معصومه باغعلیشاهی، فاطمه پویا، مونا ساحلی،
دوره ۳۵، شماره ۲۴۴ - ( ۲-۱۴۰۴ )
چکیده
سابقه و هدف: توسعه یک ساختار مهندسی زیستی بافت کبدی دارای عروق، نیاز مبرم بخش بهداشت و درمان در جهت رفع تقاضای روز افزون پیوند کبد می‌باشد. جهت توسعه این ساختار ماتریکسهای مورد استفاده مناسب باید زنده‌مانی سلول‌ها، عملکرد آن‌ها و توسعه ریز عروق‌ها را تضمین کند. علاوه بر این یکی از فاکتورهای لازم جهت تشکیل عروق خونی در ساختارهای مهندسی شده، سلول‌های اندوتلیالی و پریسیتها میباشند، که باعث پایداری شبکه عروقی تشکیل شده میشوند.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه آزمایشگاهی، سلول‌های اندوتلیالی، درون هیدروژل مشتق از ماتریکس خارج سلولی کبد (LEM) به عنوان گروه کنترل و سلول‌های اندوتلیالی و سلول‌های بنیادی مزانشیمی در گروه هم کشتی درون هیدروژل مذکورکشت داده شدند. تشکیل عروق خونی و تراکم عروق خونی و تمایز سلول‌های بنیادی مزانشیمی به پریسیتها ۱۰ روز پس از کشت سلول‌ها مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی‌ها به منظور تعیین میزان کارآمدی هیدروژل مشتق از LEM در حمایت از فرایند رگ‌زایی و تعامل سلول‌ها برای توسعه یک ساختار عروقی پایدار انجام شد.
یافته‌ها: در هر دو گروه کنترل و هم کشتی، عروق خونی نابالغ در هیدروژل مشتق از ماتریکس خارج سلولی تشکیل شد؛ تراکم عروق خونی در گروه هم کشتی به‌طور معنی‌داری بالاتر از گروه کنترل بود. بیان ژن α-sma بعنوان ژن موثر در رگ‌زایی نیز در گروه هم کشتی به میزان قابل توجهی بالاتر از گروه کنترل بود. بیان پروتئین α-sma نیز در گروه هم کشتی نشان داده شد.
استنتاج: هیدروژل مشتق از ماتریکس خارج سلولی کبد با حمایت از ایجاد قطبیت در سلول‌های اندوتلیالی باعث تشکیل عروق خونی در ساختار مهندسی شده بافت کبد میشود. تراکم سلولی لازم جهت تشکیل عروق خونی ۱۰۰ هزار سلول در ۳۰ میکرولیتر است. علاوه بر این هم کشتی سلول‌های اندوتلیالی و سلول‌های بنیادی مزانشیمی باعث تقویت و افزایش تشکیل عروق خونی میشود که سلول‌های بنیادی مزانشیمی تاثیرات خود را از طریق مکانیسمهای پاراکراین و تمایز به پریسیتها اعمال میکنند.
mazums.ac.ir