ابراهیم شکیبا، سارا شاه‌آبادی، سید محمدمهدی هزاوه ای، محمدرضا سعیدی، بهجت مرزبانی، سعید بشیریان، منوچهر کرمی، سیده زینب هاشمی،
دوره ۲۸، شماره ۱۶۳ - ( ۵-۱۳۹۷ )
چکیده
سابقه و هدف: بیماری‌های قلبی عروقی اولین علت مرگ و میر در ایران می‌باشد و در سالیان اخیر سن ابتلا به این بیماری‌ها کاهش یافته است. هدف از این مطالعه، ارزشیابی تأثیر مداخلات ارتقای سلامت مبتنی بر آموزش با استفاده از مدل فرانظری بر انجام رفتارهای مناسب تغذیه‌ای (مصرف میوه، سبزیجات و ماهی) به منظور کاهش عوامل خطر بیماری‌های قلبی- عروقی در بزرگسالان پرخطر بود.
مواد و روش‌ها: این پژوهش یک مطالعه کارآزمایی شاهد دار تصادفی سازی شده بود,۱۲۳۰ نفر از افراد ۵۰-۳۰ ساله از نظر میزان آگاهی، سازه‌های مدل فرانظری، وضعیت مصرف میوه، سبزیجات، ماهی و عوامل خطر بینابینی شامل نمایه توده بدنی، چاقی شکمی، فشارخون، چربی خون و قندخون تحت برنامه غربالگری قرار گرفتند و از این تعداد، ۳۳۲ نفر (گروه مداخله ۱۶۴ نفر و گروه کنترل ۱۶۸ نفر) از بالغین در معرض خطر به روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای انتخاب شدند. مداخله به صورت برگزاری جلسات آموزشی، توزیع بروشور، پوستر و ارسال پیامک انجام شد. برنامه‌های مداخله‌ای بر اساس میزان آمادگی افراد برای تغییر رفتار انجام شد.
یافته‌ها: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، اختلاف معناداری در میزان آگاهی و مصرف میوه و سبزیجات بین گروه مداخله و کنترل بعد از مداخله وجود داشت (۰۰۱/۰< p) اما در مصرف ماهی اختلافی مشاهده نگردید (۴/۰= p). اختلاف معنی‌دار در سازه‌های مدل فرانظری به‌جز خودکارآمدی وجود داشت. در فاکتورهای بیوشیمیایی خون نیز اختلاف مشاهده شد به‌جز LDL کلسترول (۲/۰= p).
استنتاج: نتایج مطالعه نشان داد که مداخلات مبتنی بر مدل می‌تواند در انجام رفتارهای سلامت محور مؤثر باشد. افزایش مصرف ماهی نیاز به مداخلات محیطی گسترده‌تری دارد و تغییر در برخی فاکتورهای بیوشیمیایی خون مانند LDL نیازمند زمان بیش‌تری می‌باشد.
شماره ثبت کارآزمایی بالینی : ۱N۲۰۱۹۰۱۰۲۲۶۹۰۹IRCT
mazums.ac.ir