۱۶ نتیجه برای متولی حقی
فرزاد متولی حقی ، شیرزاد غلامی ، مهدی شریف ، محمدمهدی صداقت ، بهزاد پارسی ،
دوره ۱۰، شماره ۲۷ - ( تير ۱۳۷۹ )
چکیده
سابقه و هدف: با توجه به نقش انگل های خارجی جوندگان در انتقال بیماری های مختلف از جمله طاعون، تب، راجعه، تیفوس مورن و غیره؛ مطالعه ای جهت بررسی انگل های خارجی جوندگان در شهر ساری و نواحی مرکزی در سال ۷۷-۱۳۷۶ انجام پذیرفت.
مواد و روش ها: تحقیق به روش توصیفی انجام شد. جامعه مورد مطالعه جوندگان شهر ساری و نواحی مرکزی (۵ کیلومتر اطراف شهر ساری) بودند.با نصب تله های زنده گیر به صورت تصادفی در اماکن مختلف نسبت به صید جوندگان اقدام گردید. در تله از برش خیار و نان آغشته به روغن و غیره به عنوان طعمه استفاده گردید. پس از کارگزاری تله ها در بعد از ظهر و بازدید آنها در روز بعد، در صورت صید جونده، آنها را به آزمایشگاه انتقال داده، پس از بیهوشی و ثبت مشخصات ظاهری جوندگان، آنها در بالای تشتک آبی به منظور جداکردن انگل های خارجی برس زده می شدند. انگل های خارجی پس از جمع آوری از روی آب تشتک در الکل ۷۰ درجه نگهداری شده تا پس از مونته شدن مورد شناسایی قرار گیرند. همچنین کلیه اطلاعات مربوط به جونده و انگل در فرم مخصوص ثبت گردیده و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
نتایج:در طی این بررسی مجموعا ۱۲۶جونده متعلق به پنج گونه صید گردید که عبارتند از:۳ :Rattus.norvegicus عدد (۳/۲۹ درصد)؛ ۴۵ Rattus.rattus عدد (۷/۳۵ درصد) گونه های نیمه اهلی، ۱۲ Mus Musculus عدد (۵/۹ درصد)؛ گونه های اهلی ۲۵ Glisglis عدد ( ۸/۱۹ درصد)؛ ۷ Apodemus sglvaticus عدد (۵/۵ درصد). گونه های وحشی، از این مجموع ۴۵ عدد موش (۷/۳۵ درصد) آلوده به یک یا چند اکتوپارازیت بودند. آلودگی فقط در گونه های Rattus Rattus، Rattus norvegicus مشاهده گردید. و سایر گونه ها فاقد آلودگی بودند. همچنین در این بررسی اکتوپارازیت های جدا شده عبارت بودند از:Rhipicephalus ، Hoplopleare،opiliacaridae ،Echinolaelaps echidnini که بیشترین فراونی مربوط به Hoplopleare و کمترین فراوانی مربوط به Echinolaelaps echidnini می باشد.
استنتاج: نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که میزان آلودگی به انگل های خارجی در جوندگان صید شده و در منطقه مورد مطالعه ۷/۳۵ درصد می باشد. آلودگی در گونه هایRattus rattus ،Rattus norvegicus مشاهده گردید و در سایر جوندگان صید شده به علت نوع زیست آنها مشاهده نشد. با توجه به اینکه اکتوپارازیت های جداشده همگی از نظر پزشکی و دامپزشکی حائز اهمیت می باشند لذا پیشنهاد می گردد در برنامه های مبارزه با جوندگان، مبارزه با جونده و انگل های خارجی آن بطور همزمان صورت گیرد تا پس از مرگ جونده، انگل های خارجی به اماکن انسانی و انسانها حمله نکنند.
شیرزاد غلامی ، فرزاد متولی حقی ، ایرج مویدی ، ساعد شهابی ،
دوره ۱۲، شماره ۳۵ - ( تير ۱۳۸۱ )
چکیده
سابقه و هدف: مطالعه انگل های داخلی جوندگان از لحاظ پزشکی، بهداشتی، دامپزشکی و زیست شناسی حایز اهمیت می باشد. طبق مطالعات انجام شده، میزان آلودگی به انواع انگل های کرمی داخلی شامل نماتودها، سستودها و ترماتودها در مناطق مختلف ایران متفاوت است، لذا جهت تعیین انواع انگل های کرمی داخلی جوندگان و شناسایی انواع آنها بر حسب گونه و منطقه صید، به خصوص در مناطق شهری استان مازندران، مطالعه ای در سال های ۷۶ الی ۷۸ انجام شد.
مواد و روش ها: مطالعه به روش توصیفی بر روی۳۷۱ سر جونده که از شهرهای مختلف استان مازندران با تله های زنده گیر صید شدند، انجام گرفت. جوندگان صید شده پس از انتقال به آزمایشگاه و ثبت مشخصات جهت جدا سازی انگل های کرمی داخلی کالبد گشایی شدند. انگل ها به روش انگل شناسی جدا و از لحاظ طبقه بندی با میکروسکوپ نوری در حد جنس و گونه شناسایی شده و اطلاعات مربوط به هر جونده و انواع انگل های جدا شده ثبت گردید.
یافته ها: از مجموع ۳۷۱ سر جونده در ۷ گونه که از نواحی مختلف استان مازندارن صید گردیدند، بیشترین تعداد جونده صید شده از بخش مرکزی استان مربوطه به شهر ساری و کمترین تعداد مربوط به شهر آمل می باشد. بیشترین درصد جونده صید شده از گونه راتوس راتوس (۴۰ درصد) و کمترین درصد از جنس آپودموس (۲ درصد) بوده است. از ۶ گونه جونده ۸ گونه انگل کرمـی روده ای جـدا گـردید که ۳ گـونه آن از نماتودهـا (۲/۲۷ درصد)، ۳ گـونه از سستودهـا (۷/۱۹ درصد) و یک گونه از ترماتودها (۳/۰ درصد) می باشد. میـزان آلودگی جوندگان به انواع انگل های کرمی روده ای ۲/۴۷ درصد می باشد. میزان آلودگی جوندگان به انگل های کرمی روده ای عبارت بود از: سیفاسیا ابولاتا ۵/۳ درصد، نیپواسترونژیلوییدس گونه خزری۷/۲ درصد، تریکوسفال موریس۷/۹ درصد، هتراکیس اسپوموزوا ۳/۱۱ درصد، هیمنولپیس دیمنوتا ۱۵درصد، سیستی سرکوس فاسیولاریس ۵/۰ درصد، متاواتینا ۴ درصد، و واکینوستوما ایلوکانوم ۳/۰ درصد.
استنتاج: نتایج حاصل از مطالعه نشان می دهد که توزیع جوندگان بر حسب مناطق جغرافیایی متفاوت بوده و میزان آلودگی به انواع نماتودهابیشتر از انواع سستودها و ترماتودها می باشد. شدت آلودگی به انواع نماتودها بیش از سایر انگل های کرمی داخلی بوده است. در این تحقیق برای اولین بار دوگونه انگل کرمی داخلی نیپواسترونژیلویس گونه خزری و اکینوستوما ایلوکانوم شناسایی و گزارش شده است.
فرزاد متولی حقی ، شیرزاد غلامی ، مهدی شریف ، ایرج موبدی ، زهره سحابی ، محمدمهدی صداقت ، علی اصغر نجف پور ،
دوره ۱۲، شماره ۳۶ - ( مهر ۱۳۸۱ )
چکیده
سابقه و هدف: با توجه به نقش انگل های خارجی جوندگان در انتقال بیماری های مختلف از جمله طاعون، تب راجعه، تیفوس مورن و غیره، مطالعه ای جهت بررسی انگل های خارجی جوندگان در مناطق مختلف استان مازندران در سال های ۷۶ الی ۷۸ انجام پذیرفت.
مواد و روش ها: تحقیق به روش توصیفی انجام شد. جامعه مورد مطالعه جوندگان شهرهای ساری، بهشهر، قائم شهر (جویبار) ، آمل، محمودآباد، نور، رامسر، تنکابن و نواحی مرکزی شهرها (۵ کیلومتر اطراف شهر) بودند. با نصب تله های زنده گیر به صورت تصادفی در اماکن مختلف، نسبت به صید جوندگان اقدام گردید. پس از صید جوندگان و انتقال آنها به آزمایشگاه، متعاقب بیهوشی و ثبت مشخصات ظاهری جوندگان، آنها در بالای تشتک آبی به منظور جدا کردن انگل های خارجی برس می شدند. انگل های خارجی پس از جمع آوری از روی تشتک آب در الکل ۷۰ درجه نگهداری شده تا پس از مونته شدن مورد شناسایی قرار گیرند. همچنین کلیه اطلاعات مربوط به جونده و انگل در فرم مخصوص ثبت گردیده و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
یافته ها: درطی این بررسی مجموعا ۳۷۱ جونده متعلق به هفت گونه صید گردید که عبارت بودند از: ۱۴۸ Rattus rattus عدد (۴۰ درصد)؛ ۸۷ Rattus norvegicus عدد (۲۳ درصد)؛ ۴۰ Mus musculus عدد (۱۱ درصد)؛ ۲۵ Glis glis عدد (۷ درصد)؛ ۷ Apodemus sylvaticus عدد (۲ درصد)؛ ۴۵ Nesokia indica عدد (۱۲ درصد)؛ و ۱۹ Arvicola terrestis عدد (۵ درصد). همچنین در این بررسی اکتوپارازیت های جدا شده عبارت بودند از:Hoplopleuridae ، Echinolaelaps echidninus،Opiliacaridae ،Rhipicephalus ، N.faciatus وIxodidae که بیشترین فراوانی مربوط به Hoplopleuridae و کمترین فراوانی مربوط بهIxodidae می باشد.
استنتاج: نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که میزان آلودگی به انگل های خارجی در جوندگان صید شده و در منطقه مورد مطالعه ۴۰ درصد می باشد. آلودگی در گونه هایRattus rattus ،Nesokia indica ، Rattus norvegicus و Arvicola terrestris مشاهده گردید و اکتوپارازیت های جدا شده همگی از نظر پزشکی و دامپزشکی حایز اهمیت می باشند.
مهدی شریف ، فرزاد متولی حقی ، هاجر ضیایی هزارجریبی ،
دوره ۱۳، شماره ۳۸ - ( فروردين ۱۳۸۲ )
چکیده
سابقه و هدف: با توجه به اینکه بیمار گال یکی از بیماری های مهم پوستی می باشد و همچنین به عنوان یک عامل سنجش سطح و بهداشتی در جامعه مطرح می باشد، مطالعه ای جهت بررسی آلودگی به بیماری گال در دانش آموزان مدارس ابتدایی شهرسازی در سال های ۷۸-۱۳۷۹ انجام گرفت.
مواد و روش ها: پس از هماهنگی لازم با اداره آموزش و پرورش از میان ۹۰ دبستان ابتدایی، به تفکیک جنس دانش آموزان، تعداد ۳۵ دبستان پس از دسته بندی خوشه ای به روش تصادفی انتخاب شدند. پس از توضیح مختصری در مورد بیماری گال برای دانش آموزان، افرادی که خارش داشتند مشخص شدند و نمونه برداری به طریق آزمون خارش صورت گرفت. پس از مشاهده لام ها در صورت وجود تخم، نمف، بالغ یا پوست مایت، فرد آلوده تلقی می گردید و پرسشنامه که حاوی متغیرهایی شامل داشتن مربی، شغل والدین، تحصیلات والدین، استفاده از وسایل شخصی و رعایت بهداشت فردی بود با همراهی مسوولین مدرسه و دانش آموزان تکمیل می شد. اطلاعات ثبت شده در پرسشنامه پس از کد گذاری از نظر آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج با آزمون های کای دو و Z مورد مقایسه قرار گرفت.
یافته ها: در این پژوهش از ۱۰۷۳۷ دانش آموزان مورد مطالعه، ۲۲۵ نفر (۲,۰۹%) آلوده به بیماری گال بودند که میزان آلودگی در دبستان های دخترانه و پسرانه تقریبا برابر بود. از نظر آماری، اختلاف معنی داری بین آلودگی و متغیرهایی چون وجود مربی بهداشت، شغل پدر، سطح تحصیلات والدین(P<۰.۰۵)وجود داشت.
استناج: با توجه به یافته ها، مشخص گردید که شیوع بیماری گال در دانش آموزان مورد مطالعه درشهر ساری ۲,۰۹ درصد می باشد. با توجه به نتایج حاصل از آزمون متغیرها، مشخص گردید که وجود مربی، سطح تحصیلات والدین، شغل پدر، استفاده مشترک از وسایل شخصی و رعایت بهداشت فردی درمیزان آلودگی بین دانش آموزان نقش بسزایی دارد.
فرزاد متولی حقی ، مهدی شریف ، روانبخش اسماعیلی ، جواد رفیع نژاد ، بهزاد پارسی ،
دوره ۱۳، شماره ۳۸ - ( فروردين ۱۳۸۲ )
چکیده
سابقه و هدف: با توجه به نقش هیره ها در ایجاد واکنش های شدید آلرژیک در نزد افراد حساس، مطالعه ای جهت شناسایی مایت های گرد و غبار در منازل مسکونی شهر ساری در سال های ۷۹-۷۸ انجام پذیرفت.
مواد و روش ها: تحقیق به روش توصیفی انجام شد. جامعه مورد مطالعه هیره های منازل مسکونی شهر ساری بودند. در این بررسی، نمونه گیری تصادفی از ۸۰ منزل مسکونی که در مناطق مختلف شهر ساری واقع شده بودند از تاریخ ۱/۷/۱۳۷۸ لغایت ۱/۷/۷۹ انجام پذیرفت و مجموعا ۸۰ نمونه گرد و غبار از روی تشک، بالش و قالی توسط جاروبرقی جمع آوری گردید. نمونه ها پس از ثبت مشخصات محل به آزمایشگاه انتقال داده شدند. در آزمایشگاه مقدار ۲۰۰ میلی گرم غبار داخل پتری دیش ریخته شد و زیر بینو کولر قرار گرفت. با توجه به اینکه هیره نسبت به نور گرایش منفی دارد و زیر گرد و غبار می رود از سوزن حشره شناسی برای جداکردن آن استفاده شد و در الکل ۷۰ درجه نگهداری گردید. سپس عملیات روشن کردن نمونه خنثی کردن و بالاخره موناژ با استفاده از محلول هویر (Hoyer) انجام شد تا پس از مونته شدن مورد شناسایی قرار گیرند. همچنین کلیه اطلاعات مربوط به هیره ها در فرم مخصوص ثبت گردیده و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
یافته ها: در این بررسی ۳۴۰۰ هیره صید گردید که پس از تشخیص و تعیین هویت ۵ گونه مورد شناسایی قرار گرفتند که عبارت بودند از:Dermatophogides pterony ssinus با (۸۷,۷۵ درصد) وDermatophogoides farinae با (۱.۱۵ درصد)، Euroglyphus maynei با (۰.۴۵ درصد)، Glychphgus domesticus با (۹.۹ درصد) و cheyletus malayensis با (۰.۷۵ درصد). با توجه به گونه های جمع آوری شده نتایج بررسی نشان داد که تعداد ۳۰ منزل (۳۷.۵ درصد) آلوده به یک یا چند نوع هیره بودند. همچنین مشخص گردید که ۱۵ درصد اماکن مسکونی بیش از ۳۰۰ هیره داشتند.
استنتاج: نتایج حاصل از این تخفیف نشان داد که میزان آلودگی به هیره های گرد و غبار در منازل مسکونی مورد مطالعه، ۳۷,۵ درصد می باشد. با توجه به اینکه Dermatophogoides farinae وDermatophogoides pteronyssinus و Euroglyphus maynei صید شده در ایجاد آلرژی های شدید نقش دارند تعداد ۱۵ درصد این اماکن دارای تراکم هیره بیش از ۳۰۰ هیره بودند که این تعداد می تواند علایم بیماری آسم ارتباط کامل داشته باشد.
فرزاد متولی حقی ، سیاوش تیرگری ، فضل اله چنگانی ، رضاعلی محمدپور تهمتن ،
دوره ۱۴، شماره ۴۳ - ( تير ۱۳۸۳ )
چکیده
سابقه و هدف: با توجه به نقشی که عقرب ها در عقرب گزیدگی و میزان مرگ و میر ناشی از آن دارند به عنوان یکی از مهم ترین مشکلات بهداشتی و پزشکی مطرح می باشند. از این رو مطالعه ای جهت شناسایی عقرب های مناطق کوهستانی شهرستان ساری در سال ۸۱-۱۳۸۰ انجام گرفت.
مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی بوده و جامعه مورد مطالعه، عقرب های مناطق کوهستانی شهرستان ساری می باشد. زمان بررسی از خرداد ماه ۱۳۸۰ لغایت مهر ۱۳۸۱ بوده است.نمونه برداری به صورت خوشه ای و به روش capture re-capture در منطقه انجام می گرفت که پس از صید فعال نمونه ها، عقرب ها در شیشه های نگهدارنده، منتقل و پس از ثبت مشخصات از جمله: تاریخ و محل صید نمونه و ... به آزمایشگاه ارسال می گردید. در آزمایشگاه با استفاده از استریو میکروسکوپ و کلیدهای شناسایی عقرب های ایران، نمونه ها تعیین جنسیت و شناسایی می شدند.
یافته ها: در این پژوهش تعداد ۸۷۵ نمونــه صید گردید کــه شامل دو گـــونه (۳۸,۸۵ درصد)mesobuthus eupeus eupeus ، mesobuthus eupeus philipowitschi (%۶۱.۱۵) بوده و همگی متعلق به خانواده بوتیده بودند از این تعداد ۸/۱۰ درصد عقرب ها از جنس نر و ۱۵/۸۹ درصد از جنس ماده بودند.
استنتاج: با توجه به یافته ها مشخص می گردد که منطقه آلوده به دو گونه عقرب می باشد که همگی از نظر پزشکی حایز اهمیت می باشد، لذا انجام تحقیقات بیش تر در خصوص نوع زمین و پوشش آن، شرایط آب و هوایی و ... و سایر خصوصیات زیست محیطی در منطقه ضروری به نظر می رسد.
فرزاد متولی حقی ، محمد کرمی ، احمدعلی عنایتی ، رقیه صفری ،
دوره ۱۷، شماره ۵۸ - ( خرداد ۱۳۸۶ )
چکیده
سابقه و هدف: سوسری ها از جمله ناقلین مکانیکی هستند که در انتقال عوامل بیماریزای مختلف نقش بسزایی دارند. مطالعه حاضر به منظور تعیین سطح حساسیت سوسری ها نسبت به حشره کش های پیر تروئید در بیمارستان های امام خمینی (ره) وبوعلی در سال ۱۳۸۳ انجام گرفت.
مواد و روش ها: کلیه آزمایشات به روش تماسی (Contact) انجام گرفت. در این مطالعه پس ازجمع آوری سوسری های آلمانی از بیمارستان ها، نمونه ها به دو گـروه مورد و شاهد تقسیم شدنـد. نمونه های جمـع آوری شـده با سه نـوع حشـره کش پرمترین ۹۲ درصد - دلتا مترین ۹۸ درصد و سایپرمترین ۹۲ درصد مورد آزمایش قرار گرفتند. نمونه های آزمایش در گروه های ۱۰ تایی با استفاده از حشره کش حل شده در استون و نمونه های شاهد با بوکال های آغشته به استون بدون سم در زمان های مورد نظر تماس داده شدند و پس از ۲۴ ساعت نتایج مورد قرائت قرار گرفت. نتایج حاصله مورد تجزیه و تحلیل آماری به روش پروبیت قرار گرفت و خط رگرسیون و زمان تماس ترسیم گردید و نقاط LT۵۰ - LT۹۰ محاسبه گردید.
یافته ها: پس از تماس سوسری ها با حشره کش های فوق در زمان های مورد نظر و آنالیز پروبیت، نتایج زیر به دست آمد: LT۵۰ برای حشره کش های پرمترین در بیمارستان امام خمینی ۲۰,۲۴، بیمارستان بوعلی ۱۹.۸۷ و برای سوش حساس ۸.۸۹ دقیقه و برای حشره کش های دلتامترین در بیمارستان امام خمینی ۱۹.۳۰، بیمارستان بوعلی ۱۷.۶۰ و برای سوش حساس ۸.۸ دقیقه و هم چنین سایپرمترین در بیمارستان امام خمینی ۱۹.۶۴، بیمارستان بوعلی ۱۸.۶۶ و برای سوش حساس ۸.۶۴ دقیقه. LT۹۰ برای سوش های بیمارستان امام خمینی ۴۲.۹۱، ۴۱.۲۱، ۳۷.۳۸ دقیقه و در بیمارستان بوعلی۴۲.۵۹ ، ۴۰.۸۸، ۳۴.۰۵ دقیقه و برای سوش حساس ۱۷.۵۸، ۱۸.۴۳، ۱۷.۲۸ دقیقه به دست آمد. نسبت مقاومت حشره کش های پیرتروئید بر روی سوش بوعلی برای پرمترین ۲.۲۳ برای دلتا مترین ۲ و برای سایپرمترین ۲.۱۵ و در بیمارستان امام خمینی برای پرمترین۲.۲ برای دلتامترین ۲.۱۹ و برای سایپرمترین ۲.۲۷ بوده است.
استنتاج: با توجه به LT۹۰-LT۵۰ و هم چنین نسبت های مقاومتRR در نژادهای سوسری های آلمانی با حشره کش های پرمترین - دلتا مترین و سایپرمترین مورد آزمایش مشخص گردید که سوسری ها نسبت به این حشره کش ها دارای تحمل (Tolerance) هستند و با توجه به گسترش روند مقاومت به پیر تروئیدها در دنیا، این تحقیق استفاده از حشره کش های دیگر و روش های کنترل مناسب تر را مانند بهسازی محیط و مدیریت محیط سمپاشی متناوب و چرخشی و استفاده از روش های تلفیقی را جهت کنترل آفت مورد تاکید قرار می دهد.
سید موسی متولی حقی، مهدی نجم، مهدی فخار، شیرزاد غلامی، سید فرزاد متولی حقی،
دوره ۲۱، شماره ۱ - ( ویژه نامه اسفند (شماره ۱) ۱۳۹۰ )
چکیده
سابقه و هدف: اننروبیوس ورمیکولاریس (اکسیور) از شایع‌ترین عفونت انگلی کرمی روده‌ای در کودکان می باشد این مطالعه با هدف بررسی شیوع عفونت انتروبیوزیس در کودکان مهدکودک‌های شهرهای بابل و ساری در سال ۱۳۹۰ انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه توصیفی- مقطعی نمونه‌گیری روش چسب اسکاچ و ۸۰۰ کودک با محدوده سنی یک تا شش سال، از ۱۸ مهدکودک شهر بابل و ساری در سال ۱۳۹۰ انجام شد. سپس نمونه‌های تهیه شده با میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های حاصل، در پرسشنامه ثبت و با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون آماری کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: از ۸۰۰ کودک مهدکودک‌های بابل و ساری، ۳۸۷ (۳/۴۸ درصد) مذکر و ۴۱۳ نفر (۶/۵۱ درصد) مؤنث بودند میزان آلودگی به انگل در افراد مورد بررسی ۵۹ نفر۳/۷ درصد مشاهده شد. از این تعداد، ۳۳ نفر (۱/۴ درصد) پسر و ۲۶ نفر (۲/۳ درصد) دختر بودند آلوده بیشترین میزان آلودگی در کودکان با محدوده سنی زیر ۳ سال گزارش شد. میزان آلودگی در میان کودکانی که والدین آنها تحصیلات دانشگاهی داشتند بیش‌تر از سایر گروه‌ها ( ۳/۵۴ درصد) مشاهده شد (۰۵/۰ < P).
استنتاج: با توجه به اهمیت پزشکی و بهداشتی به خصوص در کودکان مهدکودک‌ها، ارتقاء سطح بهداشتی می‌تواند در کاهش عفونت و عوارض انگلی مؤثر باشد. بنابراین انجام آزمایش انگل شناسی دوره‌ای و توجه به بهداشت فردی و عمومی در این مراکز ضروری به نظر می‌رسد.
سید فرزاد متولی حقی، جواد رفیع‌نژاد، سیده محبوبه حسینی، جمشید یزدانی چراتی، بهزاد پارسی،
دوره ۲۳، شماره ۱۱۰ - ( اسفند ۱۳۹۲ )
چکیده
سابقه و هدف: پدیکلوزیس (Pediculosis) یکی از بیماری‌های انگلی انسان است که عامل مهمی در سنجش سطح بهداشت جامعه محسوب می‌گردد. مطالعه حاضر جهت بررسی عوامل مؤثر در اپیدمیولوژی پدیکلوزیس در دانش‌آموزان مدارس ابتدایی شهرستان‌های استان مازندران بر اساس سامانه اطلاعات جغرافیایی در سال ۹۲-۱۳۹۱ صورت گرفت.
مواد و روش‌ها: از میان ۴۵۲۳۷ دانش‌آموزان شهرستانی که ۱۴۶۵۰ نفر در مناطق روستایی و ۳۰۵۸۷ نفر در مناطق شهری ساکن بودند، ۳۶۰۲۴ دانش‌آموز دختر و ۹۲۱۳ دانش‌آموز پسر به تفکیک تعداد و جنسیت و پس از دسته‌بندی خوشه‌ای به طریق تصادفی در شهرستان‌های عمده استان مازندران از گلوگاه تا رامسر انتخاب شدند و از نظر آلودگی به شپش (تخم، بالغ) مورد معاینه قرار گرفتند. با استفاده از پرسشنامه، اطلاعات دانش‌آموزان تکمیل گردید و نتایج حاصل شده از طریق آزمون آماری ۲ مورد بررسی قرار گرفت. در پایان با وارد کردن اطلاعات بیماری موردنظر در جدول اطلاعاتی استان، توزیع فضایی بیماری با استفاده از نرم‌افزار GIS (Geographical information system) ترسیم شد.
یافته‌ها: در بین ۴۵۲۳۷ دانش‌آموز مورد بررسی، ۸۲۳ فرد آلوده به پدیکلوزیس شناسایی شدند. متوسط درصد آلودگی در مناطق شهری استان ۴/۱ درصد و در مناطق روستایی استان ۶۴/۵ درصد بود. بین شیوع پدیکلوزیس با برخی متغیرها ارتباط معنی‌داری مشاهده شد. اطلاعات به دست آمده نشان داد که آلودگی در غرب استان کمتر از نواحی مرکزی و شرق استان بود.
استنتاج: این تحقیق نشان داد که میزان تحصیلات والدین، داشتن مربی بهداشت و رعایت بهداشت فردی با شیوع پدیکولوزیس در جمعیت رابطه معکوس دارد. جهت کنترل و پیشگیری از پدیکلوزیس، کوشش در راستای ارتقای سطح آگاهی مردم ضروری می‌باشد.
محمد یوسف مقدم، فرزاد متولی حقی، محمود فاضلی دینان، نصیبه حسینی واسوکلایی، احمدعلی عنایتی،
دوره ۲۵، شماره ۱۳۴ - ( اسفند ۱۳۹۴ )
چکیده
سابقه و هدف: پشه های آنوفل به دلیل این که ناقلین بیماری مالاریا می باشند، از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. در ایران ۲۴ گونه آنوفل صید شده که ۸ گونه از آن ها ناقل قطعی مالاریا می باشند. مالاریا به دلایل مختلف از جمله مقاومت آنوفل ها به حشره کش ها، هنوز در کشور حذف نشده است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه که به روش مروری انجام شد، با استفاده از کلمات کلیدی مانند آنوفل، مالاریا، مقاومت، ناقلین، حشره کش، مکانیسم های مقاومت و غیره و جستجو در اینترنت، سایت های مرتبط، مجلات معتبر پزشکی و بهداشتی، Google Scholar ،PubMed ،SID ، Ovid Medline, Web of Science، irandoc، سایت WHO و غیره، تعداد ۱۶۰ مقاله و پایان نامه منتشر شده طی سال های ۱۳۰۰ تا سال ۱۳۹۴ دریافت و در نهایت تعداد ۶۰ منبع انتخاب و مورد نقد، تفسیر، تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: آنوفل استفنسی نسبت به سموم DDT،Dieldrin و Malathion مقاوم و نسبت به دلتامترین به سمت مقاومت پیش می‌رود، هنوز گزارشی مبنی بر مقاومت An. Fluviatilis، An. Superpictusو An. Sacharovi نسبت به سموم DDT،Dieldrin ،Malathion و Deltamethrin در ایران وجود ندارد. هم چنین بررسی ها نشان از مقاومت این ناقلین به حشره کش DDT دارد.
استنتاج: مقاومت به حشره کش ها به تهدیدی در برابر اثربخشی روش های مبارزه با ناقلین تبدبل شده است. این موضوع به خصوص با در نظر گرفتن برنامه حذف مالاریا در ایران دارای اهمیت ویژه ای است. بنابراین ارزیابی مقاومت به
حشره کش ها در ناقلین مالاریا مورد تأکید است.
محمد یوسف مقدم، روح الله دهقانی، احمد علی عنایتی، محمود فاضلی دینان، سید فرزاد متولی حقی،
دوره ۲۶، شماره ۱۴۱ - ( مهر ۱۳۹۵ )
چکیده
چکیده
سابقه و هدف: عقرب زدگی یکی از عوامل تهدید کننده سلامت انسان خصوصاً در ایران محسوب می‌شود. شناسایی عوامل اپیدمیولوژی موثر بر عقرب زدگی نقش مهمی در پیشگیری از این مشکل بهداشتی دارد. بنابراین این مطالعه با هدف بررسی اپیدمیولوژی عقرب زدگی در شهرستان درمیان استان خراسان جنوبی انجام گرفته است.
مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- مقطعی به‌صورت گذشته نگر بوده است که در آن تمامی افرادی‌که از تاریخ ۱/۱/۱۳۹۴ لغایت ۲۹/۱۲/۱۳۹۴ درشهرستان درمیان استان خراسان جنوبی دچار عقرب‌زدگی شده و به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه نموده‌اند مورد مطالعه و بررسی قرارگرفتند. اطلاعات دموگرافیک و اپیدمیولوژی بیماران از فرم‌های ثبت موارد عقرب‌زدگی موجود در مراکز بهداشتی و درمانی استخراج شد و با استفاده از نرم‌افزار ۲۰ SPSS موردتجزیه و تحلیل قرارگرفت.
یافته‌ها: از مجموع ۱۳۲ مورد عقرب‌زدگی بررسی شده، ۵۸ مورد مرد (۹/۴۳ درصد) و ۷۴ مورد زن (۱/۵۶ درصد) بودند. بیشترین موارد (۲۲ درصد) در گروه سنی ۳۵ تا ۴۴ سال، کمترین موارد (۸/۶ درصد) درگروه سنی ۶۵ سال به بالا و۳/۸ درصد از موارد نیزدرگروه سنی زیر ۱۵ سال قرارداشتند. دست‌ها با ۷/۴۷درصد، پاها با ۴/۳۹ درصد و سر و صورت با ۹/۱۲ درصد به‌ترتیب بیشترین موارد عقرب‌زدگی را به خود اختصاص داده بودند. بیشترین موارد در ۶ ماهه اول سال و پیک شیوع آن (۲۲ درصد) در تیرماه رخ داده است. ۵/۲۹ درصد موارد که در این پژوهش موردبررسی قرارگرفته‌اند در مناطق شهری و۵/۷۰ درصد موارد در مناطق روستایی سکونت دارند.
استنتاج: با توجه به این که بیشترین درصد عقرب‌زدگی در مناطق روستایی شهرستان گزارش شده است، لذا آموزش راه‌های پیشگیری از عقرب‌زدگی به جامعه روستایی و همچنین بهسازی و بهینه‌سازی منازل مسکونی و معابر روستا می‌تواند سهم زیادی در کاهش عقرب‌زدگی داشته باشد.
محمد یوسف مقدم، روح الله دهقانی، احمد علی عنایتی، محمود فاضلی دینان، بابک وزیریان زاده، جمشید یزدانی چراتی، سید فرزاد متولی حقی،
دوره ۲۶، شماره ۱۴۴ - ( دی ۱۳۹۵ )
چکیده
سابقه و هدف: عقرب‌ها به دلیل داشتن نیش زهرآگین و ویژگی‌های مورفولوژیکی خاص، همواره مورد توجه انسان بوده‌اند. ترس و اضطراب ناشی از این جانوران و عقرب زدگی از مهم ترین مسائل بهداشتی و پزشکی کشورها به خصوص ایران محسوب می‌شود. لذا این مطالعه به منظور شناسایی فون عقرب‌های شهرستان درمیان استان خراسان جنوبی در سال ۱۳۹۴ انجام گردید.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش توصیفی، ۲۱ منطقه از شهرستان درمیان شامل مناطق دشت، کوهستان، مسکونی، غیرمسکونی، شهری و روستایی به مدت ۱۲ ماه در سال ۱۳۹۴ به صورت ماهیانه مورد نمونه‌برداری قرار گرفت. جمع‌آوری عقرب‌ها به روش جستجوی فعال به مدت ۲ ساعت در روز، ۲ ساعت در شب و روش تله‌گذاری انجام گرفت و با استفاده از کلید شناسایی دهقانی و فرزان پی و به کمک خصوصیات مورفومتری مورد شناسایی قرار گرفتند.
یافته‌ها: در این مطالعه از تعداد ۶۸۵ نمونه جمع‌آوری شده، تعداد ۵ گونه عقرب شامل مزوبوتوس اپئوس، آندرکتونوس کراسیکودا، ارتوکیروس اسکروبیکولزوس، کمبسوبوتوس ماتهیزنی و مزوبوتوس کوکازیکوس از خانواده بوتیده مورد شناسایی قرار گرفتند که گونه مزوبوتوس اپئوس با تعداد ۳۷۳ مورد (۵/۵۴ درصد) بیشترین فراوانی و گونه آندرکتونوس کراسیکودا با تعداد ۲۲ مورد (۲/۳ درصد) کم ترین فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند.
استنتاج: باتوجه به مشاهده گونه آندرکتونوس کراسیکودا (عقرب سیاه) در شهرستان درمیان، که یکی از گونه‌های خطرناک ایران می‌باشد، پیشنهاد می‌گردد ضمن تشدید برنامه مراقبت از عقرب‌زدگی در سطح شهرستان، توصیه به تجویز سرم ضد عقرب توسط پزشکان در کلیه موارد عقرب‌زده با در نظر گرفتن رنگ عقرب و نوع منطقه محل سکونت فرد مصدوم مورد تاکید قرار گیرد.
فرزاد متولی حقی، روح اله دهقانی،
دوره ۲۷، شماره ۱۵۱ - ( مرداد ۱۳۹۶ )
چکیده
سابقه و هدف: کژدم‌ها به خاطر ساختار مرفولوژیک، در ایران از گذشته‌های دور اهمیت زیادی داشته‌اند که علت آن فراوانی کژدم و نیش زهری آن می‌باشد. در ایران در ۵۰ سال اخیر، کژدم‌ها از جنبه‌های مختلف زیستی و زهر‌شناسی مطالعه شده‌اند. تشخیص گونه‌ای این جانوران نسبت به جنبه‌های دیگر بیش‌تر مورد توجه بوده است. هدف این مطالعه ارائه آخرین چک لیست گونه‌های این جانوران در ایران می‌باشد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه با استفاده از کلمات کلیدی مانند کژدم، گونه، طبقه‌بندی، ایران و خانواده در سایت‌های مرتبط با مجلات معتبر در پایگاه‌های علمی مانند Web of Science, Ovid PubMed , Systematic Review , SID, Iran Medex, Scirus, Google Schoolar, و Medline مورد جستجو قرار گرفت. مقالات سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۶ با تاکید برفراوانی گونه‌ای یا فون ایران مورد جستجو قرار گرفت. در مجموع تعداد ۱۵۰ منبع بررسی شد و ۷۵ منبع با تمرکز بر مطالعات در ایران، انتخاب شد.
یافته‌ها: تاکنون ۶۴ گونه از کژدم‌ها در ایران گزارش شده است که ۸۶ درصد گونه‌ها متعلق به خانواده بوتیده، ۵/۹ درصد همیسکورپیده و ۵/۴ درصد اسکورپیونیده می‌باشد. این گونه‌ها بیش‌تر در مناطق گرمسیری ایران زندگی می‌کنند.
استنتاج: با توجه به افزایش چشمگیر تعداد گونه‌های کژدم در ایران در ۳۰ سال گذشته، انتظار می‌رود این روند در آینده هم توسط پژوهشگران ایرانی و خارجی ادامه یابد و تعداد گونه‌های کژدم در ایران مرتب تجدید نظر شود.
لطف اله داودی، شیرافکن کردی، مظاهر آزرده، آرمین بهادری، فاطمه بهرامی، محمد طبرستانی، محسن حسین زادگان، موسی متولی حقی، روح‌اله عابدیان کاسگری، عیسی سلیمانی،
دوره ۳۰، شماره ۱۹۰ - ( آبان ۱۳۹۹ )
چکیده
سابقه و هدف: هیداتیدوز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های انگلی دنیا می باشد که در ایران نیز اندمیک است. در مناطق روستایی احتمال مواجهه بیش‌تری با این عفونت وجود دارد و بهدلیل اینکه تاکنون هیچ مطالعه سرمی در شهرستان قائم‌شهر انجام نشده بود، این مطالعه با هدف بررسی میزان شیوع سرمی هیداتیدوزیس انسانی و عوامل خطر آن در مراجعه‌کنندگان به مراکز بهداشت روستایی قائم شهر به روش سرولوژی الایزا انجام شد.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی مقطعی در مجموع ۴۰۳ نمونه سرم جمع‌آوری و بعد از تکمیل پرسشنامه، بررسی آنتی‌بادی ضد اکینوکوکوس‌گرانولوزوس با استفاده از روش سرولوژی الایزا سنجیده شد. نتایج پس از ثبت در نرم‌افزار SPSS ۲۴، با استفاده از رگرسیون لجستیک تجزیه تحلیل شد.
یافته‌ها: از نظر آنتی‌بادی ضد اکینوکوکوس‌گرانولوزوس ۱۱مورد (۷۳/۲ درصد) مثبت بودند. از نظر مثبت بودن سرمی بین جنس، مصرف سبزیجات خام و آب غیرکلرینه، ارتباط با خاک و نگه‌داشتن سگ اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد(۰۵/۰P>)، اما درد شکم و مصرف سبزیجات وحشی با وجود آنتی‌بادی ضد اکینوکوکوس‌گرانولوزوس ارتباط معنی‌داری داشتند(۰۵/۰<P).
استنتاج: میزان شیوع در این منطقه با سایر مناطق ایران مطابقت دارد. باتوجه به نتایج به دست آمده، سبک زندگی و متغیرهای موجود در روستاهای قائم‌شهر، مطالعات تکمیلی در دیگر مناطق مازندران که اقلیم مشابهی دارند پیشنهاد می‌شود.
فرزاد متولی حقی، فاطمه جعفری، کامران اکبرزاده، معصومه اسلامی فر، علی جعفری، امید دهقان، معصومه شیخی، سید حسن نیکوکار، جمشید یزدانی چراتی، محمود فاضلی دینان، احمدعلی عنایتی،
دوره ۳۱، شماره ۱۹۵ - ( فروردین ۱۴۰۰ )
چکیده
سابقه و هدف: مگس‌ها دارای تنوع بسیار بالا بوده و بهدلیل سازگاری و ارتباط نزدیک با انسان قادر به انتقال بسیاری از پاتوژن‌ها هستند. بنابراین این مطالعه با هدف شناسایی و تعیین فون مگس‌های مهم از نظر پزشکی در شهرستان جویبار در شمال ایران انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه توصیفی- تحلیلی به مدت یک سال و ماهیانه دوبار در سایت‌های تعیین شده در شهرستان جویبار شامل محل دفن زباله بیمارستانی، زباله ساحلی، زباله روستایی، زباله شهری و اطراف کشتارگاه در سال ۱۳۹۶ انجام شد. تنوع گونه‌ای مگس‌های صید شده پس از شناسایی براساس شاخص‌های شانون، مارگالف و یکنواختی ارزیابی شد.
یافته‌ها: در این مطالعه هفت گونه موسینیا استابولانس، موسکا دومستیکا، لوسیلیا سزار، لوسیلیا سریکاتا، کالیفورا ویسی‌نیا، سارکوفاگا آرگیروستوما و سارکوفاگا آفریکا ازسه خانواده کالیفوریده، سارکوفاژیده و موسیده صید شد. بر اساس نتایج همبستگی پیرسون جمعیت مگس‌ها به‌صورت معنی‌داری با افزایش دما و کاهش رطوبت افزایش می‌یابد. شاخص شانون (H´) به‌ترتیب بیشترین وکم‌ترین مقدار تنوع را در محل زباله‌های ساحلی (۰۰۵/۱) و زباله‌های شهری (۲۷/۰) نشان داد.
استنتاج: گونه موسکا دومستیکا به‌عنوان فراوان‌ترین گونه در جویبار می‌تواند نقش قابل توجهی را در بهداشت منطقه و تغییرات گونه‌ای مگس‌ها ایفا نماید. تفاوت در مقدار تنوع گونه‌ای مگس‌ها در مناطق مختلف عمدتاً ناشی از تغییرات یکنواختی گونه در این مناطق است. پایین بودن مقدار تنوع گونه‌ای مگس‌ها در منطقه می‌تواند زنگ خطری برای شیوع بیماری‌های مربوطه باشد. در این خصوص اقدامات کنترلی مانند دفع بهداشتی زباله‌ها برای جلوگیری از اپیدمی بیماری‌های منتقله توسط مگس‌ها ضروری به نظر می‌رسد.
سیدحسن نیکوکار، گل نسا باقری، امید دهقان، فرزانه صحرایی، محمود فاضلی دینان، سیدفرزاد متولی حقی، نصیبه حسینی واسوکلایی، محمدرضا باقری،
دوره ۳۴، شماره ۲۳۶ - ( شهریور ۱۴۰۳ )
چکیده
طاعون یک بیماری مشترک بین انسان و دام است که توسط باکتری Yersinia pestis (یرسینیا پستیس) ایجاد می‌شود. این مطالعه یک مروری روایتی (Narrative review) می‌باشد. داده‌های مورد نیاز پژوهش از طریق جستجو در موتورهای جستجوی داده Google Scholar، پایگاه‌های علمی بین‌المللی شامل: Pub Med، Web of Science، (Sciencedirect, Scopus) Elsevier، Lilacs و پایگاه‌های علمی داخلی شامل: سامانه دانش‌گستر برکت (Barakatkns)، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، کتابخانه پزشکی ایرانی (Medlib)، بانک اطلاعات نشریات کشور (Magiran)، مرجع دانش (Civilica)، با استفاده از کلمات کلیدی فارسی "طاعون"، "یرسینیا پستیس"، "شیوع طاعون"، "کک" و "کنترل" و انگلیسی "Plague"، "Yersinia pestis"، "Plague outbreak"،"Flea"،"Control"، به‌صورت جستجوی انفرادی و جستجوی پیشرفته ترکیبی از سال ۱۹۷۴ تا ژوئن ۲۰۲۴ گردآوری شد. در مقاله حاضر، عامل و انواع طاعون، نحوه انتقال آن، روش‌های تشخیصی، وضعیت طاعون در دنیا و ایران، کک در ایران و روش‌های پیشگیری و کنترل بیماری مورد بحث قرار می‌گیرد.
این بیماری باعث سه همه‌گیری تاریخی بزرگ (پاندمی) شده است. ازجمله طاعون سیاه در قرن چهاردهم که میلیون‌ها زندگی را در اروپا، آسیا و آفریقا گرفت و عمیقاً جمعیت کشورهای آسیب دیده را تحت تأثیر قرار داد. طاعون هنوز در دنیا در بسیاری از مناطق کشورهای گرمسیری آفریقا، آسیا و آمریکا فعال است. اخیرا در جهان، بیشترین موارد طاعون انسانی از ماداگاسکار گزارش شد. ناقل اصلی بیماری برای انسان، گونه زئونوپسیلا کئوپیس (Xenopsylla cheopis) در سراسر جهان معرفی شده است. در ایران، سوابق طاعون انسانی به گذشته بر می‌گردد. تغییرات اقلیمی و تغییرات اکولوژیکی ممکن است بر توزیع ناقلین و میزبانان طاعون تأثیر بگذارد و خطر بازگشت آن را حتی در مناطقی که بیماری در حال حاضر خاموش است، افزایش دهد. در ایران، افزایش تعاملات بین جوامع انسانی و حیات وحش، همراه با تغییر در شیوه‌های کشاورزی تحت تأثیر عوامل اقلیمی، می‌تواند شیوع طاعون را تسهیل کند. گزارش عامل بیماری در جوندگان و سگ‌ها در غرب ایران (کردستان و همدان) بر اهمیت ظهور مجدد طاعون در منطقه تاکید دارد. تظاهرات بالینی بیماری به اشکال بوبونیک، سپتی‌سمیک و پنومونیک رخ می‌دهد. شایع‌ترین نوع طاعون، طاعون خیارکی معروف است که به دنبال گزش ککی که قبلاً از حیوان آلوده تغذیه کرده است به وجود می‌آید و با علائمی همچون تب، سردرد، لرز، ضعف و خستگی، تورم و التهاب گره‌های لنفاوی ظاهر می‌شود. تاخیر در درمان، خطر مرگ و میر ناشی از بیماری را افزایش می‌دهد. طاعون، با تاریخچه‌ای پر از وحشت و خسارات، هم‌چنان یک چالش بهداشتی جهانی است. آشنایی با این بیماری و راه‌های پیشگیری و کنترل آن بسیار مهم است تا از شیوع مجدد آن جلوگیری شود.
با توجه به وضعیت فعلی طاعون در ایران، ضرورت پایش مداوم و مطالعات دقیق‌تر در زمینه بوم‌شناسی ناقلین، همچنین توسعه استراتژی‌های مؤثر برای کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها احساس می‌شود. همکاری بین‌المللی در زمینه پژوهش‌های علمی و تبادل اطلاعات در مورد شیوع طاعون و راهکارهای کنترل آن از دیگر راه‌های مؤثر در این زمینه به شمار می‌رود. در نهایت، تقویت زیرساخت‌های بهداشتی و توسعه برنامه‌های آموزشی برای جامعه، از مهم‌ترین الزامات برای جلوگیری از شیوع طاعون و سایر بیماری‌های عفونی در ایران به شمار می‌آید.
mazums.ac.ir