سابقه و هدف: هیستروسالپنگوگرافی معاینه رادیولوژیک سیستم تولید مثل است که با استفاده از مواد کنتراست زا اطلاعات دقیقی از حفره‌‎ رحم، لوله‏های رحمی و ناهنجاری‏های رحم فراهم می‏سازد. این مطالعه با هدف بررسی یافته‏های هیستروسالپنگوگرافی در زنان نابارور در شهر اهواز انجام شده است.

مواد و روش‌ها: این مطالعه توصیفی طی سال‏های 1388 تا 1392 روی 2025 زن نابارور مراجعه‏کننده به کلینیک‏های رادیولوژی منتخب شهر اهواز انجام گرفت. بیماران با استفاده از ماده حاجب محلول در آب اوروگرافین در روز6 تا 12سیکل قاعدگی خود تحت آزمون هیستروسالپنگوگرافی قرار گرفتند و سپس نتایج به دست آمده ثبت و بررسی شد.

یافته‌ها: از2025 زن مورد مطالعه 65درصد (1316 نفر)  نازایی اولیه و35درصد (708 نفر) نازایی ثانویه داشتند. نتایج هیستروسالپنگوگرافی در62درصد (1255مورد ) از موارد کاملاً طبیعی بود و 38درصد (769 مورد) دارای یافته غیرطبیعی بودند. فراوانی ناهنجاری‏های مادرزادی رحم 8درصد (62 مورد) بود. شیوع ناهنجاری رحم دوتایی که شدیدترین نوع ناهنجاری مادرزادی است 2درصد (16 مورد) و شایع‏ترین نوع ناهنجاری در 4 درصد (32 مورد) موارد رحم کمانی بود.

استنتاج: نتایج این مطالعه نشان داد که عمده‏ترین دلیل نازایی عوامل اکتسابی می‏باشد و عوامل آناتومیک مانند ناهنجاری‏های مادرزادی سهم کم‏تری از علل نازایی را به خود اختصاص می‏دهند. میزان نازایی ثانویه در این مطالعه بیش‏تر از برآورد سازمان جهانی بهداشت برای آسیا می‏باشد.