---

سابقه و هدف:‌ یکی از بهترین راه‌های سنجش میزان فعالیت یک نظام بهداشتی اندازه‌گیری شاخص‌های توصیه شده توسط WHO است. یکی از مهم‌ترین این شاخص‌ها در سلامت دندا‌ن‌ها شاخص DMFT است. هدف از این پژوهش تعیین تأثیر برنامه مدون آموزشی بر بهبود عملکرد مراقبتی و پوسیدگی و پلاک دندانی مادران باردار در شهر اراک می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه مداخله‌ای تعداد ۱۳۰ نفر از مادران باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر اراک در دو گروه مداخله و شاهد ( هر کدام ۶۵ نفر) تقسیم گردیدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مشخصات دموگرافیک مادران، چک لیست ثبت شاخص DMFT و شاخص پلاک دندانی (PI) و هم‌چنین چک لیست مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان مادران باردار بوده است که قبل از مداخله آموزشی، اطلاعات تکمیل و جمع‌آوری گردید. گروه مداخله برنامه آموزشی دریافت کردند. ۳ ماه بعد از مداخله آموزشی در هر دو گروه شاهد و مداخله، معاینات دهان و دندان انجام شده و چک لیست‌ها تکمیل گردیدند. در نهایت داده‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: میانگین سن مادران باردار در گروه مداخله و شاهد به ترتیب۵/۳±۱/۲۷ و ۳/۴± ۸/۲۹ سال و میانگین DMFT به ترتیب ۲/۲±۸/۵ و ۸/۱±۳/۵ بوده است. بین میانگین DMFT مادران گروه مداخله در قبل و بعد از مداخله، اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد (۱۱۵/۰=p)، ولی در جهت کاهش شاخص پلاک دندانی اختلاف معنی دار بوده است (۰۴۱/۰=p). در دو گروه مداخله و شاهد بین میانگین نمره عملکرد مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان در خصوص انجام مراقبت‌های بهداشت دهان و دندان در قبل و بعد از مداخله آموزشی، اختلاف معنی‌داری مشاهده شد (۰۵/۰>p). استنتاج: تدوین برنامه آموزش بهداشت دهان و دندان برای مادران باردار بسیار سودمند و اثربخش است. ضمن این که در اجرای این برنامه‌ها کنترل، پایش و پیگیری آموزشی توصیه می‌شود.

---

سابقه و هدف: پوسیدگی دندان عفونتی است که با تشکیل پلاک دندانی که از نظر ساختاری نوعی بیوفیلم محسوب می شود، ایجاد می گردد. استرپتوکوکوس موتانس شاخص‌ترین باکتری دهانی عامل ایجاد پلاک و پوسیدگی دندان است. هدف از این مطالعه ارزیابی فعالیت عصاره‌های اتانولی، متانولی، استونی و آبی گال مازو درختان بلوط بر رشد و جلوگیری از تشکیل بیوفیلم استرپتوکوکوس موتانس بوده است. مواد و روش‌ها: از سویه باکتریایی . استرپتوکوکوس موتانس (ATCC: ۲۵۹۲۳) به عنوان سویه استاندارد در تشکیل بیوفیلم استفاده شد. عصاره‌ها به روش خیساندن و سوکسله تهیه گردید. سری رقت ۰۰/۱۰ تا ۱۶/۰ میلی‌گرم در میلی‌لیتر از عصاره‌ها در آب مقطر آماده گردید. اثر ضد میکروبی عصاره‌ها بر رشد استرپتوکوکوس موتانس به روش انتشار چاهک و فعالیت ضدبیوفیلمی عصاره‌ها به روش میکرودایلوشن با رنگ تنفسی TTC انجام گردید. مقایسه میانگین‌ها با آزمون آنالیز واریانس انجام شد. یافته‌ها: عصاره‌های متانولی، اتانولی و استونی گال مازو خاصیت ضدباکتریایی برعلیه استرپتوکوکوس موتانس از خود نشان دادند. حداقل غلظت مهارکننده عصاره‌ها بین ۱۶۰ تا ۳۲۰ میکروگرم در میلی‌لیتر و حداقل غلظت کشنده آن‌ها ۳۲۰ تا ۶۴۰ میکروگرم در میلی‌لیتر به‌دست آمد. عصاره آبی گال مازو فعالیت ضدمیکروبی نشان نداد. عصاره‌های گال مازو در غلظت‌های بالاتر از ۵/۱۹ میکروگرم در میلی‌لیتر مانع از تشکیل بیوفیلم استرپتوکوکوس موتانس شد. استنتاج: عصاره‌های گال مازو مانع از رشد استرپتوکوکوس موتانس شدند. این عصاره‌ها در ممانعت از تشکیل بیوفیلم استرپتوکوکوس موتانس بسیار مؤثر هستند. گال‌های مازو عوامل ضدمیکروبی بالقوه مناسبی محسوب می‌شوند.

---

سابقه و هدف: دیابت از اختلالات مهم در بارداری است. پریودنتیت با افزایش فاکتورهای التهابی، به عنوان فاکتور خطر دیابت بارداری مطرح شده است. این مطالعه جهت ارزیابی ارتباط بیماری پریودنتال و فاکتورهای التهابی با دیابت بارداری طراحی گردید.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه مورد- شاهدی، تعداد ۲۰۰ خانم باردار ۲۰ هفته یا بالاتر با بارداری تک قلویی (۱۰۰ نفر با اختلال در تست گلوکز و ۱۰۰ باردار با قند نرمال) تحت معاینه دندانپزشکی قرار گرفته و از نظر وجود جنجیوایتیس و پریودنتیت مورد ارزیابی قرار گرفتند. میزان سدیمان گلبول‌های قرمز و CRP نمونه خون افراد مورد مطالعه، اندازه‌گیری شد. جهت آنالیز داده‌ها از نرم افزار SPSS و آزمون‌های  T test independentو کای دو، استفاده شد و سطح معنی‌‌داری ۰۵/۰ در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: شیوع پریودنتیت در گروه دیابتی، ۳۶ درصد و در گروه کنترل ۲۸ درصد بود (۲۲/۰= p). تمامی موارد پریودنتیت مشاهده شده درجه متوسط داشته و هیچ مورد پریودنتیت شدید مشاهده نشد. ۷۴ درصد از مادران باردار دیابتی و ۸۳ درصد از گروه کنترل، مبتلا به جنجیوایتیس بودند (۱۲/۰= p). ۱۸ درصد از گروه بیماران و ۲۲ درصد از گروه کنترل جینجیوایتیس شدید و بقیه ژنژیویت متوسط تا خفیف داشته‌اند (۴۵/۰= p). ۷۳ درصد افراد دیابتی و ۹۱ درصد افراد با قند نرمال پلاک دندانی داشتند (۰۱/۰= p). سطح فاکتورهای التهابی بین افراد با و بدون پریودتیت و جنجیوایتیس اختلاف معنی‌دار نداشت.

استنتاج: در مطالعه حاضر ارتباطی میان دیابت بارداری، جنجیوایتیس، شدت جنجیوایتیس، پریودنتیت و هم‌چنین فاکتورهای التهابیESR  و  CRPیافت نشد. با توجه به پلاک دندانی کم‌تر در افراد دیابتی، عامل دیگری به جز عدم رعایت بهداشت به عنوان عامل جنجیوایتیس در این افراد مطرح است. به علت تخمین کاذب بالاتر عمق پروب ناشی از هایپرتروفی بافت نرم لثه در بارداری، لازم است جهت ارزیابی پریودنتیت در بارداری، به دنبال معیارهای دقیق‌تری بود.

---

سابقه و هدف: پلاک دندان در واقع یک بیوفیلم است که در سطح دندان ایجاد می‌شود. ضایعات پوسیدگی به علت تغییرات اکولوژیکی نامناسب در فلور میکروبی بیوفیلم پلاک، ایجاد می‌شود. در این مطالعه اثر باکتریوسین لاکتوباسیلوس کازئی پروبیوتیک جدا شده از شیر بر تشکیل بیوفیلم توسط استرپتوکوکوس سالیواریوس مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقطعی ، جداسازی ۳سویه لاکتوباسیلوس کازئی پروبیوتیک از نمونه‌های شیر غنی‌سازی و کشت در محیط MRS Broth و MRS Agar در جار شمع‌دار ((Candle jar صورت گرفت. شناسایی اولیه لاکتوباسیلوس‌کازئی با تست‌های تخمیری قند و سایر تست‌های بیوشیمیایی مربوطه صورت پذیرفت، سپس با PCR و سکانس ۱۶srDNAتوالی‌های به‌دست آمده، تایید شد. تخلیص نسبی باکتریوسین از روش رسوب‌دهی با سولفات آمونیوم انجام و وزن مولکولی آن به‌وسیله SDS-PAGE اندازه‌گیری و فعالیت آن سنجیده شد. جدایه‌های استرپتوکوکوس سالیواریوس از پلاک دندانی جداسازی و به‌صورت فنوتیپی و بیوتیپی شناسایی شدند. تایید مولکولی جدایه‌های به‌دست آمده با استفاده از ژن اختصاصی  gtfKبا روشPCR  انجام شد. توانایی تشکیل بیوفیلم استرپتوکوکوس سالیواریوس و بررسی اثر باکتریوسین بر تشکیل بیوفیلم با میکروتیترپلیت سنجیده شد.
یافته‌ها: پس از تخلیص نسبی باکتریوسین ۳ سویه لاکتوباسیلوس کازئی پروبیوتیک جداسازی شده از شیر، در سنجش وزن مولکولی آن‌ها به روشSDSPAGE دو نمونه ۳LC و LC۱ باندهایی به ترتیب با وزن مولکولی ۳۵ تا ۴۰ کیلودالتون و حدود ۷۵ کیلو دالتون تشکیل دادند. مایع رویی حاصل از کشت لاکتوباسیلوس کازئی و باکتریوسین‌ها، اثرات ضدباکتریایی علیه جدایه‌های استرپتوکوکوس سالیواریوس از پلاک دندانی و تشکیل بیوفیلم توسط این باکتری را نشان دادند.
استنتاج: طبق نتایج این مطالعه باکتریوسین لاکتوباسیلوس کازئی توانایی مهار رشد استرپتوکوکوس سالیواریوس و نیز کاهش تشکیل بیوفیلم را دارند و جایگزین مناسبی برای استفاده در صنایع بهداشت دهان می‌باشند.