سابقه و هدف: فاضلاب بیمارستانی علی رغم مشابهت کیفی با فاضلاب شهری، به لحاظ کمیت و مقدار و برخورداری از ترکیبات سمی و خطرناک و نیز داشتن عوامل میکروبی بیماری زا، در صورت عدم تصفیه و دفع نامناسب، مخاطرات زیادی را بر سلامت محیط زیست و انسان در جوامع مختلف ایجاد می نمایند. این پژوهش به بررسی وضعیت تصفیه و دفع فاضلاب و کیفیت پساب خروجی از بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی بابل پرداخته است.
مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی یک ساله، وضعیت سیستم های تصفیه فاضلاب بیمارستان های شهید بهشتی، شهید یحیی نژاد، کودکان امیرکلا و بیمارستان جدید التاسیس آیت اله روحانی مورد ارزیابی قرار گرفت. پارامترهای pH، (Total suspended solids) TSS، (Biological oxygen demand) BOD، (Chemical oxygen demand) COD و کلیفرم کل در ۷۲ نمونه از فاضلاب ورودی و خروجی بیمارستان های مزبور بر اساس کتاب استاندارد انجمن بهداشت عمومی آمریکا با عنوان روش های استاندارد برای آزمایش های آب و فاضلاب اندازه گیری شد.
یافته ها: میانگین pH، TSS، BOD، COD و کلیفرم کل بیمارستان های مورد پژوهش در فاضلاب ورودی به ترتیب,۶ ± ۷.۵، ۱۵۱ ± ۲۹۶، ۱۷۳ ± ۴۰۰، ۲۵۲ ± ۶۱۶ میلی گرم در لیتر و MPN ۱۰ ۵ ×۱.۳ در ۱۰۰ میلی لیتر و در فاضلاب خروجی به ترتیب۰.۴ ± ۷.۴، ۳۶ ± ۷۸،۳۱.۵ ± ۸۴، ۵۱ ± ۱۵۰ میلی گرم در لیتر و MPN ۵۰۹±۸۳۱ در ۱۰۰ میلی لیتر بدست آمد. متوسط کلر باقیمانده آزاد در پساب خروجی از این بیمارستان ها۰.۲ میلی گرم در لیتر گزارش گردید. میانگین حذف پارامترهای TSS، BOD، COD و کلیفرم کل در فاضلاب خروجی توسط سیستم های تصفیه فاضلاب بیمارستان های مزبور به ترتیب ۷۴.۳، ۷۹.۶،۷۶.۵ و۹۹.۷ درصد بوده است.
استنتاج: میانگین میزان پارامترهای TSS، BOD، COD و کلیفرم کل در فاضلاب خروجی از بیمارستان های مورد مطالعه بالاتر از حد استاندارد خروجی مصوب سازمان حفاظت محیط زیست کشور بوده که نشان از کاهش کارآیی حذف آلودگی توسط سیستم های تصفیه فاضلاب در این گونه مراکز درمانی می باشد. بنابراین، بازنگری اساسی جهت بهبود کارآیی این نوع از تصفیه خانه ها در زمینه های طراحی، بهره برداری و نگهداری ضرورت دارد.

سابقه و هدف : از آن جایی که در حال حاضر در زمینه رسیدن فرآیند کمپوست لجن تصفیه خانه فاضلاب در کشور استاندارد خاصی وجود ندارد در این تحقیق سعی شده تا از روش‌های مختلف شیمیایی و بیولوژیک در ارزیابی فرآیند رسیدن کمپوست استفاده شود.
مواد و روش ها : لجن مورد استفاده در این تحقیق از بسترهای لجن خشک کن تصفیه خانه فاضلاب جنوب اصفهان تامین گردید و با خاک اره به عنوان ماده حجیم کننده مخلوط و فرآیند کمپوست به صورت ویندرو انجام شد. کمپوست هوازی به صورت ویندرو با ابعاد ۵/۲ متر طول، ۵/۱ متر عرض و ۲/۱ متر ارتفاع تشکیل و توده کمپوست در فاصله زمانی ۷ تا ۱۰ روز توسط کارگر زیرورو شد.
یافته ها : پس از گذشت زمان ۱۰۰ روز از شروع فرآیند کمپوست نسبت کربن به ازت به ۱/۱۵ رسید. با افزایش زمان ماند فرآیند کمپوست، از نسبت آمونیوم به نیترات کاسته شد و پس از گذشت این مدت زمان مقدار جامدات فرار ۸/۲۸ درصد کاهش یافت و تعداد کلی فرم‌های مدفوعی نیز به MPN ۸۹۸ در هر گرم وزن کمپوست رسید.
استنتاج : بعد از گذشت ۱۰۰ روز از فرآیندکمپوست لجن فاضلاب، با اطمینان می توان کود حاصله را در کشاورزی بکار برد.