سابقه و هدف: شواهد متعدد علمی نشان می‌دهند که اختلال در عملکرد تولید مثلی در جنس نر یکی از عوارض شایع دیابت می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثرات مصرف آغوز بر پارامترهای اسپرمی، غلظت تستوسترون و تغییرات بافتی بیضه در موش‌های دیابتی طراحی و اجرا گردید.

مواد و روش‌ها: در این پژوهش تجربی، 30 سر موش دیابتیک نر نژاد ویستار به صورت تصادفی به 3 گروه مساوی (مدل دیابتی، تجربی 1 و تجربی 2) تقسیم شدند و یک گروه ده‌تایی موش سالم همسن نیز به عنوان گروه کنترل سالم در نظر گرفته شد. گروه‌های تجربی 1 و 2 به ترتیب با دوزهای 100 و mg/kg200 پودر لیوفلیزه آغوز (حل شده در نرمال سالین) به صورت خوراکی و به مدت 8 هفته متوالی تیمار شدند. پارامترهای قندخون، هورمون‌های جنسی، تعداد و درصد تحرک اسپرم، مالون‌دی‌آلدئید و تغییرات بافت شناسی بافت بیضه مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت مقایسه بین گروهی یافته‌ها از آزمون‌های آماری ANOVA، Kruskal-Wallis و Mann-Whitney به کمک نرم‌افزار آماری SPSS ویرایش 18 استفاده گردید.

یافته‌ها: آغوز در هر دو غلظت توانست به طور معنی‌داری افزایش قند خون (01/0>p) و مالون‌دی‌آلدئید (05/0>p) بیضه را در مقایسه با گروه مدل دیابتی مهار نماید؛ از کاهش تستوسترون، تعداد و تحرک اسپرم ها، مساحت لوله‌های اسپرم ساز، تعداد اسپرماتوگونی‌ها و ضخامت اپیتلیوم زایشی نیز جلوگیری نماید.

استنتاج: یافته‌های این پژوهش به وضوح نشان می‌دهند که مصرف مکمل آغوز می‌تواند پیشرفت عوارض سیستم تولید مثلی موش‌های صحرایی دیابتی را مهار نماید.