سابقه و هدف: دیکروسلیوم دندریتیکوم از مهمترین و شایعترین فلوکهای کبدی علفخوارن اهلی و وحشی است. با این وجود، در ارتباط با خصوصیات ژنومی این ترماتود مهم و دارای اهمیت زئونوتیک اطلاعات کمی وجود دارد. این مطالعه با هدف تعیین تنوع درون گونهای در دیکروسلیوم دندریتیکوم جدا شده از گوسفندها و بزهای استان آذربایجانشرقی، از طریق آنالیز ژنهای میتوکندریائی Nad1 و ریبوزومی ITS2 انجام شد.
مواد و روشها: در این مطالعه، DNA نمونههای دیکروسلیوم دندریتیکوم استخراج شدند. سپس قطعاتی از ژنهای هدف از طریق PCR معمولی تکثیر شدند. نمونههای PCR از هر قطعه ژن مربوط به ایزولههای گوسفندی (6 نمونه) و بزی (4 نمونه) برای تعیین توالی ارسال شدند. توالیهای بهدست آمده با استفاده از نرمافزار BioEdit تصحیح شدند و با استفاده از الگوریتم ClustalW در نرمافزار MEGA7.0 با همدیگر هم تراز شدند. همچنین توالیهای مربوط به مطالعهی حاضر با تعدادی از توالی های ثبت شده در NCBI، با روش BLAST مقایسه شدند تا تشابهها و تفاوتهای موجود بین ایزولههای مطالعهی حاضر با سایر ایزولهها مشخص شوند. در نهایت، برای تعیین موقعیت فیلوژنی ایزولههای دیکروسلیوم دندریتیکوم، درخت فیلوژنی مربوط به هر ژن با استفاده از نرمافزار MEGA7.0 و با روش Neighbor-Joining ترسیم شد.
یافتهها: آنالیز توالیها نشان داد که در بین توالیهای ITS2 فقط یک نوکلئوتید متفاوت به شکل افزایشی در یک نمونۀ گوسفندی مشاهده شد و براساس همین تفاوت فقط دو نوع هاپلوتایپ در بین ایزولههای دیکروسلیوم دندریتیکوم مشاهده شد. آنالیز توالیهای Nad1 هیچ تفاوت درون گونهای را نشان نداد. در مطالعۀ حاضر مقایسۀ توالیهای ITS2 و Nad1، بهجز با چند توالی معدود، شباهت 100 درصدی با سایر توالیهای انتخاب شده از NCBI نشان دادند. با ترسیم درخت فیلوژنی به وضوح مشخص شد که توالیهای هر کدام از ژن ها هم با خود و هم با اکثر توالیهای NCBI در یک شاخه قرار گرفتند.
استنتاج: در این مطالعه با استفاده از ژن Nad1 تفاوت درون گونهای برای دیکروسلیوم دندریتیکوم مشاهده نشد. بنابراین برای اثبات وجود تنوع درون گونهای دیکروسلیوم دندریتیکوم بهتر است از ژن ریبوزومی ITS2 استفاده شود.