (%۹۵ CI ۳۲.۸-۳۶.۱:) به ترتیب شایع ترین علایم اولیه بوده اند.
استنتاج: مازندران جزو مناطق با شیوع متوسط بالای ام اس می باشد که این نتیجه مغایرت قطعی با اطلاعات پیشین دارد. سایر اطلاعات همه گیری شناسی تقریبا از الگوی جهانی تبعیت نموده و بررسی های دقیق تری را می طلبد.

سابقه و هدف: فقر معنوی، دوری از هدف حقیقی، تسلیم و شکست در مقابل تهاجم فرهنگی بیگانه یکی از نگرانی های مهم خانواده ها، دلسوزان و مربیان جامعه است. بدون شک آگاهی و نگرش مثبت قرآنی موجب ارتقای سطح معنوی، تامین بهداشت و امنیت روانی، شناخت و رسیدن به غایت حقیقی خلقت و صیانت در برابر تهاجم فرهنگی بیگانه می شود. هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی و نگرش تعدادی از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران درباره قرآن و یافتن نقاط قوت و ضعف در این زمینه به منظور برنامه ریزی فرهنگی است.
مواد و روش ها: این تحقیق یک مطالعه مقطعی است که در آن ۸۸ نفر از اعضای هیات علمی به وسیله پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی آن به تایید رسید، از نظر میزان آگاهی و نگرش درباره قرآن مورد بررسی قرار گرفته اند. این مطالعه در دانشگاه علوم پزشکی مازندران و در سال ۱۳۸۶ انجام شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های آنالیز واریانس و تی تست استفاده شد.
یافته ها: در این مطالعه ۸۸ نفر از اساتید مورد بررسی قرار گرفته اند. جنسیت و تاهل تاثیری در نمره آزمون قرآنی نداشت. در حیطه فعالیت و وضعیت استخدامی تفاوت معناداری در نمره آزمون قرآنی یافت شد (P<۰,۰۰۱). در مجموع افرادی که نمره آزمون قرآنی بالاتری داشتند، دارای مشخصات خاصی بودند که به تفکیک استخراج شد.
استنتاج: در کل چنین به نظر می رسد که آموزش قرآن در سنین کمتر ۱۰ سال، شرکت در جلسات تفسیر قرآن و همچنین مطالعه معنای قرآن هنگام قرائت و داشتن تفسیر قرآن در منزل و مطالعه آن می تواند نقش موثری در ارتقا آگاهی و نگرش اعضای هیات علمی درباره قرآن داشته باشد.

سابقه و هدف: الگوی بروز انواع مختلف سرطان در بین جمعیت های مختلف متفاوت بوده و با عواملی نظیر مسایل شغلی، اجتماعی، فرهنگی، نژادی، جغرافیایی و تغذیه ای در ارتباط می باشد. هدف از این مطالعه بررسی و ثبت موارد سرطان در بین جمعیت استان مازندران بود.
مواد و روش ها: تمامی موارد سرطان در بین جمعیت استان مازندران در سال ۱۳۸۵ با استفاده از موارد ثبت شده در مراکز پاتولوژی، تصویربرداری، واحد مدارک پزشکی بیمارستان ها و گواهی فوت جمع آوری گردید و بر اساس راهنمای طبقه بندی بین المللی بیماری ها (ICDO) دسته بندی شد و مورد آنالیز قرار گرفت.
یافته ها: از ۲۳۹۹ بیمار مبتلا به سرطان مورد مطالعه ۱۳۲۱ نفر (۵۵,۰۶ درصد) مرد و ۱۰۷۸ نفر (۴۴.۹۴ درصد) زن بودند. میزان استاندارد سنی برای کلیه سرطانها در مردان و زنان به ترتیب ۱۱۲.۹۱ و ۱۰۴.۵۹ در یک صدهزار نفر جمعیت بود. شایعترین سرطانها در زنان به ترتیب سرطان پستان (۲۳.۳۸ درصد)، پوست (۱۱.۷۸ درصد) و کولون و ورکتوم (۱۰.۳۰ درصد) و در مردان به ترتیب سرطان معده (۴۱.۴۲ درصد)، سرطان پوست (۱۵.۵۹ درصد) و سرطان مری (۹.۰۸ درصد) بود. شایعترین مورفولوژی در سرطان پستان (۶۹.۳۵ درصد) کارسینوم التهابی لوله و در سرطان معده (۵۴.۶۷ درصد) آدنوکارسینوم بود.
استنتاج: با توجه به تفاوت ملاحظه شده در توزیع انواع بدخیمی ها در جامعه استان مازندران، لازم است سیاستهای مناسب نسبت به ثبت دقیق موارد سرطان و ارایه پژوهشهای تکمیلی به منظور شناسایی عوامل خطرساز سرطانهای شایع در استان اتخاذ و عمل گردد.