سابقه و هدف : سیستم ایمنی مخاطی بدن یکی از مهم‌ترین سیستم‌های عملکردی بدن می‌باشد که نقش بسیار حیاتی در برقراری همئوستاز بدن به خصوص مجاری تنفسی فوقانی طی فعالیت‌های ورزشی دارد. هدف از انجام این تحقیق تاثیر انجام یک مسابقه فوتبال بر برخی شاخص‌های ایمنی مخاطی بازیکنان پست‌های مختلف فوتبال می‌باشد.
مواد و روش ها :این مطالعه نیمه تجربی بر روی ۲۰ بازیکن از دو تیم حاضردر لیگ دسته دوم فوتبال ایران، شامل۸ مدافع (میانگین سنی ۱±۲۱سال، قد ۸۱/۴±۱۸۰سانتیمتر)، ۷ بازیکن خط میانی (۳±۲۲سال، قد ۷۲/۴±۱۴/۱۷۳سانتیمتر) و ۵ مهاجم (۲±۲۲ سال، قد ۵۷/۳±۱۹/۱۷۶ سانتیمتر) در این تحقیق شرکت کردند. ازکلیه آزمودنی‌ها در۳ مرحله زمانی، قبل، بلافاصله و۲۴ ساعت پس از مسابقه نمونه گیری های بزاقی به عمل آمد. برای توصیف شاخص‌های آماری از آمار توصیفی و برای بررسی تغییرات بین گروهی از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر و برای بررسی تغییرات درون گروهی از آزمون کرویت در سطح معنی‌داری ۰۵/۰>p استفاده شده است.
یافته ها :تفاوت معنی‌داری در شاخص‌های IgA، کورتیزول، پروتئین تام بزاقی(Pro)، میزان IgA ترشح شده (s-IgA) و نسبت s-IgA/Pro، قبل از مسابقه، بعد از مسابقه و ۲۴ ساعت پس از مسابقه در بین۳ گروه وجود نداشت. تفاوتی در میزان جریان بزاق قبل و ۲۴ ساعت پس از مسابقه در۳ گروه وجود نداشته، اما بلافاصله بعد از مسابقه بین ۳ گروه تفاوت معنی‌داری در میزان جریان بزاقی مشاهده شده بود که این تفاوت در بین گروه‌های مدافع و مهاجم بود. آزمون کرویت نشان داد که مقادیر IgA در هر۳ گروه مدافعین، هافبک و مهاجم در ۳ مرحله تغییرات معنی‌داری نداشته است. تغییرات کورتیزول، میزان جریان بزاق و پروتئین تام بزاقی در هر۳ گروه معنی‌دار بوده است. اما تغییرات میزان ترشح بزاق تنها درگروه مدافعین معنی‌دار بوده است. تغییرات s-IgA/Pro تنها در گروه هافبک معنی‌دار بوده ولی در گروه مدافعین و مهاجمین معنی‌دار نبوده است(۰۵/۰>p).
استنتاج :با بررسی داده‌های آماری بین گروهی می‌توان فهمید درحالی که تغییرات میزان جریان بزاق به عنوان شاخص پیشگوی تهدید سیستم ایمنی مخاطی در بین ۳ گروه معنی‌دار بوده، در سایر شاخص‌ها تغییرات معنی‌دار آماری در بین ۳ گروه مشاهده نشد. با توجه به آزمون کرویت، تغییرات درون گروهی معنی‌داری در اکثر شاخص‌های ۳ گروه وجود داشته است.