سابقه و هدف: گیاه کمای بیابانی (Ferula szowitsiana) از گیاهان دارویی بومی ایران است که به دلیل تأثیر بر گیرنده‌های اپیوئیدی، کانابینوئیدی و آدنوزینی  بر درد مؤثراست. در این مطالعه اثرات عصاره هیدروالکلی گیاه کمای بیابانی بر درد موش صحرایی نر مورد بررسی قرار گرفته ست.

مواد و روش‌ها: عصاره هیدروالکلی گیاه کمای بیابانی در سالین، اتانول و تویین 80  به نسبت 1:1:8 حل شد، سپس موش‌های صحرایی نر با وزن تقریبی 200تا250 گرم در گروه‌های کنترل، کنترل با درد احشایی، دریافت‌کننده حلال (تجویز داخل صفاقی،i.p.)، حلال با درد احشایی، دوزهای 50، 100، 200 و 400 میلی‌گرم/کیلوگرم عصاره، نالوکسان، عصاره به همراه نالوکسان، عصاره با درد احشایی، تجویز نخاعی حلال (i.t.)، تجویز نخاعی 8 میکروگرم/10 میکرولیتر عصاره و 8 میکروگرم/10 میکرولیتر عصاره با درد احشایی قرار گرفتند. برای سنجش درد حرارتی در این تحقیق از دستگاه Tail flick استفاده گردید.

یافته‌ها: عصاره گیاه کمای بیابانی باعث کاهش آستانه درد حرارتی گردید (01/0p<). تجویز نخاعی غلظت معادل مؤثرترین دوز عصاره در تجویز صفاقی آن بر خلاف تجویز سیستمیک منجر به افزایش درد نشد. از طرفی نتایج، نشان دهنده عدم تفاوت معنی‌دار بین گروه‌های دریافت‌کننده عصاره و عصاره بهمراه نالوکسان بود، هم‌چنین تجویز صفاقی عصاره باعث ایجاد درد احشایی گردید (001/0p<).

استنتاج: احتمالاً عصاره گیاه کمای بیابانی به دلیل ایجاد درد احشایی در تجویز صفاقی، علاوه بر ایجاد درد ارجاعی در ناحیه دم، باعث فعالسازی گیرنده‌های TRPV1 به صورت غیر مستقیم شده و منجر به کاهش آستانه درد حرارتی می‌شود.