دوره 34، شماره 235 - ( مرداد 1403 )
جلد 34 شماره 235 صفحات 112-99 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ali Asghari Jeloudar H, Razavi S A A, Tahmasebi Limooni S. Development and Validation of Digital Transformation Development Tool in Libraries of Medical Sciences Universities. J Mazandaran Univ Med Sci 2024; 34 (235) :99-112
URL: http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-20695-fa.html
URL: http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-20695-fa.html
علی اصغری جلودار هوشنگ، رضوی سید علی اصغر، طهماسبی لیمونی صفیه. تدوین و اعتباریابی ابزار بلوغ‌تحول‌دیجیتال در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. 1403; 34 (235) :99-112
چکیده: (1096 مشاهده)
سابقه و هدف: پژوهش‌ها نشان می‌دهند مدل‌های محدودی برای اندازه‌گیری بلوغ تحول دیجیتال در کتابخانه‌ها طراحی شده‌اند، ولی تاکنون ابزار معتبر و پایایی برای اندازه‌گیری بلوغ تحول دیجیتال در کتابخانه‌های دانشگاهی ارائه نشده است. شناسایی عوامل مؤثر بر بلوغ تحول دیجیتال و مدیریت استفاده صحیح آن در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی، در ارتقای کارآیی و اثربخشی و در نتیجه موفقیت و رشد کتابخانه‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین، هدف از انجام پژوهش حاضر، تدوین و اعتباریابی ابزاری مناسب برای تعیین عوامل مؤثر بر بلوغ تحول دیجیتال در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی است.
مواد و روش‌ها: نوع مطالعه حاضر، کیفی(اکتشافی) بر مبنای طرح تدوین ابزار بود که در دو فاز انجام گرفت. در فاز اول جهت جمع‌آوری اطلاعات مربوط به شناسایی عوامل مؤثر بر بلوغ تحول دیجیتال از روش فراترکیب مطابق با الگوی سندلوسکی و باروسو استفاده شد. در فاز دومِ روش دلفی‌فازی، عوامل بومی‌سازی و با موضوع تطبیق داده شدند. جامعه موردنظر در بخش فراترکیب، کلیه‌ی منابع مرتبط از پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر به تعداد 82 منبع بود که پس از استخراج و غربال‌گری و با در نظر گرفتن معیارهای ورودی و خروجی پژوهشگران، 41 منبع فارسی و لاتین انتخاب شدند. جامعه‌ی آماری در بخش دلفی‌فازی شامل 15 نفر از اساتید و خبرگان در زمینۀ بلوغ دیجیتال و فناوری‌های دیجیتال در دانشگاه‌های علوم پزشکی بود که به روش غیراحتمالی و هدفمند با توجه به معیارهای ورود به پژوهش (مرتبط بودن تجربه‌کاری و پست سازمانی و رشته تحصیلی خبرگان با موضوع پژوهش، درگیری با مسأله مورد بحث، داشتن حداقل 5 سال سابقه کار) بهعنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار سنجش هم، پرسشنامه‌ی 69 سوالی ساختارمند محقق ساخته بود که با بررسی یافته‌های پیشین گردآوری شد و سپس به کمک فن دلفی فازی در دو مرحله برای خبرگان ارسال شد و در نهایت 61 سوال نهایی حاصل شد.
یافته‌ها: در مطالعه حاضر، براساس یافته‌های بخش فراترکیب، با استفاده از مرور ادبیات و پیشینه‌ها تعداد 69 مقوله اولیه برای بلوغ تحول دیجیتال شناسایی شد. سپس بین این مقوله‌ها ارتباط برقرار شد و در قالب 13 آیتم دسته‌بندی شدند. مقوله‌‌های اصلی شناسایی شده در قالب ۲ مقوله کلی (عوامل درون سازمانی و عوامل برون سازمانی) دسته‌بندی شدند. برای کنترل کیفیت از روش بررسی روایی و پایایی درونی استفاده گردید. اندازه ضریب کاپا 0/78) در این پژوهش، بیانگر پایایی درونی مطلوب نتایج به‌دست آمده بود. برای اعتبارسنجی، ابزار ساخته شده در اختیار اعضای پنل دلفی با 15 عضو قرار گرفت. پس از دو مرحله‌ی دلفی فازی و انجام اصلاحات و حذف گویه‌های نامرتبط (8 گویه) و نمره‌ی توافق خبرگان در مابقی عوامل (61 گویه)، مشاهده شد که اختلاف نظر خبرگان در گام اول و دوم دارای تفاوت معناداری نیست و نمره توافق خبرگان در تمام عوام بیش از 70 درصد بوده است. لذا، نظرسنجی در مرحله دوم متوقف شد و تمامی عوامل تأیید شدند. نتایج تحلیل دلفی فازی، منجر به تأیید 61 گویه‌ی پرسشنامه‌ی بلوغ تحول دیجیتال در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی در 2 مؤلفه‌ی اصلی (عوامل درون سازمانی و عوامل برون سازمانی) و 13 مولفه‌ی فرعی شد.
استنتاج: ابزار ساخته شده، معیارهای تعیین وضعیت بلوغ تحول دیجیتال را در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی در اختیار محققان قرار می‌دهد. عوامل کشف شده شامل 10 مولفه عوامل درون سازمانی (توسعه فرهنگ دیجیتال، توسعه‌ی زیرساخت‌های دیحیتال، عامل توسعه‌ی زیرساخت فناوری‌های نوین، عامل توسعه‌ی منابع انسانی، عامل توسعه‌ی منابع مدیریتی، عامل توسعه‌ی راهبردهای دیجیتال، عامل پشیتبانی دیجیتال، عامل قوانین و مقررات سازمانی، عامل منابع مالی و عامل توسعه‌ی تجربه دیجیتال کاربران و 3 مولفه‌ی عوامل برون‌‌سازمانی (همکاری و حمایت نهادهای بالادستی و دانشگاهی، عامل توسعه‌ی فرهنگ ملی در زمینه تحول دیجیتال و عامل قوانین و مقررات ملی) بودند که می‌تواند بهعنوان ابزار مناسب جهت سنجش بلوغ تحول دیجیتال در کتابخانه‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
مواد و روش‌ها: نوع مطالعه حاضر، کیفی(اکتشافی) بر مبنای طرح تدوین ابزار بود که در دو فاز انجام گرفت. در فاز اول جهت جمع‌آوری اطلاعات مربوط به شناسایی عوامل مؤثر بر بلوغ تحول دیجیتال از روش فراترکیب مطابق با الگوی سندلوسکی و باروسو استفاده شد. در فاز دومِ روش دلفی‌فازی، عوامل بومی‌سازی و با موضوع تطبیق داده شدند. جامعه موردنظر در بخش فراترکیب، کلیه‌ی منابع مرتبط از پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر به تعداد 82 منبع بود که پس از استخراج و غربال‌گری و با در نظر گرفتن معیارهای ورودی و خروجی پژوهشگران، 41 منبع فارسی و لاتین انتخاب شدند. جامعه‌ی آماری در بخش دلفی‌فازی شامل 15 نفر از اساتید و خبرگان در زمینۀ بلوغ دیجیتال و فناوری‌های دیجیتال در دانشگاه‌های علوم پزشکی بود که به روش غیراحتمالی و هدفمند با توجه به معیارهای ورود به پژوهش (مرتبط بودن تجربه‌کاری و پست سازمانی و رشته تحصیلی خبرگان با موضوع پژوهش، درگیری با مسأله مورد بحث، داشتن حداقل 5 سال سابقه کار) بهعنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار سنجش هم، پرسشنامه‌ی 69 سوالی ساختارمند محقق ساخته بود که با بررسی یافته‌های پیشین گردآوری شد و سپس به کمک فن دلفی فازی در دو مرحله برای خبرگان ارسال شد و در نهایت 61 سوال نهایی حاصل شد.
یافته‌ها: در مطالعه حاضر، براساس یافته‌های بخش فراترکیب، با استفاده از مرور ادبیات و پیشینه‌ها تعداد 69 مقوله اولیه برای بلوغ تحول دیجیتال شناسایی شد. سپس بین این مقوله‌ها ارتباط برقرار شد و در قالب 13 آیتم دسته‌بندی شدند. مقوله‌‌های اصلی شناسایی شده در قالب ۲ مقوله کلی (عوامل درون سازمانی و عوامل برون سازمانی) دسته‌بندی شدند. برای کنترل کیفیت از روش بررسی روایی و پایایی درونی استفاده گردید. اندازه ضریب کاپا 0/78) در این پژوهش، بیانگر پایایی درونی مطلوب نتایج به‌دست آمده بود. برای اعتبارسنجی، ابزار ساخته شده در اختیار اعضای پنل دلفی با 15 عضو قرار گرفت. پس از دو مرحله‌ی دلفی فازی و انجام اصلاحات و حذف گویه‌های نامرتبط (8 گویه) و نمره‌ی توافق خبرگان در مابقی عوامل (61 گویه)، مشاهده شد که اختلاف نظر خبرگان در گام اول و دوم دارای تفاوت معناداری نیست و نمره توافق خبرگان در تمام عوام بیش از 70 درصد بوده است. لذا، نظرسنجی در مرحله دوم متوقف شد و تمامی عوامل تأیید شدند. نتایج تحلیل دلفی فازی، منجر به تأیید 61 گویه‌ی پرسشنامه‌ی بلوغ تحول دیجیتال در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی در 2 مؤلفه‌ی اصلی (عوامل درون سازمانی و عوامل برون سازمانی) و 13 مولفه‌ی فرعی شد.
استنتاج: ابزار ساخته شده، معیارهای تعیین وضعیت بلوغ تحول دیجیتال را در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی در اختیار محققان قرار می‌دهد. عوامل کشف شده شامل 10 مولفه عوامل درون سازمانی (توسعه فرهنگ دیجیتال، توسعه‌ی زیرساخت‌های دیحیتال، عامل توسعه‌ی زیرساخت فناوری‌های نوین، عامل توسعه‌ی منابع انسانی، عامل توسعه‌ی منابع مدیریتی، عامل توسعه‌ی راهبردهای دیجیتال، عامل پشیتبانی دیجیتال، عامل قوانین و مقررات سازمانی، عامل منابع مالی و عامل توسعه‌ی تجربه دیجیتال کاربران و 3 مولفه‌ی عوامل برون‌‌سازمانی (همکاری و حمایت نهادهای بالادستی و دانشگاهی، عامل توسعه‌ی فرهنگ ملی در زمینه تحول دیجیتال و عامل قوانین و مقررات ملی) بودند که می‌تواند بهعنوان ابزار مناسب جهت سنجش بلوغ تحول دیجیتال در کتابخانه‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
نوع مطالعه: پژوهشي-کامل |
موضوع مقاله:
كتابداري و اطلاع رساني
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Articles Copyright © The Author(s). Owned by Mazandaran University of Medical Sciences.
تماس با ما
ساری- میدان معلم- ساختمان شماره2 دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران- طبقه سوم- معاونت تحقیقات و فناوری- دفترمجله
تلفن: 01134484874
پست الکترونیکی : jmums
mazums.ac.ir
