سابقه و هدف: سالخوردگی جمعیت یکی از مهم‌ترین موضوعات جمعیتی جهان است که در زمان حاضر توجهات زیادی را معطوف خود کرده است. کشور ما در حال گذر از یک ساختار سنی کاملاً جوان به ساختاری سالخورده است و با توجه به سرعت این گذر، ضرورت بررسی وضع موجود در کل کشور و البته به تفکیک استان‌ها به شدت احساس می‌شود. این مطالعه با هدف بررسی روند سالخوردگی جمعیت با هدف شناسایی ساختار جمعیتی مناطق مختلف استان مازندران انجام پذیرفته است.

مواد و روش‌ها: با استفاده از منابع سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن سال‌های ٩٠-١٣٦٥شاخص‌های سالخوردگی جمعیت، میانه سنی، نرخ باروری عمومی و نرخ مرگ و میر محاسبه شد. به منظور گروه بندی شهرستان‌ها بر مبنای ارتباط میان متغیرهای ذکر شده، تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی با استفاده از نرم افزار R 3.1.2 صورت گرفته و هم چنین امکان بررسی جغرافیایی تغییرات شاخص سالخوردگی شهرستان‌های استان با به کارگیری ابزار نقشه بندی محقق گردید.

یافته‌ها: تعداد خوشه‌های شهرستانی که با محوریت شاخص سالخوردگی جمعیت و هم‌چنین لحاظ کردن شاخص‌های میانه سنی، نرخ‌های باروری عمومی و مرگ و میر به دست آمده بودند، در دو سرشماری 1365 و 1375 برابر با 6 و در سرشماری‌های بعدی برابر با 5 شده است. در هر چهار دوره، مقدار شاخص سالخوردگی استان و نیز کم ترین مقدار شاخص خوشه، بیش تر از مقدار شاخص سالخوردگی کشوری به دست آمده‌اند. هم‌چنین نمودار میله‌ای شاخص محوری مطالعه، روند افزایشی این شاخص را طی سرشماری سال‌های 90-1365 نشان داده است.

استنتاج: : بررسی روند سالخوردگی جمعیت در استان در سال‌های مورد مطالعه نشان داد که شاخص سالخوردگی به طور افزایش چشمگیری افزایش داشته است. این افزایش در کل استان ممکن است علل متفاوتی داشته باشد و تنها ناشی از کاهش باروری نبوده و در بعضی از شهرستان‌ها نظیر سوادکوه ناشی از مهاجرت می‌باشد و یا ناشی از افزایش امید به زندگی باشد. بنابراین بایستی در این زمینه برنامه ریزی مناسبی صورت پذیرد.