چکیده

سابقه و هدف: اثرات تراتوژنیک سیکلوفسفامید منجر به ناهنجاری‌های مادرزادی در انسان و حیوانات می‌شود. گزارشاتی وجود دارد که اثرات سیکلوفسفامید به‌وسیله آنتی‌اکسیدان‌ها کاهش می‌یابد. به نظر می‌رسد که باریجه اثر آنتی‌اکسیدانی داشته باشد و در مطالعات متعدد اثرات آنتی‌اکسیدانی باریجه به اثبات رسیده است. هم‌چنین مسنا (سدیم 2 مرکاپتو اتان سولفانات) برای کاهش عوارض جانبی سیکلوفسفامید به ویژه التهاب خونریزی دهنده مثانه استفاده می شود. هدف مطالعه حاضر بررسی اثرات باریجه و مسنا روی ناهنجاری‌های ناشی از سیکلوفسفامید در جنین موش صحرایی بود.

مواد و روش‌ها: این مطالعه روی 33 سر موش صحرایی آبستن انجام شد. موش‌ها به 5 گروه تقسیم شدند و در روز سیزدهم آبستنی به گروه اول (گروه کنترل) نرمال سالین هم حجم سیکلوفسفامید و به گروه‌های دیگر به ترتیب سیکلوفسفامید به تنهایی با دوز 15 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، سیکلوفسفامید همراه با مسنا با دوز 100 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، سیکلوفسفامید همراه با باریجه با دوز 200 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و سیکلوفسفامید همراه با مسنا و باریجه به روش داخل صفاقی تجویز شد. در روز بیستم آبستنی، جنین‌ها از رحم خارج شدند و پس از تعیین طول و وزن جنین‌ها، مورد رنگ‌آمیزی آلیزارین قرمز آلسین آبی قرار گرفته و ناهنجاری‌ها به‌وسیله استریومیکروسکوپ مشخص گردیدند.

یافته‌ها: نتایج نشان داد، درصد ناهنجاری‌های شکاف کام، اگزنسفالی، میکروملیا و امفالوسل در گروه دریافت‌کننده سیکلوفسفامید به تنهایی به ترتیب 50/37، 50/62، 62/16 و 37/9 درصد بود که درصد این ناهنجاری‌ها در گروه دریافت کننده سیکلوفسفامید به همراه مسنا با دوز 100 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به ترتیب 57/28، 57/28، 57/3 و 14/7 درصد و در گروه دریافت‌کننده سیکلوفسفامید به همراه باریجه با دوز 200 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به ترتیب به 51/18، 81/14، 70/3 و صفر درصدبود. در حالی که این درصدها در گروه دریافت کننده سیکلوفسفامید همراه مسنا و باریجه به 64/18، 86/11، 38/3 و صفر درصد بود.

استنتاج: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که باریجه به طور معنی‌داری وقوع ناهنجاری‌های ناشی از سیکلوفسفامید را کاهش می‌دهد.