درخواست بیش ازحد خون، ازمعمول‌ترین مشکلات در بیمارستان‌ها می‌باشد. این انتقال خون اگر به طور صحیح استفاده شود، می‌تواند نجات بخش حیات باشد وسطح سلامتی را ارتقاء بخشد(1). فن‌آوری‌های پرهزینه و پرزحمت برای تهیه انواع فرآورده‌های سلولی و پلاسمایی علاوه بر محدودیت در منابع جایگزین، محققان طب انتقال خون را بر آن داشته تا با تهیه دستورالعمل‌ها و استانداردهایی در زمینه استفاده صحیح و مناسب خون و فرآورده‌های خونی، برای حفظ هر چه بیش‌تر منابع خون بکوشند(2). باید به این نکته توجه کرد که تنها با سیاست‌گذاری‌های مناسب و مبتنی بر نیازها و امکانات حاکم بر هر جامعه، می‌توان خون کافی برای مصرف تهیه نمود(3). تزریق خون تنها یکی از راه‌کارهای درمانی می‌باشد. از دست رفتن خون باید به حداقل رسیده تا متعاقباً نیاز به تزریق خون کاهش یابد(4).هدف از مطالعه حاضر بررسی متوسط میزان درخواست و مصرف خون و فرآورده‌های خونی در بیمارستان‌های استان سمنان بوده است.

در مطالعه توصیفی گذشته نگر حاضر مصرف خون و فرآورده‌های خونی در 9 بیمارستان که جزء مراکز دولتی، دانشگاهی و تامین اجتماعی استان سمنان بودند، از ابتدای سال 1392 تا پایان سال 1393 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از 32133 واحد گلبول قرمز، 7423 واحد پلاکت و 12176 واحد FFP سفارش داده شده توسط مراکز درمانی به ترتیب 2911 واحد (91/90 درصد)، 7205 واحد (06/97 درصد) و 11979 واحد (38/98 درصد) مورد استفاده قرار گرفته‌اند و به ترتیب 62/8 درصد، 94/2 درصد و 65/3 درصد مورد استفاده قرار نگرفته است. میزان عدم مصرف خون و فرآورده‌های خونی در بیمارستان های شهر سمنان نسبت به مطالعات مشابه در ایران بسیار مطلوب می‌باشد. عمده‌ترین علت عدم مصرف خون و فرآورده‌های خونی، عدم نیاز بیمار و اتمام تاریخ مصرف فرآورده بوده است. سازمان انتقال خون هزینه تولید هر واحد خون را 600 هزار ریال برآورد کرده است. انتقال خون یزد در سال 1394 نیز هزینه‌های فرآوری هر کیسه خون را 150 هزار

تومان برآورد کرده است که این رقم برای گروه های خونی نادر به 5 میلیون تومان نیز می‌رسد. البته هزینه‌های دیگر شامل کراس مچ، نقل و انتقال ، نگهداری و هم‌چنین آزمون‌های غربالگری بر مبلغ فوق باید اضافه گردد(5).

در مطالعه حاضر نشان داده شد که به طور کل 91/90 درصد از گلبول قرمز درخواست شده توسط نه بیمارستان استان سمنان مورد مصرف برای بیماران قرار گرفته است. این میزان در مقایسه با مطالعه زمانی کیاسری و همکاران که میزان مصرف را 16درصد عنوان کرده‌اند، بسیار مطلوب می‌باشد(6). هم‌چنین میزان گلبول قرمز درخواستی اتلاف شده در بیمارستان‌های آموزشی زاهدان در بررسی کرمی و همکاران 44درصد بوده است که میزان اتلاف بسیار بیش‌تری را نسبت به مطالعه حاضر نشان می دهد(1).

پیشنهاد می‌شود تصمیم‌گیری برای درخواست و کراس مچ و مصرف خون بر پایه اندیکاسیون‌های کلینیکی و آزمایشگاهی دقیق باشد. می‌توان با تهیه شیوه نامه مناسب برای درخواست خون و آموزش بیش‌تر به پزشکان و متخصصین میزان هدر رفت خون را کاهش داد.