زینب جشنی، محمد غفاری نسب، ایرج سلیمی کیا، علی محمد ملکی، سوسن عبدالهی، حمیدرضا محمدی،
دوره ۳۴، شماره ۲۳۸ - ( ۸-۱۴۰۳ )
چکیده
سابقه و هدف: کلستاز کبدی یکی از علل عمده از کار افتادگی کبد است. کلستاز می‌تواند علاوه برکبد باعث اختلال در ارگان‌های دیگر بدن ازجمله کلیه‌ها گردد. به عارضه کلیوی که در نتیجه آسیب کبدی ایجاد میشود کولمیک نفروپاتی می‌گویند. به‌‌طورکلی یکی از مکانیسم‌هایی که در ایجاد این آسیب نقش دارد، استرس اکسیداتیو است. استرس اکسیداتیو به شرایطی اطلاق میشود که در آن نسبت رادیکال‌های آزاد در سلول بیش‌تر از مقدار آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی باشد. به‌طور معمول استفاده از گیاهان دارویی برای اهداف درمانی و پیشگیری از بیماری‌ها براساس مواد آنتی‌اکسیدانی موجود در آن‌ها امری رایج است. روتین (ROT) یک بیوفلانوئید است که در مواد مغذی یافت میشود از آن‌جاکه روتین یک آنتی‌اکسیدان می‌باشد از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرمحافظتی روتین برآسیب کلیوی متعاقب کلستاز کبدی در موش‌های صحرایی انجام پذیرفت.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی، ۵۰ رت نر از نژاد ویستار استفاده شد. رت‌ها در ۵ گروه آزمایشی (۱۰=n) به‌صورت تصادفی تقسیم شدند. کلستاز در رت‌ها با بستن مجاری مشترک صفراوی القا شد. روتین با دوزهای مختلف (۳۰-۶۰-۱۲۰ mg/kg) روزانه به‌صورت گاواژ به مدت ۱۴ روز به موش‌های بیمار تجویز شد. در پایان دوره‌ی مداخله، پس از بیهوش کردن حیوانات بافت‌های کلیه حیوانات را خارج کرده و نمونه‌های سرم و ادرار نیز جهت انجام سایر تست‌ها جمع‌آوری شدند. فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی نظیر کاتالاز (CAT) سوپر اکسید دیسموتاز (SOD) و گلوتاتیون پروکسیداز (GPx) در بافت هموژنه کلیه با استفاده ازکیت الایزا و براساس دستورالعمل کیت اندازه‌گیری شد. جهت بررسی میزان گونههای فعال اکسیژن (ROS) و سطح مالون دی‌آلدهید (MDA) ۵۰۰ میلیگرم از بافت کلیه به ۵ میلیلیتر در محلول خنک شده‌ی KCl اضافه، و سپس با دستگاه هموژنایزر هموژن شد. اثرات محافظتی روتین با بررسی فاکتورهای بیوشیمیایی سرم (BUN،Creatinine) و ادرار (Glucose،Protein)، هم‌چنین شاخص‌های استرس اکسیداتیو (ROS MDA) و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی (GPX، SOD و CAT) مورد سنجش قرار گرفت. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم‌افزار گراف پد انجام شد و از آزمون One way ANOVA و Tukey’sاستفاده گردید.
یافته‌ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان دادکه پس از القای کلستاز در رت‌ها، فاکتورهای بیوشیمیایی ادرار (Glucose،Protein) به‌طور معنی‌داری افزایش یافت در حالی که تیمار حیوانات با Rot اثرات کاهش دفع ادراری Glucose و Protein را نشان داد (۰/۰۵<P). علاوه بر این درحیوانات کلستاتیک فاکتورهای بیوشیمیایی سرم (BUN،Creatinine) نیز افزایش معنادار نسبت به‌گروه کنترل مشاهده شد که پس از تجویز Rot سطح این بیومارکرها نسبت به گروه کلستاتیک به‌طور معنی‌داری کاهش یافت(۰/۰۵<P). در بررسی مارکرهای استرس اکسیداتیو مشاهده شد که میزان ROS و MDA درنمونه بافتی در حیوانات کلستاتیک نسبت به گروه کنترل افزایش معنی‌داری یافته بود به‌طوری‌که Rot توانسته بود میزان این مارکرها را در گروه دریافت‌کننده در مقایسه با گروه کلستاتیک به‌طور معنی‌داری کاهش دهد(۰/۰۵<P). در ادامه نیز مشخص شد که میزان فعالیت آنزیم‌های CAT، GPX و SOD بافت کلیه در گروه کلستاتیک نیز نسبت به گروه کنترل به طرز معنی‌داری کاهش یافته بود که پس از تجویز Rot میزان فعالیت این آنزیم‌ها در مقایسه با گروه کلستایک افزایش معناداری داشت(۰/۰۵<P).
استنتاج: بررسی حاضر نشان می‌دهد که پس از تجویز روتین با دوزهای مختلف اثر بهبود دهندگی آن برکاهش فاکتورهای سرمی، ادراری و شاخص‌های استرس اکسیداتیو و از طرف دیگر افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی در آسیب کلیوی ناشی از نارسایی مزمن کبدی مشهود بود.
mazums.ac.ir