لزوم به روزرسانی مراقبت بیماری های تنفسی و بومی سازی نظام مراقبت پنومونی بدون علت در ایران با توجه به پاندمی COVID-19
سردبیر محترم
اولین بیمار مبتلا به COVID-19 در ایران، در بهمن ماه سال 1398 در قم گزارش شد. این بیمار بعد از بستری به علت پنومونی بدون علت مشخص و بدون پاسخ به درمانهای روتین، شناسایی شد. بیمار سابقه مسافرت اخیر یا تماس با مسافر دیگری را ذکر نمیکرد و به نظر میرسد این بیمار از طریق انتقال بیماری در منطقه (Local Transmission) آلوده شده باشد. موارد قبلی مبتلا به COVID-19 در ایران، در نظام مراقبت در نظر گرفته شده تشخیص داده نشدند و بررسیهای بیشتر نیز در پیدا کردن مورد اولیه (Primary Case) در قم و ایران ناموفق بود. احتمالا مبتلایان قبلی، معیارهای نظام مراقبت در نظر گرفته شده برای افراد مشکوک را نداشتند زیرا در آن زمان بیمارانی مشکوک در نظر گرفته میشدند که علاوه بر علائم بیماری، سابقه مسافرت یا تماس نزدیک با مسافر به مناطق درگیر را داشته باشند، یا اینکه وضعیت بالینی بیمار بعد از چند روز به شکل غیرقابل انتظاری وخیمتر شود(1). با توجه به اینکه درصد زیادی از مبتلایان به COVID-19 علائم خفیف دارند و یا در صورت بستری با اقدامات حمایتی بهبودی نسبی پیدا میکنند این افراد طبق پروتکل تشخیص داده نشدند. در ایران دو نظام مراقبت شبهآنفولانزا و اختلال شدید تنفسی در خصوص بیماریهای تنفسی برقرار میباشد، به نظر میرسد این دو نظام مراقبت نیز نتوانست در زمان مناسب، شروع اپیدمی را شناسایی کند. در آمریکا نیز بررسیهای اپیدمیولوژی ژنومی (Genomic Epidemiology) نشان داد که این ویروس حداقل برای 6 هفته در جمعیت محلی در حال گردش بوده است. اپیدمی در بسیاری از کشورهای دیگر نیز با تاخیر شناسایی شد(2،3).
در کشور چین بعد از طغیانهای قبلی کرونـا ویروسهـا نظام مـراقبت پنومونـی بـدون علت ایجاد شد(4).
در این نظام مراقبت، بیماران با تب بالای 38 درجه سانتیگراد، علائم رادیوگرافیک پنومونی و عدم بهبودی علیرغم 5-3 روز درمان استاندارد ثبت میشوند. طغیان COVID-19 در چین نیز در همین نظام مراقبت شناسایی شد(5). البته در چین، به علت ناشناخته بودن ویروس، کنترل طغیان باتاخیر انجام شد، اما انتظار میرفت بعد از شناسایی ویروس، سایر کشورها عملکرد بهتری داشته باشند. البته یکی از علل شناسایی دیرهنگام طغیان، وجود مبتلایان بدون علامت و یا با علائم خفیف بود(6). با توجه به احتمال وقوع طغیانهای دیگر در اثر کروناویروسها به خصوص در منطقه ما(7)، توصیه میشود پروتکلهایی مانند نظام مراقبت پنومونی بدون علت چین در ایران بومیسازی شود و همچنین نظام مراقبتهای مرتبط با بیماریهای تنفسی با توجه به ویژگیهای طغیان COVID-19 در کشور بروزرسانی گردد(8)، الگوریتمهایی که بتواند با کمترین میزان هشدار کاذب و کمترین تاخیر، شروع طغیان را در مناطق مختلف کشور هشدار دهد.