بیش از نیمی از بیماران دمانس، مبتلا به بیماری  آلزایمر (AD) هستند. اولین جایی که در AD دچار آتروفی می‌شود، تشکیلات هیپوکامپ است و پس از آن تمام کورتکس دچار آتروفی می‌شود (1). سونوگرافی (Transcranial sonoography: TCS)  یک ابزار تصویربرداری آسان، ارزان و غیرتهاجمی می‌باشد و استفاده از آن برای تشخیص بیماری‌های نورودژنراتیو رو به افزایش است (2،3). افزایش اندازه عرض بطن سوم مغزی (  TVD:Tird Ventricle Diameter) مرتبط با اختلالات شناختی بوده و نشانه آتروفی کلی مغز است (2). در این مطالعه، تصمیم گرفته شد تا اندازه TVD توسط TCS در بیماران  AD بررسی گردد. این مطالعه مورد- شاهدی، بر روی 20 بیمار AD براساس کرایتریای بالینی NINCDS-ADRDA و 20 فرد نرمال با نمره MMSE(Mini-Mental State Exami) بالاتر از 24 انجام شد. هر دو گروه از نظر سن، جنس و سطح تحصیلات با یکدیگر همگن بودند. میانگین نمره  MMSE در افراد بیمار 1/5±62/18 و در افراد نرمال 1/2±30/27 بود. برای رد سایر علل شرح حال، معاینه بالینی، آزمون‌های آزمایشگاهی شامل: TSH, CBC و سطح ویتامین B12 تصویربرداری مغزی شامل MRI و در صورت نیاز SPECT صورت گرفت.

سپس، TCS با پروب 2MHz, ، از پنجره تمپورال انجام شد و اندازهTVDو مغز میانی، به‌ترتیب از سطح ترانس تالامیک و ترانس مزانسفالیک ثبت گردید. میانگین TVD در بیماران 04/0±85/0 و در افراد نرمال cm 04/0±63/0 بود (p=0/001). میانگین اندازه مساحت و محیط مغز میانی نیز، در بیماران 03/1±48/4 و 24/1±15/10 و در افراد نرمال 03/1±85/4 و cm /1±76/10 مشاهده شد (به ترتیب p=0/11و P=0/274) نتایج نشان داد که میانگین TVDدر بیماران AD, بیشتر از افراد نرمال است؛ ولی اندازه مغز میانی در دو گروه متفاوت نیست. با توجه به اینکه اندازه TVD نشانه ونتریکولومگالی است، افزایش اندازه آن در مبتلایان به آلزایمر، نشان‌دهنده میزان آتروفی کورتیکال مغز می‌باشد. در یک مطالعه، اختلال شناختی در بیماران MS, با TVD ارتباط داشت (2) در بیماران مبتلا به HIV نیز، TVD همبستگی با مدت ابتلا، مرحله بیماری و میزان اختلال شناختی و حرکتی داشت (3).