---

مقدمه: سرطان از علل عمده مرگ و میر در سراسر جهان می‌باشد. درمان‌های دارویی متعارف با استفاده از داروهای سیتوتوکسیک دارای سطح بالایی از عوارض جانبی برای بیمار است. بنابراین امروزه محققین به دنبال درمان جایگزین با اثرات جانبی کم و حداکثر بهره‌وری می‌باشند. فاکتور فعال کننده‌ نوتروفیلی (Helicobacter pylori neutrophil activating protein یا HP-NAP) یکی از پروتئین‌های ویرولانس هلیکوباکتر پیلوری است. این پروتئین نوتروفیل‌ها را به سمت خود می‌کشاند و سبب تولید رادیکال‌های اکسیژن و سیتوکین‌ها می‌گردد. این پروتئین دارای خاصیت ایمونومدولاتوری می‌باشد و سبب القای بیان ۱۲IL و ۲۳IL از مونوسیت‌ها و نوتروفیل‌های انسانی می‌شود. کیتوزان یک ترکیب زیست سازگار و زیست تخریب‌پذیر می‌باشد؛ بنابراین با توجه به حداقل مسمومیت سیستمیک برای تحویل پپتید یا دارو، در برنامه‌های کاربردی مطرح است. هدف از این مطالعه، ساخت و تولید نانوذرات کیتوزان حامل پروتئین نوترکیب HP-NAP هلیکوباکتر پیلوری به عنوان داوطلب درمانی بود. مواد و روش‌ها: بدین منظور نانوذرات کیتوزان سنتز شد، پروتئین‌ HP-NAPنوترکیب بیان و تخلیص گردید و نانوذرات کیتوزان حامل پروتئین‌ HP-NAPنوترکیب تهیه شد. یافته‌ها: پروتئین تولید شده با وزن مولکولی ۲۰۰۰۰ دالتون با تکنیک SDS-page (Sodium dodecyl sulfate polyacrylamide gel electrophoresis) تأیید شد. بار الکتریکی و اندازه نانوذرات با دستگاه DLS (Dynamic light scattering) و میکروسکوپ الکترونی تعیین و تأیید گردید. استنتاج: با توجه به منابع، پروتئین نوترکیب HP-NAP با داشتن پتانسیل تغییر پاسخ‌های سیستم ایمنی، سبب تغییر فنوتیپ از ۲Th به فنوتیپ ۱Th به واسطه تولید اینترفرون گاما و عامل نکروز دهنده توموری آلفا می‌شود؛ بنابراین نانوذرات کیتوزان حامل پروتئین نوترکیب HP-NAP ممکن است ابزار مناسب و مؤثری جهت درمان سرطان در آینده باشد.

---

سابقه و هدف: نارسایی مزمن کلیه به عنوان یک بیماری دایمی، پایدار و ناتوان‌کننده مطرح است که با عوارض و مشکلات فراوانی همراه می‌باشد و در صورتی که افراد مبتلا به آن تحت پیوند کلیه قرار نگیرند، برای زنده ماندن به طور دایم نیاز به دیالیز خواهند داشت. با توجه به آمار بالای بیماران تحت دیالیز در مازندران و نبود اطلاعات کافی از وضعیت آنان و لزوم دقت در خصوص مشکلات و هزینه‌های این بیماری، پژوهش حاضر در بیماران با نارسایی‌کلیه مزمن تحت همودیالیز در شهرستان ساری انجام شد. مواد و روش‌ها: این مطالعه یک پژوهش توصیفی- مقطعی است‌که بر روی تمامی بیماران تحت همودیالیز بخش‌های دیالیز بیمارستان امام (ره) و فاطمه الزهرا (س) ساری در نیمه اول سال ۱۳۹۲ انجام شد. ثبت داده‌‌ها با استفاده از فرم جمع‌آوری اطلاعات انجام شد که اطلاعات جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS بررسی شد. یافته‌ها: در این مطالعه تعداد۲۱۰ نفر وارد مطالعه شدند که مردان درصد بیش‌تری را به خود اختصاص داده بودند. بیش از نیمی از افراد سن زیر ۶۰ سال داشتند و بیش از ۶۰ درصد تحصیلات ابتدایی و کم‌تر بودند. اغلب آنان از کار افتاده و یا بی‌کار بودند. بیش‌ترین علت ایجاد نارسایی مزمن کلیوی پرفشاری خونی و دیابت بوده است که در اغلب افراد سابقه خانوادگی نیز وجود داشت. استنتاج: با توجه به هزینه‌های سرسام آور این بیماران و سطح پایین آگاهی افراد به بیماری‌های مزمن دیابت و پرفشاری خونی، این نوع مطالعات باید زنگ خطری برای تصمیم‌گیرندگان عالی رتبه سیستم بهداشتی درمانی یک جامعه را به صدا درآورد تا با چشمانی باز برای آینده برنامه‌ریزی نمایند.

---

سابقه و هدف: سرطان کولورکتال چهارمین سرطان شایع در ایران است. میزان ابتلا به این سرطان در دو دهه گذشته، به خصوص در مناطق شمالی کشور، سیر صعودی داشته است. این تحقیق با هدف به روزرسانی وضعیت دموگرافیکی و بالینی بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال انجام شد. مواد و روش‌ها: در مطالعه توصیفی حاضر اطلاعات دموگرافیک و بالینی ۳۶۴ بیمار که طی فروردین ۱۳۸۷ تا فروردین ۱۳۹۳ با تشخیص سرطان کولورکتال در بیمارستان امام خمینی (ره) ساری و کلینیک طوبی تحت درمان قرار گرفته بودند، بررسی شد. سن، جنسیت، محل تومور، stage تومور، وجود متاستاز، مکان متاستاز و علائم بالینی بیماران از جمله داده‌های جمع آوری شده بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون مربع کای و Independent samples T-test استفاده شد. یافته‌ها: از ۳۶۴ بیمار ۴/۵۳ درصد مرد و ۶/۴۶ درصد زن بودند. حدوداً یک سوم بیماران (۳/۳۱ درصد)، سن کم تر از ۵۰ سال داشتند. تفاوت آماری معنی‌داری بین میانگین سنی در دو جنس مشاهده نشد (۴۲/۰ =p). در زمان تشخیص، ۲/۳۷ درصد بیماران در ۴ stage قرار داشتند. سابقه خانوادگی سرطان در ۴۵درصد بیماران، مثبت بود و در بین افراد زیر ۵۰ سال این میزان به ۹/۶۳ درصد رسید. میانگین سنی در افراد با سابقه خانوادگی مثبت، کم تر از افراد با سابقه خانوادگی منفی بود (۰۲۸/۰= p). استنتاج: میانگین سنی ابتلا به سرطان کولورکتال در استان مازندران مخصوصاً در افرادی که دارای سابقه خانوادگی سرطان بودند، پایین تر از مطالعات مشابه بود. درصد بالایی از بیماران در زمان تشخیص در مراحل پیشرفته قرار داشتند. این یافته ها، به خصوص روی توجه بیش‌تر به علائم و نشانه های اولیه سرطان کولورکتال و انجام منظم برنامه‌های غربالگری جهت شناسایی زود هنگام سرطان کولورکتال تاکید دارند.

---

سابقه و هدف: آلبومین کلوئید گران‌قیمتی است که تجویز نابه جای بسیاری می‌شود. هدف مطالعه حاضر مروری بر مصرف آلبومین دریک بیمارستان آموزشی بوده است. مواد و روش‌ها: مطالعه گذشته‌نگر حاضر در بیمارستان رازی قائم شهردر سال ۱۳۹۱ انجام شد. اطلاعات دموگرافیک و بالینی با توجه به پروتکلASHP ثبت و نحوه تجویز بررسی شد. یافته‌ها: از ۱۰۰ بیمار دریافت کننده آلبومین در ۱۴درصد موارد نه قبل از شروع آلبومین و نه در حین درمان سطح سرمی اندازه‌گیری نشده بود. هر بیمار به طور میانه ۶۰ گرم آلبومین مصرف کرده بود. در بخش‌های مختلف بیمارستان ۵۶ درصد به دلیل کاهش آلبومین سرم، ۱۸درصد به دلیل کاهش حجم خونی و ۹درصد به دلیل عفونت سپسیس آلبومین دریافت کرده بودند. ۶۳ درصد موارد مصرف آلبومین طبق استاندارد تجویز گردید. استنتاج: به طور متوسط میزان ۱۴۶میلیون ریال هدررفت هزینه به علت تجویز نادرست دارو محاسبه شد. استفاده از گایدلاین‌ها می‌تواند منجربه تجویز منطقی و صرفه جویی درهزینه درمانی شود.

---

سابقه و هدف: یکی از عوارض جانبی آزاردهنده شیمی درمانی در بیماران مبتلا به سرطان، تهوع و استفراغ می‌باشد. مصرف منطقی داروهای پیشگیری‌کننده از تهوع و استفراغ می‌توانند در جلوگیری از بروز این عارضه موثر باشد و در این راستا، گایدلاین‌های مختلفی تدوین شده است. هدف از این مطالعه، بررسی میزان تبعیت از گایدلاین ضد تهوع و استفراغ
National Comprehensive Cancer Network (NCCN) در مرکز آموزشی-درمانی امام سجاد (ع) رامسر بوده است.

مواد و روش‌ها: این مطالعه مشاهده ای حال نگر، در بیمارستان امام سجاد رامسر استان مازندران روی ۱۰۰ بیمار مبتلا به سرطان که تحت شیمی درمانی اعم از سرپایی یا بستری قرار داشته اند، انجام شد. داده‌های دموگرافیک مربوط به بیماران، رژیم شیمی درمانی، داروهای تجویز شده برای پیشگیری از تهوع و استفراغ و میزان بروز تهوع و استفراغ در فرم جمع‌آوری اطلاعات، ثبت شد. توصیه‌های ذکر شده در گایدلاین NCCN منتشر شده در سال ۲۰۱۳، به عنوان مبنای مقایسه مورد استفاده قرار گرفت.

یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار سن در مردان و زنان به ترتیب ۶۷/۱۶ ± ۷۲/۵۵ و ۵۲/۱۳ ± ۷۵/۵۰ سال بود. شایع‌ترین سرطان ها به ترتیب شامل سرطان سینه (۲۵ درصد)، سرطان کولون(۲۱ درصد) و سرطان معده (۱۲ درصد) بوده است. میزان تبعیت از گایدلاین ضد تهوع NCCN بر اساس گروه دارویی و دوزاژ داروهای تجویزی به ترتیب ۷۷ و ۶ درصد بود. تنها در ۵ درصد بیماران، گایدلاین به صورت کامل اجرا شد. اغلب موارد عدم تبعیت از گایدلاین، عدم تجویز داروی اپرپیتنت و عدم رعایت دوزاژ بود.

استنتاج: این مطالعه نشان می‌دهد که در اغلب موارد، توصیه‌های ذکر شده در گایدلاین NCCN اجرا نشده است و به نظر می‌رسد عدم تهیه آسان داروی اپرپیتانت به علت قیمت بالای آن، یکی از دلایل اصلی عدم مطابقت با توصیه‌های گایدلاین بوده است.

---

سابقه و هدف: زخم ناشی از استرس یا بیماری مخاطی وابسته به استرس (Stress Related Mucosal Disease)، عامل مهم ایجاد عوارض و مرگ در بخش مراقبت‏های ویژه می‏باشد. عدم پیشگیری دارویی از زخم‏های وابسته به استرس‏های فیزیولوژیک، منجر به افزایش نقص عضو و مرگ و میر شده و استفاده غیر ضروری از داروهای مورد استفاده، بیماران را در معرض عوارض مهم و نیز تحمیل هزینه‏های اضافی قرار می‏دهد. هدف از این مطالعه بررسی نحوه مصرف داروهای مورد استفاده در پیشگیری زخم‏های ناشی از استرس در بخش مراقبت‏های ویژه اطفال در بیمارستان آموزشی-درمانی بوعلی سینا ساری بود.

مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی طی سال ۱۳۹۳ در بخش مراقبت‏های ویژه کودکان بیمارستان بوعلی سینا ساری بر روی بیمارانی که داروی پیشگیری زخم ناشی از استرس دریافت کرده بودند، انجام شد. اطلاعات بیماران و شاخص‏های فیزیولوژیک در ارتباط با موارد مصرف داروهای پیشگیری از زخم‏های ناشی از استرس، مقدار تجویزی، فواصل و مدت مصرف بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها، نرم افزار SPSS_۱۶ و ۰۵/۰p< به عنوان اختلاف معنی‏دار در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: از میان ۷۸ بیمار بستری شده، ۴۰ بیمار حداقل یک داروی پیشگیری زخم ناشی از استرس را دریافت کردند و رانیتیدین معمول‏ترین داروی مصرفی بود (۸۵ درصد بیماران). شایع‏ترین علل تجویز این داروها به ترتیب سپسیس (۲۰ درصد)، NPO (nothing per oral) همراه با تشنج (۲۰ درصد)، NPO به تنهایی (۱۵ درصد)، انتوباسیون (۵/۱۲ درصد) و کوآگولوپاتی (۵/۷ درصد) بودند. بر اساس گایدلاین، تنها برای ۵/۴۲ درصد از بیماران، داروی پیشگیری زخم ناشی از استرس، به درستی تجویز شد.

استنتاج: در این مطالعه، ۵/۵۷ درصد بیماران بدون وجود اندیکاسیون، داروهای پیشگیری زخم ناشی از استرس دریافت کردند. بنابراین توجه عملی بیش‏تر نسبت به اجرای گایدلاین‏ها جهت کاهش مصرف داروهای پیشگیری زخم ناشی از استرس نیاز می‏باشد.

---

سابقه و هدف: استرس هایپرگلایسمی در بیماران بستری در بخش مراقبت‌های ویژه شایع می‌باشد که با پیامدهای نامطلوبی نظیر افزایش طول مدت بستری در ICU، افزایش خطر عفونت و مرگ و میر مرتبط است. بنابراین، هدف این مطالعه، بررسی میزان شیوع استرس هایپرگلایسمی و رویکرد درمانی مرتبط با آن در بخش مراقبت‌های ویژه می باشد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت مطالعه توصیفی-تحلیلی گذشته نگر در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان آموزشی امام خمینی (ره) ساری در سال ۱۳۹۲ انجام گرفت. بیمارانی که بیش از ۲۴ ساعت بستری بودند و دچار استرس هایپرگلایسمی شدند، وارد مطالعه گردیدند. گایدلاین‌های انجمن اندوکراینولوژیست‌های بالینی آمریکا و انجمن دیابت آمریکا AACE/ADA ۲۰۰۹ به عنوان استاندارد کنترل استرس هایپرگلایسمی استفاده شد.

یافته‌ها: ۸۰۰ پرونده پزشکی بیماران بستری بررسی شد و استرس هایپرگلایسمی از میان ۶۶۷ بیمار غیر دیابتی،
۷/۵ درصد گزارش گردید. میانگین سنی بیماران ۲۲±۵۹ سال بود. شایع‌ترین علت بستری بیماران در بخش ICU، مشکلات گوارشی (۲/۳۴ درصد) بود. ۶۳ درصد از بیماران مبتلا به استرس هایپرگلایسمی، تغذیه وریدی و ۱/۴۲ درصد کورتیکواستروئید دریافت کردند. در ۲۶ نفر از بیماران (۴/۶۸ درصد) از روش Sliding Scale Insulin (SSI) و در ۱۲ نفرشان (۹/۲۸ درصد) از روش انفوزیون استفاده شد. میزان مرگ و میر در بیماران ۷/۴۴ درصد بود.

استنتاج: در این مطالعه شیوع هایپرگلایسمی درICU  در مقایسه با سایر مطالعات مشابه، کم‌تر بوده است. لذا به نظر می‌رسد مانیتورینگ سطوح گلوکز خون بیماران (هر ۶ ساعت در این مطالعه) از کیفیت خوبی برخوردار بوده است. در این مطالعه اکثر بیماران جهت کنترل هایپرگلایسمی، انسولین را به روش SSI دریافت کردند، در حالی که مطابق گایدلاین AACE/ADA، روش انفوزیون انسولین، ارجح می باشد. لذا جهت کاهش اپیزودهای هایپوگلایسمی و مرگ و میر، توصیه می‌شود از روش انفوزیون انسولین جهت کنترل هایپرگلایسمی استفاده شود.

---

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت مدیریت درد در بیماران مبتلا به سرطان، این تحقیق با هدف بررسی شیوع درد و شدت آن، داروهای مصرفی و میزان کنترل درد در بیماران مبتلا به سرطان در یکی از مراکز درمانی شمال ایران انجام شد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی، ۱۰۰ بیمار مبتلا به سرطان که در سال ۱۳۹۴ به بیمارستان امام سجاد (ع) رامسر مراجعه کرده بودند، به صورت آینده‌نگر در مطالعه قرار گرفتند. علاوه بر ثبت اطلاعات دموگرافیک و بالینی، نوع مسکن‌های مصرفی بیماران و شدت درد بر اساس Numeric Rating Scale (NRS)  (از ۰ بدون درد تا ۱۰ شدیدترین دردی که تا به حال تجربه کرده) در دو ویزیت مجزا به فاصله سه هفته تعیین شد.

یافته‌ها: میانگین سنی شرکت‌کنندگان ۳±۷/۵۴ سال بود. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (۹۸ بیمار، ۹۸ درصد) و اپیوئیدها (۴۹ بیمار، ۴۹ درصد) شایع‌ترین مسکن‌های مصرف شده بوده و در بین اپیوئیدها، کدئین (۳/۶۷ درصد) و مورفین (۵/۲۴ درصد) شایع‌ترین مصرف را داشتند. نمره درد در ویزیت اول، ۳۴۲/۰±۹۴/۳ و با مصرف مسکن‌ها، ۳۱۶/۰±۶۵/۳ بود (۰۰۲/۰= P). در بیماران تحت درمان با اپیوئیدها، نمره درد در ویزیت اول، ۵۳۰/۰±۲۹۰/۴ و در ویزیت دوم ۵۰۶/۰±۸۴۰/۳ بود (۰۰۷/۰ = P).

استنتاج: علی‌رغم کاهش آماری نمره درد با مصرف مسکن‌ها، میزان کاهش از نظر بالینی قابل توجه نبوده است و همچنان بیماران از دردی که در محدوده بین ۳ و ۴ در معیار NRS بود، رنج می‌بردند. توجه بیش از پیش به مدیریت درد و به خصوص استفاده از گایدلاین‌های استاندارد در این زمینه توصیه می‌شود.

---

سابقه و هدف: مهار کننده‌های پمپ پروتون (PPIs) یکی از اصلی‌ترین درمان‌ها برای بیماری‌های وابسته به اسید معده می‌باشند. مصرف نامناسب این داروها، به‌ خصوص فرم تزریقی پنتوپرازول سبب افزایش هزینه‌های غیرضروری می‌شود. این مطالعه با هدف ارزیابی نحوه مصرف پنتوپرازول تزریقی در یک بیمارستان آموزشی در شمال ایران انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت مقطعی از تیرماه تا آبان ماه ۱۳۹۵ روی ۱۰۰ بیمار بستری در بیمارستان امام سجاد رامسر (ع) در شمال ایران انجام شد. اطلاعات دموگرافیک بیماران، دوز و نحوه تزریق پنتوپرازول، ریسک فاکتورهای بیماران در خصوص ابتلا به استرس اولسر و سایر اطلاعات بالینی مرتبط ثبت شد. میزان مناسب بودن تجویز و مصرف پنتوپرازول با توصیه‌های موجود در دستورالعمل‌ها شامل Fact Drug Information ۲۰۱۶، Uptodate ۲۰۱۶  و Medscape ۲۰۱۶ مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته‌ها: تنها ۵۴ درصد بیماران اندیکاسیون دریافت داروهای مهارکننده پمپ پروتون را داشتند و صرفاً در ۱۶ درصد موارد نیاز به تجویز فرم تزریقی دارو وجود داشته است. در ۷۳ درصد بیماران، امکان دریافت فرم خوراکی وجود داشت، اما فرم تزریقی پنتوپرازول استفاده شد. بر خلاف توصیه‌های استاندارد، در ۹۲ درصد موارد، هر ویال پنتوپرازول پس از حل شدن در ۱۰ میلی‌لیتر آب مقطر، در مدت کم‌تر از ۱۰ ثانیه به روش بولوس تزریق شد.
استنتاج: بر اساس این مطالعه، کاربرد پنتوپرازول در اکثر موارد با توصیه‌های ذکر شده در گایدلاین‌ها در زمینه اندیکاسیون درست، نحوه صحیح آماده‌سازی دارو و رعایت مدت زمان تجویز دارو همخوانی نداشته است.

---

سابقه و هدف: بیماری‌های قلبی و عروقی از جمله شایع ترین علل مرگ و میر در دنیا هستند  و جراحی قلب باز از مهم‌ترین گزینه‌های درمان این اختلال است. با این حال عوارض جراحی قلب باز باعث افزایش مرگ و میر و همچنین طولانی شدن زمان بستری در ICU و بیمارستان می شود. هدف از این مطالعه ارزیابی اثر تجویز گلوتامین خوراکی بر پیامد بیماران می باشد.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه کارآزمایی بالینی، ۱۰۶ بیمار کاندید عمل جراحی قلب باز بر اساس معیارهای ورود و خروج، وارد مطالعه شدند. بیماران به صورت تصادفی g/kg/day ۵/۰ گلوتامین خوراکی (۵۳n =) و یا پلاسبو
(۵۳n=) از دو روز قبل تا دو روز بعد از جراحی دریافت کردند. طول مدت بستری در ICU و بیمارستان، SOFA score، EuroSCORE II و مرگ و میر ۳۰ روزه در دو گروه ارزیابی شد.
یافته‌ها: مقایسه طول مدت بستری در بیمارستان بین دو گروه نشان دهنده اختلاف معنی‌داری بود و مدت زمان اقامت در بیمارستان به طور معنی‌داری در گروه گلوتامین کم تر بود (۰۰۱/۰P = ). هیچ اختلاف معنی داری در نمرات SOFA، EuroSCORE II، طول مدت بستری در ICU و مرگ و میر ۳۰ روزه در بین دو گروه وجود نداشت (۰۵/۰P> ).
استنتاج: براساس نتایج این مطالعه تجویز گلوتامین خوراکی پس از جراحی قلب باز می تواند باعث کاهش مدت زمان بستری بیمارن شود و فواید بیشتری برای این بیمارن دارد.
 
شماره ثبت کارآزمایی بالینی : ۱۰N۲۰۱۵۱۱۰۹۰۲۴۶۷۵IRCT
 

---

سابقه و هدف: بیماران سوختگی در خطر بالای حوادث ترومبوآمبولی قرار دارند. بر اساس مطالعات اخیر، در اکثر بیماران سوختگی، دوز استاندار انوکساپارین نمی‌تواند در پیشگیری از وقوع حوادث ترومبوآمبولی موثر باشد. هدف از مطالعه گذشته نگر حاضر، بررسی میزان مطابقت تجویز انوکساپارین جهت پیشگیری از ترومبوز عروقی در بیماران سوختگی با دستورالعمل استاندار مرجع در بیمارستان آموزشی سوختگی زارع شهرستان ساری می‌باشد.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه گذشته نگر، ۶۱ بیمار سوختگی که در شش ماه دوم سال ۱۳۹۵ در بیمارستان زارع بستری و انوکساپارین دریافت نمودند، وارد مطالعه شدند و دوز تجویزی و مانیتورینگ ها در زمان تجویز انوکساپارین با دستورالعمل استاندار مرجع مقایسه شد.
یافته‌ها: میانگین سنی بیماران ۶/۱۵ ± ۳۷/۴۷ سال و مردان ۸/۷۳ درصد از بیماران را تشکیل می‌دادند. دوز تجویزی در ۳/۵۷ درصد با دستورالعمل بالینی مطابقت داشت. آنتی فاکتور ۱۰ فعال، در هیچ‌کدام از بیماران با ایندکس توده بدنی، خارج از محدوده نرمال ارزیابی نگردید. شمارش پلاکت در پایه در همه بیماران و در طی مطالعه در ۹۸ درصد بیماران انجام گرفت. تداخل دارویی در کمتر از ۱۰ درصد از بیماران گزارش شد که با عارضه جانبی همراه نبود.
استنتاج: اگرچه در اکثر بیماران سوختگی با ایندکس توده بدنی نرمال، دوز تجویز انوکساپارین مطابق با دستورالعمل استاندار بود اما تنظیم دوز در بیماری با ایندکس توده بدنی غیرنرمال انجام نمی‌گرفت که می‌تواند این بیماران را در خطر حوادث ترومبوآمبولی و یا خونریزی قرار دهد.
 

---

سابقه و هدف: ممانتین یک آنتاگونیست غیر رقابتی رسپتورهای گلوتامات نوع ان متیل دی آسپارتات می‌باشد که برای درمان آلزایمر متوسط تا شدید تأیید شده است. شواهد زیادی وجود دارد که ارتباط بین نوروترنسمیتر گلوتاماترژیک و بیماری اسکیزوفرنی را نشان می‌دهد. هدف از این مطالعه بررسی اثربخشی و ایمنی ممانتین به‌عنوان درمان کمکی داروهای آنتی‌سایکوتیک در بیماران با سایکوپاتولوژی اسکیزوفرنی و اسکیزوافکتیو می‌باشد. در این مطالعه اثر ممانتین بر علائم مثبت بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و اسکیزوافکتیو بررسی شده است.
مواد و روش‌ها: مطالعه حال حاضر به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی شده‌ی دوسوکور و دارونما کنترل می‌باشد. معیارهای ورود به مطالعه شامل بیماران گروه سنی ۶۵-۱۸ سال بود که اختلال اسکیزوفرنی و اسکیزوافکتیو در آن‌ها توسط روانپزشک تائید شده بود. معیارهای خروج از مطالعه شامل بارداری و شیردهی، حساسیت نسبت به داروی ممانتین و عدم رضایت شخصی جهت ورود به مطالعه در نظر گرفته شد. در یک گروه ۲۹ نفره از بیماران، ممانتین به درمان‌های معمول آنتی‌سایکوتیک اضافه شد و گروه ۲۹ نفره بعدی دارونما را به همراه درمان‌های معمول خود دریافت کردند. ابزار ارزیابی اولیه بالینی PANSS score بیماران بود که به صورت پرسشنامه در شروع درمان و همچنین در هفته‌های ۴ و ۱۲ تکمیل شد.
یافته‌ها: در این مطالعه اختلاف معنی‌‌دار آماری بین تغییرات PANSS در خرده معیار مثبت در بیماران گروه کنترل و ممانتین دیده نشد (۰۷/۰= P). به‌طوری‌که کاهش مقادیر شاخص PANSS مثبت در گروه دارو (۱۷/۷±۳۲/۶) و در گروه گروه کنترل (۲۵/۶± ۱۷/۴) بود(۰۷/۰= P).
استنتاج: ممانتین برعلائم مثبت بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و اسکیزوافکتیو موثر نمی باشد.
 
شماره ثبت کارآزمایی بالینی : ۵N۲۰۱۳۱۰۰۸۳۲۱۰IRCT
 
 

---

سابقه و هدف: سالک بیماری پوستی است که به صورت زخمی مزمن ظاهر می‌شود. روش‌های درمانی استاندارد فعلی دارای مشکلاتی چون قیمت بالا، عوارض دارویی، تزریقی بودن و بروز مقاومت می‌باشند. گیاه پلم جهت درمان التهابات پوستی به کار می‌رود. در این مطالعه اثر موضعی پماد برگ گیاه در درمان سالک مورد ارزیابی قرار گرفت.
مواد و روش‌ها: این مطالعه به شکل کارآزمایی بالینی روی ۱۱۰ بیمار در دو گروه ۵۵ نفره مداخله و شاهد انجام شد. کلیه بیماران درمان استاندارد سالک را دریافت کردند. به گروه مداخله پماد ۵ درصد برگ پلم و در گروه شاهد پلاسبو نیز تجویز شد. مصرف دارو تا زمان اپیتلیالیزاسیون کامل ضایعه ادامه یافت. قبل از شروع درمان و پایان هر هفته (تا زمان اپیتلیالیزاسیون کامل ضایعه) فرایند بهبودی و اطلاعات بالینی زخم شامل: اندازه زخم، اندازه اندوراسیون و میزان اپیتلیالیزاسیون) اندازه‌گیری و ثبت شد.
یافته‌ها: مداخله موجب کاهش میانگین قطر ضایعات شد (۰۵/۰P<)، اما تفاوت آماری معنی‌داری در میانگین طول دوره درمان (۳۱/۰ = P) و نتیجه درمان (۸۷/۰ = P) و میزان بهبودی (۹۵/۰ = P) ایجاد نکرد.
استنتاج: استفاده از برگ گیاه پلم به صورت پماد ۵ درصد در کنار درمان‌های کلاسیک سالک تاثیری بر نتایج درمان زخم‌های سالک ندارد.
 
شماره ثبت کارآزمایی بالینی : ۲N۲۰۱۵۱۰۱۲۰۲۴۴۹۰IRCT

---

سابقه و هدف: انوکساپارین سدیم در بیماران قلبی جهت جلوگیری از پیشرفت انسداد عروق کرونری استفاده می‌شود. تزریق انوکساپارین به علت اسیدی بودن سبب ایجاد درد و کبودی می‌شود. به کارگیری روش هایی که موجب کاهش آسیب به بیمار شود از وظایف پرستار است. مطالعه حاضر به منظور مقایسه تاثیر کرم املا و روغن اسطوخودوس بر میزان درد ناشی از تزریق انوکساپارین در بیماران قلبی در سال ۱۳۹۷ در کاشان انجام شد.
مواد و روش‌ها: این پژوهش کارآزمایی بالینی دو سو کور بوده که بر روی ۷۵ بیمار قلبی بستری در بیمارستان شهید بهشتی کاشان که به طور تصادفی انتخاب شده بودند، انجام گرفت. جهت گردآوری اطلاعات از چک لیست محقق ساخته شامل دو بخش دموگرافیک و مقیاس اندازه گیری درد استفاده گردید. شدت درد بلافاصله و ۵ دقیقه بعد از دو نوبت تزریق با مقیاس دیداری سنجیده شد. داده­ها وارد نرم افزار SPSS نسخه۲۱ شدند و با آزمون‌های آماری آنالیز واریانس و کای اسکوئر تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که بین گروه‌ها از نظر مشخصات دموگرافیک (سن، جنس، وزن، قد و شاخص توده بدنی) تفاوت معنی داری وجود نداشت. در گروه روغن اسطوخودس (۰۰۵/۰ P=) و کرم املا (۰۱/۰ P=) شدت میانگین درد نسبت به گروه کنترل به شکل معنی‌داری کمتر بود.
استنتاج: براساس نتایج این مطالعه، روغن اسطوخودوس و کرم املا تاثیر قابل توجهی بر کاهش میزان درد ناشی از تزریق انوکساپارین داشتند.
 
شماره ثبت کارآزمایی بالینی : ۹N۲۰۱۰۰۸۲۹۰۰۴۶۵۵IRCT
 

---

سابقه و هدف: عوارض جانبی داروها یکی از عوامل مهم تهدیدکننده حیات و کیفیت زندگی بوده و می‌تواند سبب تحمیل هزینه‌های زیادی به سیستم بهداشتی و درمانی یک کشور شود. این مطالعه در معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مازندران با هدف بررسی عوارض ناخواسته دارویی در استان انجام شد.
مواد و روش‌ها: این تحقیق بر روی گزارش‌های ارسالی از واحدهای تحت پوشش به این حوزه، در سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۷ صورت گرفت. آنالیز بر مبنای فراوانی داروی عارضه داده، فراوانی نحوه مصرف دارو، تعداد گزارش در هر سال، مشخصات بیمار (رده‌ی سنی و جنسیت)، همچنین فراوانی سیستم و عضو آسیب دیده و گزارشگر صورت گرفت.
یافته‌ها: در مجموع تعداد ۴۴۲۵ مورد گزارش به معاونت غذا و داروی مازندران ارسال گردید. ۶۱ درصد از گزارشات توسط پرستاران اعلام گردیده است و ۴/۵۸ درصد عوارض جانبی ثبت شده در خانم‌ها رخ داده است. بیش‌ترین فراوانی عوارض جانبی را، فرم تزریقی (۷/۷۵ درصد) به خود اختصاص داده است و همچنین طبق نتایج به‌دست آمده، بیش‌ترین عوارض ثبت شده مربوط به اختلالات پوست و مو (۶/۵۰ درصد) می‌باشد. شایع ترین دسته دارویی مسبب عارضه نیز، Anti-Infective Agents (۲/۵۲ درصد) بوده‌اند و داروی سفتریاکسون در صدر قرار داشت.
استنتاج: با توجه به تعداد پایین ثبت و ارسال گزارش عوارض ناخواسته دارویی در استان مازندران و فاصله آن با استانداردهای جهانی، به نظر می‌رسد با برگزاری کلاس‌های آموزشی جهت گروه هدف پزشکی و سایر کادر درمان با محوریت آموزش فارماکوویژیلانس، نحوه گزارش‌دهی آن سبب افزایش آگاهی و دانش این افراد در مورد عوارض جانبی داروها شود و به استانداردهای جهانی نزدیک‌تر شویم.

---

سابقه و هدف: ارزیابی مصرف دارو (DUE) یکی از موثرترین راه‌های تضمین تجویز و مصرف صحیح دارو است. انوکساپارین یکی از ضد انعقادهای پرمصرف بوده که جهت پیشگیری و درمان حوادث ترومبوآمبولیک به کار برده می‌شود. هدف از انجام این مطالعه بررسی مصرف منطقی انوکساپارین در مرکز قلب مازندران می‌باشد.
مواد و روش‌ها: در یک مطالعه گذشته نگر، اطلاعات دموگرافیک و بالینی مربوط به ۲۰۰ بیمار که در طی یک سال (سال ۱۳۹۶) در مرکز قلب مازندران بستری شده و تحت درمان با انوکساپارین قرار گرفته بودند، بر اساس گایدلاین‌های AHFS (American Hospital Formulary Service)، Medscape و UpToDate جمع‌آوری گردید.
یافته‌ها: میانگین سن بیماران ۶۲/۱۳±۵۲/۶۱ سال بود. روند مصرف انوکساپارین در ۱۶۳ بیمار (۵/۸۱ درصد) طبق دستورالعمل‌های موجود بوده و تنها در ۳۷ نفر (۵/۱۸ درصد) خارج از دوزهای پیشنهاد شده مشاهده شد.
استنتاج: مطالعه حاضر نشان داد که مصرف انوکساپارین به جهت اهداف پیشگیری و درمان در حدود یک پنجم بیماران با دوزهای توصیه شده توسط گایدلاین‌ها مطابقت نداشته و مستلزم تعیین دوز به صورت دقیق‌تر می‌باشد.
 

---

سابقه و هدف: تداخلات دارویی یکی از مهم‌ترین زیرمجموعه‌های اشتباهات دارویی شناخته می شود و زمانی رخ می دهد که اثرات و یا سمیت یک دارو تحت تاثیر دیگری قرار گیرد. هدف از این مطالعه، ارزیابی وضعیت موجود تداخلات دارویی و نقش بازخورد داروساز در تغییر وضعیت تداخلات دارویی نسخ بیمارستان امام سجاد رامسر می‌باشد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه به طور مقطعی- مداخله‌ای روی تمامی نسخ پزشکان متخصص و فوق تخصص کلینیک ویژه شهرستان رامسر در سال ۱۳۹۸، بر روی نسخ دارای اقلام دارویی از اسفند ۹۷ تا اردیبهشت ۹۸ انجام شد. پس از تعیین تداخلات دارویی بر اساس کتاب۲۰۱۴ Drug interaction facts و وب سایت www.drugs.com لیست تداخلات دارویی هر پزشک تهیه و به صورت رو در رو با پزشکان صحبت شد و لیست داروها به پزشکان تحویل داده شد. مجددا نسخ پزشکان دارای تداخلات دارویی طی ۲ ماه دی و بهمن ۹۸ پس از بازخورد مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: در مرحله اول تعداد ۲۸۶۴ از نسخه‌های کلینیک ویژه بیمارستان امام سجاد (ع) طی ۳ ماه مورد مطالعه قرار گرفت که تعداد ۲۶۸ (۳/۹ درصد) نسخه دارای تداخل دارویی بودند. در ۴۰ مورد (۹/۱۴ درصد) دارای تداخل عمده و ۲۲۸ مورد (۸۵ درصد) تداخل متوسط وجود داشت. پس از بازخورد به پزشکان دارای تداخل دارویی، میزان تداخلات از ۳/۹ درصد به ۴/۶ درصد کاهش یافت.
استنتاج: ارتباط بیش تر بین پزشکان و داروسازان می تواند در زمینه شناسایی تداخلات دارویی و کاهش میزان بروز آن‌ها سودمند باشد.

---

سابقه و هدف: هدف از انجام این مطالعه بررسی الگوی مصرف منطقی ایمی پنم و تعیین نقش مداخلات داروساز در مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها است.
مواد و روش‌ها: این مطالعه توصیفی تحلیلی شامل دو بخش گذشته‌نگر (بدون مداخلات داروساز) و حال‌نگر (همراه با مداخلات داروساز) بود که به هدف بررسی الگوی مصرف ایمی پنم وبررسی نقش مداخلات داروسازدر سال ۹۷-۹۸ بر روی ۵۹ بیمار مراجعه کننده به مرکز آموزشی درمانی امام سجاد رامسر طراحی شد. دوز مصرفی، طول مدت مصرف و تنظیم دوز دارو در نارسایی کلیوی توسط داروساز ثبت و با پروتکل‌های استاندارد مقایسه شد.
یافته‌ها: در مجموع ۵۹ بیمار در کل دو فاز وارد مطالعه شدند. متوسط سن بیماران (۱۲/۱۶±۸۹/۶۹) سال بود و ۲۹ بیمار مرد بودند. شایع‌ترین مورد مصرف ایمی‌پنم در پنومونی (۵۴ درصد) و بیش‌ترین مورد مصرف آن در بخش داخلی بود (۲۸/۶۷ درصد) و بیش‌ترین تجویز هم توسط متخصص عفونی صورت گرفته بود (۶۵ درصد). دوز متوسط مصرف دارو در فاز گذشته‌نگر و حال نگر به ترتیب در ۶۵ و ۸۵ درصد موارد طبق پروتکل و صحیح تجویز شد. طول مدت مصرف دارو به ترتیب در فاز گذشته‌نگر و حال‌نگر در ۴۵ و ۶۵ درصد موارد صحیح بود. تنظیم دوز دارو در بیماران با نارسایی کلیوی در فاز گذشته‌نگر و حال نگر به ترتیب در ۶۰ و ۹۰ درصد موارد صحیح انجام شده که از نظر آماری این تفاوت‌ها در دو فاز مطالعه معنادار بود (۰۰۱/۰< P).
استنتاج: نقش داروساز در مطالعات ارزیابی مصرف دارو (DUE) در جهت مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها و در نتیجه کاهش مرگ و میر ناشی از بیماری‌های عفونی بسیار کلیدی است.

---

سابقه و هدف: افسردگی پس از زایمان یک اختلال شایع روانی و رفتاری است. این کارآزمایی بالینی، تاثیر آموزش مبتنی بر الگوی PRECEDE در ترغیب مادران باردار به استفاده از رایحه درمانی برای پیشگیری از علائم افسردگی پس از زایمان پرداخته است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه، زنان باردار مراجعه‌کننده به بیمارستان کمالی شهر کرج درسال ۱۳۹۷ بودند. در گروه مداخله (۱۵۴ نفر)، برنامه آموزشی مبتنی بر الگوی PRECEDE و در گروه کنترل (۱۵۴ نفر) برنامه آموزشی روتین اجرا شد. ابزار سنجش داده‌ها، پرسشنامه مشخصه‌های جمعیت‌شناختی و محقق ساخته مبتنی بر مولفه‌های الگوی PRECEDE بود. شرکت‌کننده‌ها قبل و دو هفته بعد از مداخله پرسشنامه‌ها را تکمیل نمودند. آنالیز آماری با نرم‌افزار ۱۹SPSS انجام شد.
یافته‌ها: علیرغم همگن بودن دو گروه قبل از مداخله، پس از انجام مداخله، دو گروه از نظر آگاهی، خودکارآمدی و حمایت اجتماعی به استثنای نگرش، اختلاف معنی‌داری با هم داشتند. فراوانی استفاده از رایحه درمانی در گروه مداخله از ۱۸/۱۸ درصد به ۱۰۰ درصد و در گروه کنترل از ۴۸/۱۹ درصد به ۷۲/۲۲ درصد رسید و میانگین نمره افسردگی پس از زایمان در گروه مداخله از ۲۵/ ۱۴ به ۳۴/۱۰ کاهش یافت.
استنتاج: الگوی PRECEDE، الگوی مناسبی جهت آموزش استفاده از رایحه درمانی در خانم‌های پرخطر از نظر افسردگی پس از زایمان می‌باشد.
 
شماره ثبت کارآزمایی بالینی : ۱N۲۰۱۸۱۰۱۲۰۴۱۳۱IRCT

---

سابقه و هدف: داروهای مهارکننده پمپ پروتون (PPI) یکی از اصلی‌ترین داروها برای درمان اختلالات مرتبط با اسید معده می‌باشند. پنتوپرازول، با حداقل تداخلات دارویی، از پرکاربردترین داروهای این دسته می‌باشد. مطالعات گذشته نشان می‌دهند حدود ۲۵ تا ۷۵درصد موارد استفاده از فرم تزریقی این دارو بدون اندیکاسیون است. بنابراین این دارو باعث تحمیل هزینه‌های سنگینی به نظام سلامت می‌شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان و اندیکاسیون مصرف پنتوپرازول تزریقی در بیمارستان شهید رهنمون درشهر یزد انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه مشاهده ای مقطعی در بازه زمانی فروردین تا آذرماه سال ۹۸ در بیمارستان شهید رهنمون یزد بر روی ۷۲ بیمار بستری در بخش‌های مراقبت‌های ویژه، داخلی و اورژانس انجام شد. اطلاعات دموگرافیک و بالینی بیماران، ریسک فاکتورها، اندیکاسیون و دوز مصرفی پنتوپرازول جمع‌آوری شد. در نهایت، تشخیص منطقی بودن تجویز پنتوپرازول در بیمار با مقایسه با اطلاعات دارو از بانک اطلاعاتی معتبر up-to-date و زیر نظر داروساز بالینی شاغل در بیمارستان انجام می‌گرفت.
یافته‌ها: در مجموع از ۶۰ بیمار دریافت‌کننده فرم تزریقی پنتوپرازول، ۸/۵۲ درصد توانایی دریافت فرم خوراکی را داشتند و ۴/۶۹ درصد از کل بیماران هیچ اندیکاسیونی برای دریافت پنتوپرازول تزریقی را نداشتند.
استنتاج: با توجه به نتایج مطالعه حاضر، استفاده از پنتوپرازول تزریقی در اغلب بیماران اندیکاسیون ندارد و باید در بیمارستان ها، گایدلاین‌های مصرف منطقی پنتوپرازول، جهت پیشگیری از تجویز غیرمنطقی آن تصویب شود.