دوره 34، شماره 233 - ( خرداد 1403 )
جلد 34 شماره 233 صفحات 202-191 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Afshar Z, Jalalian E, Tahmasebi Limoni S, Alishah M, Nadi Ghara A A, Ghiasi M. Presenting a Model in the Analysis of the Database Interface Environment in Support of Users' Information-Seeking Behavior. J Mazandaran Univ Med Sci 2024; 34 (233) :191-202
URL: http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-20633-fa.html
URL: http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-20633-fa.html
افشار زهره، جلالیان احسان، طهماسبی لیمونی صفیه، عالیشاه مهرنوش، نادی قرا علی اصغر، قیاسی میترا. ارائه الگو در واکاوی محیط رابط پایگاه‌های اطلاعاتی در حمایت از رفتار اطلاع جویی کاربران. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. 1403; 34 (233) :191-202
چکیده: (940 مشاهده)
سابقه و هدف: محیط‌های رابط کاربر پایگاه‌های اطلاعاتی باید به گونه‌ای طراحی شوند که علاوه بر تسهیل رفتار اطلاع‌یابی کاربران، بتوانند راهبردهای مناسبی را جهت رفع مشکل آنان در کم‌ترین زمان ممکن در اختیار قرار دهند. رابط کاربر باعـث مـی‌شـود تـا کاربران از پایگاه اطلاعاتی شناخت درستی پیدا نمایند و به نحـوی شایسته از آن بهره ببرند. هر چه طراحی محیط رابط کاربر به الگوهای ذهنی و رفتار اطلاع‌یابی کاربران نزدیک‌تر باشد، اثربخش تر و سودمندتر است و تلاش‌های کاربر را کم‌تر خواهد نمود. علی‌رغم توسعه فناوری اطلاعات پزشکی در زمینه طراحی محیط رابط کاربر، اکثر سیستم‌های اطلاعات پزشکی عمدتاً به دلیل عدم آگاهی از نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاعاتی کاربران و عدم درک ماهیت آن، نتوانسته‌اند انتظارات کاربران را برآورده نمایند. این مطالعه با هدف ارائه یک مدل جدید برای بازیابی موثر اطلاعات و افزایش مطلوبیت در طراحی محیط‌های رابط کاربر پایگاه‌های اطلاعاتی، انجام پذیرفت.
مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع ترکیبی و با رویکرد کمی و کیفی انجام شده است؛ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻃﺮح ﺷﻴﻮهﻫﺎی ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ اﻧﺠﺎم گردید. جامعه پژوهش در بخش کیفی شامل خبرگان و متخصصان و در بخش کمی دانشجویان دکترای تخصصی و پژوهش محور رشته‌های علوم پایه دانشگاه علوم پزشکی مازندران بوده است. در بخش کیفی تعداد 12 نفر با روش نمونه‌گیری هدفمند وارد مطالعه شدند و با این تعداد مصاحبه اشباع اطلاعاتی به وجود آمده است. در بخش کمی از نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای استفاده شده است و تعداد 100 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب و وارد مطالعه شدند. اطلاعات مورد نیاز از طریق تحلیل محتوا و با استفاده از پرسشنامه‌های محقق ساخته جمع‌آوری و از طریق نرم‌افزار SPSS نسخه 22 و آمار استنباطی (کالموگروف-اسمیرنف، ویلکاکسون و من ویتنی و تحلیل ساختاری) مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.
یافته‌ها: بر اساس تحلیل IPMA، یافته‌های پژوهش نشان داد، که از بین متغیرهایی که رفتار مطلوب اطلاع‌یابی را از نظر اهمیت تبیین می‌کنند، بیش‌ترین رتبه در رفتارهای اطلاع یابی مطلوب مربوط به بعد موقعیت کاربران با تاکید بر توانش (با ضریب اهمیت 0/437) و کم‌ترین آن مربوط به مولفه سهولت دسترسی (با ضریب اهمیت 0/048) و از نظر عملکرد بیش‌ترین رتبه مربوط به بعد طراحی رابط کاربر با تاکید بر متغیر کارایی پایگاه (با ضریب عملکردی 57/191) و کم‌ترین مربوط به مولفه سهولت (با ضریب عملکرد 40/793) بوده است. هم‌چنین مدل پیشنهادی توانست روایی و پایایی لازم را کسب نماید.
استنتاج: مدل ارائه شده به کاربران محیط‌های رابط کاربر پایگاه‌های اطلاعاتی کمک می نماید تا بتوانند هر چه بیش‌تر از عناصر اساسی برای بهره‌گیری و تسریع کارها و صرفه‌جویی در وقت بهره گیرند. هم‌چنین مدل پیشنهادی می‌تواند ایده‌های لازم را به طراحان محیط‌های پایگاه‌های اطلاعاتی ارائه نماید تا بتوانند جهت تسهیل و فهم هرچه آسان‌تر و بیش‌تر کاربران قابلیت‌های مناسب را جهت تعامل بهتر با پایگاه‌ها پیاده‌سازی نمایند. با توجه به این که مدل پیشنهادی روایی و پایایی لازم را کسب کرده می‌توان ادعا نمود که این مدل نه تنها قادر به پاسخگویی به مسائل مطرح شده در زمینه جستجو و بازیابی اطلاعات خواهد بود، بلکه می‌تواند در تحقیقات آتی به عنوان مبنایی برای طراحی و پیاده‌سازی محیط‌های رابط کاربری مورد استفاده، نقد و تکامل قرار گیرد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع ترکیبی و با رویکرد کمی و کیفی انجام شده است؛ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻃﺮح ﺷﻴﻮهﻫﺎی ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ اﻧﺠﺎم گردید. جامعه پژوهش در بخش کیفی شامل خبرگان و متخصصان و در بخش کمی دانشجویان دکترای تخصصی و پژوهش محور رشته‌های علوم پایه دانشگاه علوم پزشکی مازندران بوده است. در بخش کیفی تعداد 12 نفر با روش نمونه‌گیری هدفمند وارد مطالعه شدند و با این تعداد مصاحبه اشباع اطلاعاتی به وجود آمده است. در بخش کمی از نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای استفاده شده است و تعداد 100 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب و وارد مطالعه شدند. اطلاعات مورد نیاز از طریق تحلیل محتوا و با استفاده از پرسشنامه‌های محقق ساخته جمع‌آوری و از طریق نرم‌افزار SPSS نسخه 22 و آمار استنباطی (کالموگروف-اسمیرنف، ویلکاکسون و من ویتنی و تحلیل ساختاری) مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.
یافته‌ها: بر اساس تحلیل IPMA، یافته‌های پژوهش نشان داد، که از بین متغیرهایی که رفتار مطلوب اطلاع‌یابی را از نظر اهمیت تبیین می‌کنند، بیش‌ترین رتبه در رفتارهای اطلاع یابی مطلوب مربوط به بعد موقعیت کاربران با تاکید بر توانش (با ضریب اهمیت 0/437) و کم‌ترین آن مربوط به مولفه سهولت دسترسی (با ضریب اهمیت 0/048) و از نظر عملکرد بیش‌ترین رتبه مربوط به بعد طراحی رابط کاربر با تاکید بر متغیر کارایی پایگاه (با ضریب عملکردی 57/191) و کم‌ترین مربوط به مولفه سهولت (با ضریب عملکرد 40/793) بوده است. هم‌چنین مدل پیشنهادی توانست روایی و پایایی لازم را کسب نماید.
استنتاج: مدل ارائه شده به کاربران محیط‌های رابط کاربر پایگاه‌های اطلاعاتی کمک می نماید تا بتوانند هر چه بیش‌تر از عناصر اساسی برای بهره‌گیری و تسریع کارها و صرفه‌جویی در وقت بهره گیرند. هم‌چنین مدل پیشنهادی می‌تواند ایده‌های لازم را به طراحان محیط‌های پایگاه‌های اطلاعاتی ارائه نماید تا بتوانند جهت تسهیل و فهم هرچه آسان‌تر و بیش‌تر کاربران قابلیت‌های مناسب را جهت تعامل بهتر با پایگاه‌ها پیاده‌سازی نمایند. با توجه به این که مدل پیشنهادی روایی و پایایی لازم را کسب کرده می‌توان ادعا نمود که این مدل نه تنها قادر به پاسخگویی به مسائل مطرح شده در زمینه جستجو و بازیابی اطلاعات خواهد بود، بلکه می‌تواند در تحقیقات آتی به عنوان مبنایی برای طراحی و پیاده‌سازی محیط‌های رابط کاربری مورد استفاده، نقد و تکامل قرار گیرد.
نوع مطالعه: پژوهشي-کامل |
موضوع مقاله:
كتابداري و اطلاع رساني
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Articles Copyright © The Author(s). Owned by Mazandaran University of Medical Sciences.
تماس با ما
ساری- میدان معلم- ساختمان شماره2 دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران- طبقه سوم- معاونت تحقیقات و فناوری- دفترمجله
تلفن: 01134484874
پست الکترونیکی : jmums
mazums.ac.ir
