سابقه و هدف : دو تا از مهمترین روشهای تحلیل برای داده های همبسته عبارتند از استفاده از مدل حاشیهای با اندازهگیری مکرر و دیگری بکارگیری مدلهای شرطی با خوشههای تصادفی میباشد. با توجه به دو حالتی بودن متغیر پاسخ، هدف از مطالعه حاضر مقایسه کارایی دو مدل لجستیک حاشیهای با اندازهگیری مکرر و لجستیک شرطی با خوشههای تصادفی برای بررسی عوامل خطر موثر بر بیماری پرفشاری خون در استان مازندران میباشد.
مواد و روش ها : این مطالعه مقطعی قسمتی از طرح بررسی عوامل خطر بیماریهای غیر واگیردار استان مازندران در سال 1386 با حجم نمونه 1000 نفر بود. روش نمونهگیری بصورت طبقهای و در داخل طبقات بصورت تصادفی خوشهای یک مرحلهای بود. در تمامی افراد فشار خون سه بار به روش استاندارد اندازهگیری شد. دادههای حاصل با استفاده از آزمون Çhi-square و برازش مدلهای لجستیک حاشیهای و شرطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها : از مجموع 1000 فرد (500 مرد و 500 زن) مورد مطالعه، 38درصد دارای بیماری پرفشاری خون بودهاند. در هر دو مدل، متغیرهای گروه سنی، فعالیت بدنی، نمایه توده بدنی و مصرف میوه و سبزی از عوامل تاثیرگذار بر پرفشاری خون شناخته شدند. اضافه بر این متغیرهای جنسیت و قند خون ناشتا فقط در مدل لجستیک حاشیهای معنیدار آماری گردید. با استفاده از معیارهای نیکویی برازش، مقادیر تمامی آمارهها برای مدل لجستیک شرطی با اثر تصادفی افراد نسبت به مدل لجستیک حاشیهای با اندازهگیری مکرر، کمتر بدست آمد.
استنتاج : اگرچه نمیتوان با قاطعیت مدل مشخصی را به عنوان مناسبترین مدل معرفی کرد ولی از میان دو مدل مذکور، مدل لجستیک شرطی تا حدودی برازش بهتری داشته و میتوان برای تحلیل چنین دادههایی از آن بهره برد.