دوره 34، شماره 236 - ( شهریور 1403 )
جلد 34 شماره 236 صفحات 106-100 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Shirali Z, Maraghi E, Jahanifard E. Funa Study and Larval Habitats of Culicidae in Shushtar County, Southwest Iran. J Mazandaran Univ Med Sci 2024; 34 (236) :100-106
URL: http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-20825-fa.html
URL: http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-20825-fa.html
شیرالی زینب، مراغی الهام، جهانی فرد الهام. بررسی فون و زیستگاه‌های لاروی کولیسیده در شهرستان شوشتر، جنوب غربی ایران. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. 1403; 34 (236) :100-106
چکیده: (207 مشاهده)
سابقه و هدف: پشه‌های کولیسیده از نظر انتقال بیماری‌هایی مانند مالاریا و بیماری‌های آربوویروسی مثل آنسفالیت ژاپنی، ویروس زیکا، چیکونگونیا، تب دنگی، تب زرد، تب نیل غربی اهمیت دارند. عوامل مختلفی مانند عوامل فیزیکی- شیمیایی، شرایط آب و هوایی، پوشش گیاهی و فعالیت‌های انسانی بر فراوانی و پراکندگی گونه‌های مختلف پشه تأثیر می‌گذارند. ویژگی‌های زیستگاه‌های لاروی از عوامل موثر بر جمعیت، تنوع و تعیین مکان‌های تولید مثل ترجیحی گونه‌ها می‌باشد. لذا بررسی تنوع گونه‌ای کولیسیده و زیستگاه‌های لاروی آن‌ها در شهرستان شوشتر، استان خوزستان(جنوب غربی ایران)، مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی در شهرستان شوشتر از بخش‌های مرکزی، میان آب و شعیبیه، در سال 1400 انجام شد. لاروها با استفاده از روش ملاقه‌زنی از لانه‌های لاروی در مناطق نمونه‌گیری شامل نورمحمدی، کنارپیر، ساحلی، ابوگروا و پیردالو در دو فصل بهار و تابستان، جمع‌آوری و در محلول لاکتوفنل نگهداری شدند. سپس از نمونه‌ها با استفاده از لیکیدوفور لام میکروسکوپی تهیه گردید که با کلیدهای تشخیصی معتبر شناسایی شدند. مشخصات لانه‌های لاروی مانند نوع زیستگاه، وضعیت آب، پوشش گیاهی، نوع بستر، کیفیت آب و وضعیت نور نیز ثبت شد. برای آنالیز داده‌ها و تعیین ارتباط بین فراوانی و ویژگی‌های زیستگاه‌های لاروی، از نرم‌افزار SPSS نسخه16 و آزمون آماری کای اسکوئر استفاده شد. متغیرهای‌کیفی نیز به صورت تعداد (درصد) گزارش شد. نقشه‌های فراوانی و پراکندگی نمونه‌ها با استفاده از نرم‌افزار Arc GIS نسخه 10/5 تهیه گردید.
یافته‌ها: در این مطالعه در مجموع 527 لارو شناسایی شد که شامل پنج‌گونه آنوفل استفنسی، کولکس پوسیلوس، کولکس سینایتیکوس، کولکس تیلری و کولکس پرگزیگوس بود. آنوفل استفنسی با کم‌ترین فراوانی(8/48 درصد) فقط از منطقه ساحلی گزارش شد. این‌گونه از زیستگاه‌های موقت، ساکن، بدون پوشش گیاهی، بستر گل و لای، آب کدر، آفتابی و طبیعی جمع‌آوری شد. کولکس تیلری، یکی از ناقلین مهم بیماری‌های آربوویروسی در زیستگاه‌های موقت و طبیعی، آب‌های ساکن و بدون پوشش گیاهی، آب‌های کدر و آفتابی مشاهده گردید. در پیردالو و ابوگروا فقط کولکس پوسیلوس مشاهده شد. با بررسی زیستگاه‌های لاروی کولیسیده‌ها در شهرستان شوشتر، کولکس پوسیلوس به‌عنوان فراوان‌ترین گونه صید شده، از زیستگاه موقت (82/7 درصد)، آب‌های ساکن (73/6 درصد)، بستر گل ولای (100 درصد)، آب‌های کدر (78/6 درصد)، طبیعی (95 درصد) و آفتابی (82/7 درصد) بود. هم‌چنین فراوانی لاروهای صید شده در زیستگاه‌های موقت، در آب‌های ساکن، در نواحی دارای پوشش گیاهی و نیز در زیستگاه‌های دارای بسترگل ولای، آب‌های کدر و نواحی آفتابی بیش‌تر بود که این تفاوت‌ها از نظر آماری معنی‌دار بودند (0/0001>P).
استنتاج: در این مطالعه کولکس پوسیلوس فراوان‌ترین گونه جمع‌آوری شده بود، در حالی‌که آنوفل استفنسی کم‌ترین فراوانی را در بین نمونه‌های صید شده داشت. بین فراوانی این گونه و نوع زیستگاه، جریان آب، پوشش گیاهی، کیفیت آب و وضعیت نور اختلاف معنی‌داری مشاهده گردید. با انجام مطالعات جامع‌تر در این زمینه و به‌ویژه در خصوص نقش احتمالی گونه‌های مختلف کولیسیده، می‌توان به رفع معضلات بهداشتی و پزشکی انسان و دامپزشکی در آینده کمک کرد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی در شهرستان شوشتر از بخش‌های مرکزی، میان آب و شعیبیه، در سال 1400 انجام شد. لاروها با استفاده از روش ملاقه‌زنی از لانه‌های لاروی در مناطق نمونه‌گیری شامل نورمحمدی، کنارپیر، ساحلی، ابوگروا و پیردالو در دو فصل بهار و تابستان، جمع‌آوری و در محلول لاکتوفنل نگهداری شدند. سپس از نمونه‌ها با استفاده از لیکیدوفور لام میکروسکوپی تهیه گردید که با کلیدهای تشخیصی معتبر شناسایی شدند. مشخصات لانه‌های لاروی مانند نوع زیستگاه، وضعیت آب، پوشش گیاهی، نوع بستر، کیفیت آب و وضعیت نور نیز ثبت شد. برای آنالیز داده‌ها و تعیین ارتباط بین فراوانی و ویژگی‌های زیستگاه‌های لاروی، از نرم‌افزار SPSS نسخه16 و آزمون آماری کای اسکوئر استفاده شد. متغیرهای‌کیفی نیز به صورت تعداد (درصد) گزارش شد. نقشه‌های فراوانی و پراکندگی نمونه‌ها با استفاده از نرم‌افزار Arc GIS نسخه 10/5 تهیه گردید.
یافته‌ها: در این مطالعه در مجموع 527 لارو شناسایی شد که شامل پنج‌گونه آنوفل استفنسی، کولکس پوسیلوس، کولکس سینایتیکوس، کولکس تیلری و کولکس پرگزیگوس بود. آنوفل استفنسی با کم‌ترین فراوانی(8/48 درصد) فقط از منطقه ساحلی گزارش شد. این‌گونه از زیستگاه‌های موقت، ساکن، بدون پوشش گیاهی، بستر گل و لای، آب کدر، آفتابی و طبیعی جمع‌آوری شد. کولکس تیلری، یکی از ناقلین مهم بیماری‌های آربوویروسی در زیستگاه‌های موقت و طبیعی، آب‌های ساکن و بدون پوشش گیاهی، آب‌های کدر و آفتابی مشاهده گردید. در پیردالو و ابوگروا فقط کولکس پوسیلوس مشاهده شد. با بررسی زیستگاه‌های لاروی کولیسیده‌ها در شهرستان شوشتر، کولکس پوسیلوس به‌عنوان فراوان‌ترین گونه صید شده، از زیستگاه موقت (82/7 درصد)، آب‌های ساکن (73/6 درصد)، بستر گل ولای (100 درصد)، آب‌های کدر (78/6 درصد)، طبیعی (95 درصد) و آفتابی (82/7 درصد) بود. هم‌چنین فراوانی لاروهای صید شده در زیستگاه‌های موقت، در آب‌های ساکن، در نواحی دارای پوشش گیاهی و نیز در زیستگاه‌های دارای بسترگل ولای، آب‌های کدر و نواحی آفتابی بیش‌تر بود که این تفاوت‌ها از نظر آماری معنی‌دار بودند (0/0001>P).
استنتاج: در این مطالعه کولکس پوسیلوس فراوان‌ترین گونه جمع‌آوری شده بود، در حالی‌که آنوفل استفنسی کم‌ترین فراوانی را در بین نمونه‌های صید شده داشت. بین فراوانی این گونه و نوع زیستگاه، جریان آب، پوشش گیاهی، کیفیت آب و وضعیت نور اختلاف معنی‌داری مشاهده گردید. با انجام مطالعات جامع‌تر در این زمینه و به‌ویژه در خصوص نقش احتمالی گونه‌های مختلف کولیسیده، می‌توان به رفع معضلات بهداشتی و پزشکی انسان و دامپزشکی در آینده کمک کرد.
نوع مطالعه: گزارش کوتاه |
موضوع مقاله:
حشره شناسی پزشکی
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Articles Copyright © The Author(s). Owned by Mazandaran University of Medical Sciences.
تماس با ما
ساری- میدان معلم- ساختمان شماره2 دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران- طبقه سوم- معاونت تحقیقات و فناوری- دفترمجله
تلفن: 01134484874
پست الکترونیکی : jmums
mazums.ac.ir
