ناهید نیکزاد قادیکلایی، رویا ملک زاده، ابراهیم جعفری پویان، الهه محمودی،
دوره ۳۴، شماره ۲۳۳ - ( خرداد ۱۴۰۳ )
چکیده
سابقه و هدف: فرهنگ ایمنی یک سازمان محصول ارزش‌ها، نگرش‌ها، تصورات و الگوهای رفتاری می‌باشد که تعهد و چارچوب مدیریت ایمنی و سلامت سازمان را مشخص می‌کند. هدف از ارزیابی فرهنگ ایمنی، تشخیص وضعیت موجود فرهنگ ایمنی و بالا بردن آگاهی کارکنان در این زمینه و ارزیابی مداخلات مربوط به ایمنی و ردیابی تغییرات صورت گرفته می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف تحلیل وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار در بین‌کارکنان بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال ۱۴۰۱، انجام پذیرفت.
مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر ازنوع توصیفی تحلیلی و به‌صورت مقطعی، درسال ۱۴۰۱ بر روی ۴۴۰ نفر ازکارکنان بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و روش نمونه‌گیری، تصادفی ساده بود. ابزار مورد استفاده پرسشنامه استاندارد فرهنگ ایمنی بیمار (HSOPSC) بود. پرسشنامه ۴۲ سؤال داشت که ۱۲ بعد از فرهنگ ایمنی بیمار شامل ابعاد درک کلی بیمار، یادگیری سازمانی و بهبود مستمر، کار تیمی داخل بخش‌های بیمارستانی، سیاست غیر تنبیهی در موارد بروز خطاها، مسائل کاری مربوط به کارکنان، انتظارات و اقدامات مدیر/سوپروایزر در جهت ارتقاء ایمنی بیمار، باز بودن مجاری ارتباطی، بازخورد و تبادل اطلاعات درباره خطا، حمایت مدیریت بیمارستان، کار تیمی در بین بخش‌های بیمارستانی، تحویل و نقل و انتقالات بیمارستانی و تناوب گزارش‌دهی حوادث ناخواسته را بر مبنای مقیاس پنج درجه‌ای لیکرت اندازه‌گیری کرد. میانگین نمرات کم‌تر از ۵/۲ بیانگر فرهنگ ایمنی بیمار پایین، بین ۲/۵ تا ۳/۷۵ وضعیت قابل قبول و ۳/۷۵و بالاتر نشان‌دهنده فرهنگ ایمنی بیمار به‌عنوان نقطه قوت بیمارستان بود. تجزیه و تحلیل با استفاده از نرم‌افزار SPSS ۲۴ و آزمون‌های آماری تی مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و فریدمن انجام شد.
یافته‌ها: براساس نتایج مطالعه بیش‌تر مشارکت‌کنندگان (۴۷ درصد) دارای سن ۳۰ تا ۴۰ سال و سابقه کاری ۱ تا ۱۰ سال (۶/۴۴ درصد) بودند. هم‌چنین اکثر افراد مورد مطالعه (۵۹ درصد) شیفت در گردش بودند. وضعیت کلی فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران ۶۴/۴ درصد با میانگین ۰/۴۳±۳/۲۲ بود، به‌طوری‌که ۸۶/۱ درصد کارکنان مشارکت‌‌کننده وضعیت ایمنی بیمار را متوسط برشمردند. در بین ابعاد فرهنگ ایمنی بیمار، بیش‌ترین وکم‌ترین امتیاز به‌ترتیب مربوط به ابعاد "وضعیت کار تیمی داخل بخش‌های بیمارستانی" با میانگین و انحراف معیار ۰/۷۹±۳/۹۰ (۷۸ درصد) و "وضعیت تحویل و نقل و انتقالات بیمارستانی" با میانگین و انحراف معیار۰/۹۲±۲/۷۵ (۵۵ درصد) بود. طبق آزمون پارامتری T مستقل تک نمونه‌ای به عمل آمده، نمره به‌دست آمده از وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان‌های تحت پوشش، از میانگین نمره استاندارد ۳ بیش‌تر بوده است (۰/۰۵>P). فرهنگ ایمنی بیمار در افراد دارای سابقه خدمتی بالاتر دارای وضعیت بهتری نسبت به افراد کم تجربه‌تر بود (۰/۰۵>P). در وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار در شیفت‌های مختلف کاری شرکت کنندگان تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (۰/۰۵<P). هم‌چنین بیمارستان‌های آموزشی از میانگین وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار مطلوب‌تری نسبت به بیمارستان‌های غیرآموزشی برخوردار بودند (۰/۰۵>P).
استنتاج: بر اساس نتایج، تحویل و نقل و انتقالات بیمارستانی از ضعیف‌ترین حیطه ها بود که برگزاری دوره‌های آموزشی مناسب از قبیل کارگاه‌های آموزشی و آموزش‌های ضمن خدمت برای تحویل و نقل و انتقال صحیح بیمار و هم‌چنین امکان نقد تصمیمات و کارهای افراد رده‌های بالاتر و سؤال در زمینه مسائلی که به نظر کارکنان درست نمی‌آید بدون هیچ‌گونه محدودیت و ترس در خصوص ایمنی بیمار پیشنهاد می‌شود
mazums.ac.ir